Antropocentryzm

Antropocentryzm (z greckiego \”anthropos\” – człowiek, \”kentron\” – środek), pogląd lub postawa podkreślające specjalną pozycję człowieka w świecie, przypisujące mu autonomię w zakresie poznawania rzeczywistości i stanowienia wartości. Jest dziedzictwo epoki odrodzenia, zwłaszcza renesansowego humanizmu, który z człowieka ujmowanego podmiotowo uczynił gł. obiekt refleksji filozoficznej. Tworzy, zwłaszcza w skrajnych postaciach, przeciwieństwo teocentryzmu, a także kosmocentryzmu. Termin pojawił się w 2. poł. XIX w.

Wyróżnia się kilka odmian antropocentryzmu: teoriopoznawczy (wszelką krytykę poznania zaczynać należy od analizy sposobów funkcjonowania świadomości ludzkiej i jej treści), metafizyczny (człowiek jako najistotniejszy element Wszechświata winien być wyłącznym lub najważniejszym przedmiotem filozofii), aksjologiczny (człowiek oraz jego szeroko pojęte potrzeby to źródło i miara wszelkich wartości), teologiczny (człowiek jest istotą całkowicie bądź częściowo niezależną od Boga).