Bank hipoteczny a bank uniwersalny – różnice czynności bankowych
Bank jest samodzielnym i samofinansującym się przedsiębiorstwem, działającym w oparciu o prawo bankowe i własny statut. Dochodem banku jest różnica między wpływami z odsetek od udzielanych kredytów i pobieranych prowizji i opłat za wykonywane usługi a odsetkami płaconymi depozytariuszom.
Zadaniem banku jest obsługa obiegu pieniądza oraz skupianie wolnych kapitałów finansowych i oszczędności (przyjmowanie depozytów) i przekształcanie ich w kapitały funkcjonujące (udzielanie kredytów).
W oparciu o Prawo Bankowe z 1997 roku do czynności bankowych banku uniwersalnego zaliczamy:
● Przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
● Prowadzenie innych rachunków bankowych,
● Udzielanie kredytów,
● Udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie akredytyw,
● Emitowanie bankowych papierów wartościowych,
● Przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,
● Wydawanie, rozliczanie i umarzanie pieniądza elektronicznego
● Wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach
Czynnościami bankowymi są również następujące czynności, o ile są one wykonywanie przez banki:
● Udzielanie pożyczek pieniężnych oraz pożyczek i kredytów konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy,
● Operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty,
● Wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,
● Terminowe operacje finansowe,
● Nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
● Przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
● Prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych,
● Udzielanie i potwierdzanie poręczeń,
● Wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych
● Pośrednictwo w dokonywaniu przez rezydentów przekazów pieniężnych za granicę oraz rozliczeń w kraju z nierezydentami.
Poza wymienionymi czynnościami banki uniwersalne mogą:
● Obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej i jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych,
● Zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych,
● Dokonywać obrotu papierami wartościowymi,
● Dokonywać, na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem, zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika, z tym że bank jest obowiązany do ich sprzedaży w okresie nie dłuższym niż trzy lata od daty nabycia,
● Nabywać i zbywać nieruchomości,
● Świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych,
● Świadczyć inne usługi finansowe,
● Wykonywać inne czynności, jeżeli przepisy odrębnych ustaw uprawniają je do tego.
Głównym założeniem banku uniwersalnego jest prowadzenie rachunków ROR, przeprowadzanie operacji finansowych i udzielanie kredytów szerokiej gamie klientów.
Bank Hipoteczny funkcjonując jako bank specjalistyczny, realizuje wyłącznie czynności dozwolone na mocy Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Podstawową czynnością Banku jest udzielanie kredytów hipotecznych, refinansowanych przede wszystkim ze środków pozyskiwanych z emisji hipotecznych listów zastawnych. Bank może również przyjmować depozyty terminowe. Specjalistyczny bank tworzony wyłącznie w formie spółki akcyjnej specjalizujący się w finansowaniu średnio- oraz długo terminowych inwestycji budownictwa mieszkaniowego i komercyjnego. Do podstawowych zadań banku hipotecznego należy udzielanie kredytów hipotecznych oraz emitowanie listów zastawnych w celu ich refinansowania.
Czynności banku hipotecznego:
1. Udzielanie kredytów zabezpieczonych hipoteką,
2. Udzielanie kredytów niezabezpieczonych hipoteką
3. Nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką oraz wierzytelności z tytułu kredytów niezabezpieczonych hipoteką,
4. Emitowanie hipotecznych listów zastawnych, których podstawę stanowią wierzytelności banku hipotecznego z tytułu:
a) udzielonych kredytów zabezpieczonych hipoteką oraz
b) nabytych wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką
5. Emitowanie publicznych listów zastanych, których podstawę stanowią :
a) wierzytelności banku hipotecznego z tytułu dzielonych kredytów niezabezpieczonych hipoteką
b) nabyte przez bank hipoteczny wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów niezabezpieczonych hipoteką.
Poza wyżej wymienionymi czynnościami banki hipoteczne mogą wykonywać następujące czynności:
1. Przyjmowanie lokat terminowych,
2. Zaciąganie kredytów i pożyczek,
3. Emitowanie obligacji,
4. Przechowywanie papierów wartościowych,
5. Nabywanie i obejmowanie akcji lub udziałów innych podmiotów, których forma prawna zapewnia ograniczenie odpowiedzialności banku hipotecznego do wysokości zainwestowanych środków, o ile służy to wykonywaniu czynności banku hipotecznego, przy czym ogólna wartość nabytych i objętych akcji i udziałów nie może przekroczyć 10% wysokości funduszy własnych banku hipotecznego,
6. Prowadzenie rachunków bankowych służących obsłudze projektów inwestycyjnych realizowanych z wykorzystaniem kredytów udzielonych przez bank hipoteczny,
7. Świadczenie usług konsultacyjno-doradczych związanych z rynkiem nieruchomości w tym także w zakresie ustalania bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości,
8. Zarządzanie wierzytelnościami banku hipotecznego oraz innych banków, z tytułu kredytów, o których mowa w podstawowych czynnościach banku hipotecznego, jak również udzielanie tych kredytów w imieniu innych banków na podstawie zawartych z nimi umów.
Środki uzyskane z lokat, kredytów, pożyczek i emitowania obligacji mogą być przeznaczone wyłącznie na refinansowanie podstawowych czynności banku hipotecznego.
Głównym celem banków jest dostarczanie najwyższej jakości uniwersalnych usług finansowych wszystkim grupom klientów oraz sprostanie wyzwaniom jakie niesie rozwój rynku usług finansowych w Polsce.
Biorąc pod uwagę zakres czynności bankowych banku uniwersalnego i hipotecznego można stwierdzić, iż każdy z nich przedstawia potencjalnemu klientowi inny zakres usług.
Bank uniwersalny pozwala dokonywać podstawowych operacji finansowych min.: prowadzenie ROR, udzielanie kredytów konsumpcyjnych, udzielanie kredytów, pożyczek, poręczeń i gwarancji itp., natomiast bank hipoteczny jako bank specjalizujący się w udzielaniu kredytów (np. na zakup, wykup mieszkania, remont lub modernizacja gotowego mieszkania, spłata dowolnych kredytów lub pożyczek zaciągniętych przez kredytobiorcę w innym banku) pod zastaw hipoteki i emisję listów zastawnych nie wykonuje zadań wchodzących w skład czynności banku uniwersalnego.
Podział na banki uniwersalne i specjalistyczne daje możliwość precyzyjnej obsługi z danego zakresu usług finansowych.
