Andy Warhol – genialny prowokator
Sam często mawiał:
„Chcę być maszyną do robienia obrazów !!!”
Kiedy usłyszymy nazwisko tego artysty, to w głowie mamy puszkę zupy, butelkę Coca Coli lub postać Marylin Monroe. Warhol był najbardziej znaczącą postacią nowego kierunku w sztuce i stał się
legendą już za życia.
Warhol Andy, właściwie Andrew Warhola urodził się w roku 1928 w Pittsburgu w biednej rodzinie słowackich emigrantów. W latach 1945 – 1949 studiował w Carnegie Institute of Technology w Pittsburgu. W 1949 roku, po otrzymaniu dyplomu w dziedzinie sztuki, wraz z Philipem Pearlsteinem, wyjeżdża do Nowego Jorku. Wybitnie uzdolniony – wystarczy by pokazał swoje portfolio z uczelni – a bez trudu znajduje zatrudnienie. Mieszkając w bardzo trudnych warunkach w dzień poszukuje zleceń, a nocami pracuje. Szybko posiadłszy umiejętność poruszania się w snobistycznym świecie najlepszych nowojorskich wydawnictw, równie szybko zostaje zauważony – współpracuje z ilustrowanymi czasopismami jak: „Harper’s Bazaar”, „Vogue”, „Glamour”, „New Yorker”, przygotowuje wystawy i ogłoszenia reklamowe dla najbardziej luksusowych sklepów w mieście: Tiffany, Bergdorf & Goodman, I. Miller (wiodąca sieć sklepów obuwniczych dla której projektuje buty i opakowania).
W roku 1952 otrzymuje prestiżową nagrodę od nowojorskiego Art Directors Club za reklamę wydawniczą.
Podziwia Jeana Cocteau i Trumana Capote’a (którego poznaje w 1951 roku i z którym łączy go wieloletnia przyjaźń). Na pierwszej indywidualnej wystawie, w Hugo Gallery, prezentuje 15 rysunków (ilustracji) wykonanych dla Trumana Capote’a. Po następnej nagrodzie za grafikę reklamową, w 1954 roku wystawia się w Loft Gallery w Nowym Jorku. Od tego czasu mnożą się wyrazy uznania oraz zlecenia. Kupuje dom i sprowadza do Nowego Jorku matkę. Precyzuje technikę „blotted line”, która będzie miała znaczący wpływ na język grafiki reklamowej tamtych czasów. Angażuje przyjaciół do kolorowania rysunków na organizowanych w swoim domu „coloring party”. Już w latach 50 zatrudnia pierwszych pomocników. Później od 1963 roku (z przerwami) do 1973 roku jego pełnoetatowym asystentem będzie młody poeta – Gerard Malanga, który zajmował się sitodrukiem. Od 1977 roku najczęściej korzysta z pomocy Ruperta Smitha.
Po dziesięciu latach sukcesów w commercial art (ma nawet spółkę do kierowania działalnością reklamową – Andy Warhol Enterprises Inc.), na początku lat 60 zrywa z reklamowaniem towarów luksusowych i zaczyna promować sam siebie. Na dominujący wówczas w sztuce ekspresjonizm abstrakcyjny reaguje odtwarzaniem rzeczywistości – to wtedy powstają pierwsze obrazy inspirowane komiksem i filmem animowanym. W roku 1961 (po obejrzeniu wystawy R. Lichtensteina – nie chcąc konkurować z mistrzem) kieruje swą uwagę na inne tematy. Koncentruje się na produktach przemysłowych (taniej żywnościz supermarketu), reklamach, filmie i telewizji. W 1962 Powstają jego pierwsze „miejskie ikony”: zupy Campbell’s, Elvisy, Marilyn, Liz, Coca-Cole, „Disasters”, wizerunki banknotów dwudolarowych, eksperymentuje z „Oxidations”. zdobył rozgłos dzięki tym obrazom Podważa definicję oryginalności dzieła sztuki jako „rzeczy jedynej w swoim rodzaju”, gdzie ręka artysty ma ciężar gatunkowy równy ciężarowi pomysłu; chce zdemaskować bardzo drogi ekspresjonistom obraz artysty – demiurga. Dla Warhola sztuka jest produktem, artysta zaś „maszyną do robienia obrazów”. Podnosi do znaczenia zasadę odtwarzalności dzieła sztuki. Zarówno blotted line, litografia jak i stosowana przez Warhola od 1962 roku serigrafia na płótnie powodują, że każdy może powielić pracę artysty tak samo dobrze jak on sam. W połowie lat 60. Warhol zbliża się do produkcji seryjnej wykonując duże nakłady prac graficznych na papierze. Tematy są analogiczne do prac na płótnie: litografie „Liz” i „Flowers”, serigrafia „Campbell’s Soup on Shopping Bag”- 1964, serigrafie – „Jacke”(1966), „Marilyn”(1967), „Flash”(1968), „Flowers”(1970), „Electric Chair”(1971), „Mao Tse Tung”(1972).
