UKŁAD POKARMOWY:
– zbudowany z 3 błon: śluzowej (od strony żołądka, tkanka łączna wiotka z naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi oraz nerwami), mięśniowej (dwie warstwy mięśni gładkich: okrężna- wew. i podłużna- zew.) zewnętrznej ( tk. wiotka lub zbita, w jamie brzusznej zwana otrzewną)
– JAMA USTNA
– przedsionek jamy ustnej (między wargami i policzkami a łukami zębowymi)
– jama ustna właściwa (od góry ograniczona przez podniebienie twarde- z przodu i podniebienie miękkie- z tyłu)
– zęby heterodentyczne : w połówce łuku zębowego 2 siekacze, 1 kieł, 2 przedtrzonowe, 3 trzonowe, budowa korona, szyjka korzeń (zew.), szkliwo (w korzeniu kostniwo= cement), miazga zębowa, komora zębowa przechodząca w kanał korzenia, diastema- przerwa między zębami
– język- fałd mięśniowy pokryty skórą, brodawki: nitkowate, grzybowate, okolone, liściaste; kubki smakowe
– ślina: produkowana w śliniankach przyusznych, podjęzykowych i podżuchwowych; — amylaza (ptialina) zawarta w niej trawi skrobię do glukozy; ok. 2l w czasie doby, brak w czasie snu, pH lekko kwaśny lub lekko zasadowy, (CaH)2CO3 kwaśny węglan wapnia przyczynia się do paradontozy
– GARDŁO I PRZEŁYK
– gardło- cz. nosowa, ustna i krtaniowa,
– przełyk: tk. mięśniowa poprzecznie prążkowana, przy połknięciu ruch robaczkowy
– ŻOŁĄDEK
– wpust żołądka (od przełyku)
– odźwiernik (dochodzi do dwunastnicy) z mięśniem zwieraczem uniemoż. przechodzenie dalej pokarmu
– dno żołądka
– trzon żołądka
– tk. mięśniowa gładka
– śluzówka od wewnątrz chroni przed kw. solnym i enzymami
– pH pustego 1
– kw. solny rozkłada z pepsyną białka na peptydy i peptony, warunkuje powstawanie żelaza, rozdziela włókna mięsa
– ok. 3l soku żołądkowego na dobę
– u dzieci podpuszczka- powoduje denaturyzację białka mleka
– śluzówka się regeneruje- ubytek wrzód- przyczyny: leki przyklejające się do śluzówki, gorące posiłki, alkohol, stres
– ruchy robaczkowe od 1/3 wysokości
– JELITO CIENKIE
– dwunastnica (gruczoły dwunastnicze) ujścia dwóch przewodów z trzustki i przewód
żółciowy z wątroby
– jelito czcze i jelito kręte (jelito krezkowe)- kosmki jelitowe bardzo ukrwione- wchłaniana glukoza, aminokwasy, sole miner. witaminy trochę kw. tłuszczowych; naczynie limfatyczne produkty trafienia tłuszczów
– trawione dalej białka, ściany dwunast. wytwarzają enzymy trawiące białka
– JELITO GRUBE
– jelito ślepe (kątnica): zastawka krętniczo- kątnicza (uniemożliwia cofanie pokarmu), wyrostek robaczkowy, ok. 4l soki jelitowe
– okrężnica: wstępująca, poprzeczna, zstępująca esowata, działa flora bakteryjna, synteza wit. K i z grupy B, nadmiar białka rozkładany przez bakt. gnilne na siarkowodór, amoniak, metan, etan, propan, butan
– odbytnica: przedłużenie esicy, bańka odbytnicy, kanał odbytowy, mięśnie okrężne tworzą mięsień zwieracz wewnętrzny odbytu, z poprzecznie prążkowanych mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu
– odwodnienie- zwrotna resorpcja wody- ok. 8-9l
– obstrukcja- zatrzymanie kału- powstają kieszonki jelitowe, zw. kancerogenne powodują nowotwory, zwiazk gazowe wchłaniane do krwi; przyczyna: mało błonnika, mało ruchu
– WĄTROBA
– przez wrota do wątroby wnikają tętnica wątrobowa, żyła wrotna, nerwy; wychodzą naczynia limfatyczne i przewód wątrobowy
– kanaliki żółciowe zbierają się w dwa przewody wątrobowe, łączą się w przewód wątrobowy wspólny, do którego uchodzi przewód pęcherzykowy od pęcherzyka żółciowego
– żółć (ok. 500 ml) emulguje tłuszcz, obniża napięcie powierzchniowe wody- powstaje piana w której rozpuszcza się tłuszcz
– TRZUSTKA
– przewód trzustki rozgałęziający się i uchodzący do dwunastnicy, wytwarza insulinę
