Czy wzorce osobowe średniowiecza mogą być atrakcyjne dla współczesnego człowieka? W odpowiedzi wykorzystaj charakterystykę i ocenę średniowiecznych bohaterów.
Średniowiecze wykształciło pewne wzorce osobowe, ideały postaw i zachowań ludzkich. Były one rozpowszechniane przez ówczesną literaturę jak również znajdowały swoje odbicie w podaniach i legendach. Ówcześni ludzie często utożsamiali się z tymi wzorcami, a swoim postępowaniem naśladowali zachowania „mistrzów”.
W średniowieczu wykształciły się wzorce osobowe na dwóch płaszczyznach: religijnej i świeckiej. Do wzorców religijnych należały dwa modele: ascety i świętego. Przykładem postawy ascety jest postać św. Aleksego, a świętego – Franciszek z Asyżu.
Pierwszy z nich był kreowany w utworach hagiograficznych, tzn. żywotach świętych, np. „Legendzie o św. Aleksym”. W dziele tym św. Aleksy ukazany jest jako człowiek, który rozdał cały swój majątek ubogim, a sam postanowił żyć w nędzy i ubóstwie, z dala od rodziny i najbliższych, na progu kościoła w nieustającej kontemplacji i modlitwie. Według legendy po jego śmierci dzwony same dzwoniły, a ciało nabrało cudownych właściwości leczniczych. W postaci Aleksego ukazane są wszystkie cechy charakterystyczne dla ascety, tj. ubóstwo, umartwianie się, modlitwa, kontemplacja, uwielbienie Boga, skromność, pokora oraz wyrzeczenie się wszelkiego dobrobytu. Aleksy oprócz przestrzegania przykazań kierował się również średniowiecznymi hasłami, m.in. „Ora et Labora” – Módl się i pracuj oraz „Memento mori” – Pamiętaj o śmierci.
Następną postacią będącą wzorem postawy średniowiecznej jest św. Franciszek z Asyżu. Jego dzieje poznajemy w utworze pt. „Kwiatki św. Franciszka”. Postać ta prezentuje filozofię opartą głównie na prostej i radosnej umiejętności cieszenia się z życia, poświęceniu Bogu i innym bliźnim. Św. Franciszek podobnie jak św. Aleksy rozdał swój majątek ubogim, żył w ubóstwie lecz w przeciwieństwie do niego nie propagował umartwiania się. Głosił, że każde stworzenie jest piękne i dobre, tylko że to dobro trzeba w nim odnaleźć, że Bóg jest we wszystkich stworzeniach, a człowiek powinien wielbić świat i miłować Boga.
Wzorcami świeckich postaci średniowiecznych byli znani ówcześni sławni rycerze i królowie. Im to poświęcano szereg utworów sławiących ich czyny.
W „Pieśni o Rolandzie” spotykamy zarówno bohaterskiego rycerza Rolanda jak i sławnego króla franków Karola Wielkiego. Roland w tym utworze posiada wszelkie cechy osobowe idealnego rycerza. Jest on waleczny, honorowy, szlachetny, wierny swojemu królowi, gotowy poświęcić swoje życie w obronie wiary i ojczyzny.
Natomiast Karol Wielki to władca doskonały. Król mądry, o silnej osobowości, odważny, troskliwy o swoich podwładnych, sprawiedliwy, walczący nieugięcie z saracenami w obronie chrześcijaństwa.
Podobnymi cechami opisał Gall Anonim w „Kronikach” naszego króla Bolesława Chrobrego. Nasz władca również był człowiekiem pobożnym, sprawiedliwym, dbającym orozwój kraju, również niosący „krzyż” wśród pogan.
Czy przedstawione powyżej przeze mnie wzorce osobowe średniowiecza mogą być atrakcyjne dla współczesnego człowieka?- trudno mi jednoznacznie odpowiedzieć.
Od czasów średniowiecza dzieli nas przecież kilka wieków, ogromny rozwój cywilizacyjny, kulturowy, nastąpiły zmiany w mentalności ludzi. Są jednak wzorce osobowe, które pomimo upływu lat nadal inspirują człowieka. Współczesny człowiek nadal chce być szlachetny, sprawiedliwy, rycerski, dobry wobec innych, uczciwy, czasami bohaterski, rzadziej już jednak gotowy do rezygnacji z dóbr materialnych, życia w ubóstwie, poświęcenia swojego życia w walce w imię Boga. Na pewno i dziś spotykamy osoby, które możemy określić mianem ascety czy też świętego. Czy stanowią one dla nas wzór do naśladowania? Na pewno nie, chociaż często w duszy podziwiamy je. Stanowią one dla nas przykład tego, że możemy być inni, doskonalsi, ponad zdobyczami cywilizacyjnymi.
Bliższe nam są natomiast wzorce osobowe rycerzy i królów. Nadal cenimy odwagę, męstwo, poczucie honoru, pragniemy aby nasi przywódcy mądrze nami rządzili, dbali o społeczeństwo, byli praworządni. Mniej nas interesuje czy są pobożnymi ludźmi.
Uważam, że średniowiecze przekazało kolejnym epokom wartości ponad czasowe . Korzystamy z nich w mniejszym lub większym stopniu, ale stale nam one towarzyszą. W każdej chwili możemy się do nich odnieść i przyjąć jako obowiązujące.
