Adam Asnyk, pseudonim Jan Stożek wybitny polski poeta i dramatopisarz. Wszechstronnie wykształcony, po ukończeniu Wyższej Szkoły Realnej w Kaliszu studiował w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Marymoncie, a także w Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie oraz na uniwersytetach we Wrocławiu, Paryżu i Heidelbergu, gdzie w 1866 roku uzyskał doktorat z filozofii. Brał także udział w powstaniu styczniowym, co wywarło wpływa na jego późniejszą twórczość, m.in. na wiersz ?Zranionym sercom…?
Utwór „Zranionym sercom…” jest przykładem liryki pośredniej i składa się z dwóch czterowersowych strof, występują w nim rymy żeńskie, parzyste. W wierszu można zauważyć liczne środki stylistyczne m.in. metafora: „wyjąca noc”, epitet: „Błękitów nieba”, personifikacja: „uśmiechów słońca”;. W wierszu występują słowa klucze, takie jak: ból, sierot, sercom.
Moim zdaniem tytuł utworu „Zranionym sercom…” nawiązuje do uczuć jakie panowały wśród polskiej społeczności po zakończonym niepowodzeniem powstaniu styczniowym. Z pewności w tamtym czasie serce każdego Polaka, było zranione a także przepełnione goryczą, bólem i żalem po stracie bliskich, który polegli w trakcie zrywu narodowo-wyzwoleńczego. Podmiot liryczny przy pomocy opisu przedstawia odbiorcy rzeczy jakich potrzeba zranionym sercom oraz duszą do ukojenia bólu. Czytając utwór „Zranionym sercom…” odniosłem wrażenie, iż podmiot bardzo przeżywał narodową klęskę, ponieważ uczucia jakie zostały opisane w utworze są bardzo głębokie i przejmujące co z wywarło na mnie duże wrażenie. Osoba mówiąca w wierszu opowiada także tragedię jaką przeżywali Polacy po porażce powstania styczniowego, co pozwala odbiorcy poczuć ból jaki odczuwali nasi przodkowie.
Ale klęska powstania styczniowego nie jest jedynym motywem w utworach Adama Asnyka. Inna rzecz, która inspirowała poetę to krajobraz górski, a w szczególności tatrzański, przykładem takiego wiersza może być „Limba”. Utwór składa się z siedmiu czterowersowych strof, i jest to typ liryki pośredniej. Ponadto występują w nim rymy żeńskie nieparzyste, np. zrębie – głębie; będzie – krawędzie. W wierszu zostały użyte: epitety „iglastą koronę”; „spadziste krawędzie”, metafora „zwiesiła głębie”, uosobienie „tłum świerków”.
Tytułowa limba to rzadki gatunek sosny rosnący jedynie w górach Sądzę, iż ma on symbolizować wybitne jednostki. Podmiot liryczny używa metafory limby aby opisać sposób w jaki rozwijają się ponadprzeciętne jednostki, a nie jest to łatwy czas, ponieważ muszą one dorastać w samotności o czym świadczy cytat: „Samotna rośnie na skale”.
Podmiot opowiada również, że obcy przybysze czyli zaborcy nie mają wpływu na myśli wybitnych ludzi. „Niech spanoszeni przybysze/ Pełzają dalej na nowo!/ Ona się w chmurach kołysze./ Ma wolne niebo nad głową!/ Wiersz pokazuje, że wybitna jednostka potrafiwznosić się wyżej czyli rozwijać się aż „Na skał spadziste krawędzie” pomimo bardzo niesprzyjającej sytuacji, co według mnie jest godne pochwały. Myślę , że Asnyk pisząc utwór „Limba” dokonał bardzo ciekawej rzeczy, ponieważ dokonał udanej próby połączenia idei romantyzmu czyli kult wybitnej jednostki oraz hasło pozytywistyczne, a mianowicie kult nauki.
Adam Asnyk nosił miano poety-filozofa, na które zasłużył tworząc cykl trzydziestu sonetów „Nad głębiami”. Do tej serii należą „Sonet XIII” i „Sonet XXIX”, składają się z czternastu wersów zgrupowanych w dwóch czterowierszach oraz dwóch trójwierszach, w których występują rymy okalające.
W „Sonecie XIII” podmiot liryczny mówi, że idee pozostawione przez przodków nigdy nie zostają zapomniane. Opowiada także o tym, iż ze spuścizny intelektualnej a także doświadczeń jakie po sobie zostawimy będą korzystać następne pokolenia.
Natomiast w „Sonecie XXIX” podmiot uważa, że nic nie może zabić narodu oprócz niego samego, sądzi także, iż siła danej nacja tkwi w swobodzie myśli narodowej, w godności oraz męstwie i to w istota narodowej siły, której nic nie pokona. Podmiot przestrzega naród przed zwątpieniem, ponieważ to jest najgorsze co może go spotkać a w konsekwencji doprowadzić do zagłady.
W „Sonecie XII” wyraźnie widać wpływ jednego z czołowych haseł pozytywizmu czyli scjentyzm. Dzięki tym ideom zawartym w utworze odbiorca uświadamia sobie jak ważne jest to aby zostawić spuściznę intelektualną dla przyszłych pokoleń. Natomiast w „Sonecie XXIX” widać duży wpływ determinizmu, który pokazuje odbiorcy jaką siłę posiada myśl narodowa.
Myślę, iż utwory Adama Asnyka są bardzo bogate pod względem ideowym.
W jego twórczości możemy znaleźć próbę pogodzenie haseł romantyzmu i pozytywizmu wiersz „Limba” Ale mamy także filozoficzne przemyślenia zawarte w sonetach z cyklu „Nad głębiami”, które uświadamiają odbiorcy bardzo ważne rzeczy i dlatego sądzę, że każdy powinien zainteresować się twórczością Adama Asnyka.
