Bohater romantyczny był symbolem młodego człowieka z pierwszej połowy XIX wieku. Możemy wyróżnić następujące cechy, które były dla niego charakterystyczne:
Jego miłość określona przez samotność, poczucie wyobcowania wśród ludzi i bunt wobec świata. Miłość stanowiła dla niego uczucie tragiczne, bez szans powodzenia. Z reguły był on poetą i reprezentował romantyczną interpretacje istnienia. Dopuszcza irracjonalizm, metafizykę i mistycyzm. Punktem przełomowym w jego biografii jest samobójstwo popełnione w wyniku zawodu miłosnego. Następuje w nim wielka metamorfoza, „umiera” i z nieszczęśliwego kochanka przeistacza się w wojownika o sprawę ojczyzny. Bohater prywatnie przegrywa, lecz jego idea pozostaje zwycięska.
Przykładem takiego bohatera jest Konrad Wallenrod. Człowiek ten to typowy romantyk, rozdarty pomiędzy ojczyzną a rodziną. Cierpi ponieważ nie może być razem ze swoją ukochaną Aldoną. Nie jest to jednak spowodowane różnicą w pochodzeniu pomiędzy dwojgiem kochanków. Przyczyną ich nieszczęśliwej miłości jest sytuacja polityczna, w jakiej znalazła się ich ojczyzna, oraz jedyna w swoim rodzaju możliwość zmiany tego stanu rzeczy. Konrad jest bowiem mistrzem Zakonu Krzyżackiego, ze strony którego grozi Litwie niebezpieczeństwo i jako jedyny ma możliwość doprowadzić ten zakon do klęski, samemu jednak płacąc za to cenę najwyższą – własnym życiem oraz szczęściem i miłością. Staje więc przed dylematem: życie prywatne czy Ojczyzna. Wybiera jednak dobro Ojczyzny, czym pozbawia się szczęścia rodzinnego.
Nieco innym typem bohatera jest Gustaw z III cz. „Dziadów” Adama Mickiewicza – wrażliwy, samotny, nierozumiany przez ludzi.
Cechuje go nieszczęśliwa miłość, lecz jest ona różna od miłości Wallenroda . Gustaw zostaje odtrącony, skrzywdzony przez ukochaną. Przeistacza się z nieszczęśliwego kochanka w bojownika o wyzwolenie narodu. Poświęca się dla dobra ogółu, staje się „żołnierzem sprawy narodowej”, spiskowcem i więźniem. Jest uosobieniem cierpień całego narodu. Wyraża to w słowach:
„Ja i ojczyzna to jedno(.)” „Kocham i cierpię katusze (.)”
Jednak w swej pysze Konrad dopuszcza się bluźnierstwa wobec Boga. Ponosi klęskę, bowiem jego bunt i rozpacz okazują się występkiem moralnym ;popada w moc szatana. Postawa Konrada zastała nazwana prometeizmem, gdyż podobnie jak Prometeusz z miłości do ludzi poświęca się i walczy z Bogiem o ich dobro.
W życiu codziennym także możemy zetknąć się z pojęciem romantyczna miłość – wielka, wzniosła, szalona, ale bardzo często jednostronna, dostarczająca wielu rozczarowań. Jednak nie można jej porównywaćz miłością bohaterów XIX wieku. Dzisiejszy młody człowiek nie potrafi poświęcić własnego życia, miłości dla dobra ogółu. Ludzie stali się egoistami, rządnymi pieniędzy i władzy.
Takie wartości jak naród, ojczyzna przestały odgrywać decydującą rolę w życiu. Jednak nieszczęśliwa miłość zawsze jest i będzie bliska człowiekowi zarówno teraz jak i w przyszłości.
