Na podstawie analizy podanego fragmentu i znajomości całego utworu scharakteryzuj Wertera. Zwróć uwagę na rolę miłości i literatury w życiu bohatera oraz jego stosunek do natury.
?Cierpienia młodego Wertera? to powieść epistolarna z wczesnego romantyzmu, którą napisał niemiecki pisarz, J. W. Goethe. Wprowadziła ona ludzi do tego okresu, zmieniła ich pogląd na świat oraz na miłość. Postępowanie tytułowego bohatera było natchnieniem dla przeciętnego czytelnika ówczesnych czasów.
Podany fragment pochodzi z początku książki, tj. z 21 czerwca 1771 roku (powieść obejmuje zakres czasu od 4 maja 1771 r. do 23 grudnia 1772 r.) i wyraża on miłość Wertera do Lotty, jego stosunek do natury i uwielbienie literatury. Akcja całej powieści toczy się w wiosce Wahlheim i jej okolicach.
Młody mężczyzna był romantykiem; kształcił się lecz zrozumiał, że jest to nic nie warte. Wiedział, iż nadszedł czas, gdy ludzie powinni wsłuchać się w swoje wnętrze, a nie gonić za nauką :
?Rozmyślałem długo nad popędem ludzkim zdobywania coraz nowych dziedzin (?) i przekonałem się, że nadchodzi powrotna fala, wewnętrzny pęd ochotnego poddawania się ograniczeniom?.
Miłość była dla młodzieńca sensem życia, mówił, że gdy jej nie ma, nie jest się już potrzebnym światu : ?Nic na świecie nie czyni człowieka potrzebnym, jeno miłość?. Pozwalał jej sobą zawładnąć. Werter kochał Lottę w sposób romantyczny ? raz i na zawsze, do końca życia; idealizował ją :
?Jestże aniołem?- Nie, tym mianem zowie pierwszy lepszy swą uwielbianą! Nie jestem jednak w stanie uzmysłowić ci inaczej jej doskonałości i nie mogę wyjaśnić, dlaczego jest doskonałą?.
Nie chciał myśleć o innej kobiecie, sądził, że żadna nie jest tak piękna, dobra jak ona. Gdy miał jeszcze nadzieję na odwzajemnienie tego uczucia, był szczęśliwy, świat wydawał mu się piękny. Wyraża to w przytoczonym fragmencie : ?Przeżywam dni tak szczęsne?, ?żyję (?) sam ze sobą i z niewysłowionym szczęściem?. Wahlheim uważa za miejsce blisko nieba, ponieważ niedaleko mieszka jego ukochana. Chciałby od razu dostać całe szczęście i przyjemność pochodzące z miłości. Jego dusza pragnie poczucia bliskości z dziewczyną. Niestety, gdy zdaje sobie sprawę, że nie ma szans, by Szarlotta była jego na zawsze, pogrąża się w rozpaczy. Ona wybrała Alberta, który był przeciwieństwem Wertera ? klasyk, nie poddający się namiętnościom i panujący nad sobą. Obaj mężczyźni prowadzili dialog, w którym była mowa o samobójstwie. Chłopiec mówił o tym, że nie jest to niczym złym czy godnym potępienia natomiast mąż Lotty był całkowicie przeciwny takiemu rozwiązywaniuswoich problemów. Już wtedy zaczął się domyślać, co Werter spróbuje zrobić. To uczucie sprawiło, że Werter z człowieka w pełni cieszącego się życiem, będącego przykładem optymisty przeradza się w osobę pogrążoną w melancholii, poddającą się prądowi życia. Miłość wyniszczyła go, stoczyła na dno; stracił swoje siły witalne. Była przyczyną jego autodestrukcji, co w końcu doprowadziło go do samobójstwa.
Werter jest romantykiem uwielbiającym literaturę. Na początku powieści opowiada o czytaniu utworów Homera ? klasyka (?Jakże często utulam nim do snu swą buntowniczą krew?). Jest on dla niego ukojeniem nerwów, wędrówką w spokojny, prawidłowy i uporządkowany świat. Czyta go w otoczeniu drzew i łuska groch cukrowy. Poddawał się nastrojom panującym w utworach. Dla romantyka, Homer nie jest typową lekturą, lecz on czerpie z niego inspiracje. Sam także pisze książki ? ?Pytasz, czy masz mi przesłać moje książki?? ? pisze do swego przyjaciela w jednym z listów. Chłopiec jest więc prawdopodobnie poetą, sentymentalistą. Z fragmentu wynika, iż Werter zakochując się w Lotcie wypiera ze swego serca Homera, zastępując go pieśniami Osjana, które są bardziej romantyczne, mroczne i tajemnicze. Wychwala on talent tego poety (?niezrównany poeta?). Można powiedzieć, że Werter ?zatapia się? w nim. Świat kreowany przez Osjana podoba mu się bardziej niż klasyczne poglądy starożytnego poety. Mówi nawet, iż ten świat wśród wrzosowisk podczas burz, wichur i mrocznych mgieł w nocy jest ?niewysłowiony?. Idzie ?śladem błędnego, starego barda?, szuka swoich bliskich, lecz ich nie znajduje; widzi go spoglądającego z bólem ku księżycowi, gdy ten zachodzi i pojawia się słońce (noc była ukochana porą romantyków, więc także Wertera i Osjana, żegnali ją z żalem).
W książce można dostrzec związek Wertera z naturą. Uwielbia on przebywać na jej łonie. Podziwia piękno każdego stworzenia nawet chrząszcza i tworu Boga ? chmur, rzek, słońca czy mchu. Pisze, że w przyrodzie odnalazł szczęście, że radość sprawiało mu patrzenie na źdźbło trawy, na komary tańczące na tle zachodzącego słońca. Bulwersowała go myśl, że ktoś mógłby zniszczyć mrowisko, nie rozumiał ludzi, którzy nie umieli patrzeć z miłością i uwielbieniem na naturę. W podanym fragmencie utworu także można odnaleźć jego stosunek do przyrody. Mówi o uroczym lasku, dolinie i górach ? chciałby wędrować tymi drogami by dostać się do ukochanej. 18 sierpnia 1771 pisze następujące słowa :
?Pełne gorące uczucie mego serca dla żywej natury, które dawało mi tyle rozkoszy, (?) staje się dla mnie nieznośnym dręczycielem?.
Jest to dowodem na zamykanie się chłopca wewnątrz siebie, sprzeciwu wobec świata, któryniegdyś uważał za wspaniały, a teraz jedyną taką istotą jest dla niego Lotta.
W przytoczonym fragmencie jest również część poświęcona bezdomnemu włóczędze. Taki człowiek także w końcu zatęskni za rodziną i domem, i powróci do niego. I odnajdzie to, czego szukał z dala od bliskich, czyli szeroko pojętego szczęścia.
Werter reprezentuje wszystkie cechy, jakie posiadać powinien romantyk. Najważniejszą wartością, cnotą dla niego jest miłość, mimo, iż jest ona nieszczęśliwa i niespełniona. Natura jest dla niego bardzo ważna, w początkowym stadium zakochania jej piękno utożsamia ze swoim szczęściem. Gdy coraz bardziej pogłębia się jego uczucie do Lotty, w naturze widzi dręczyciela. Jako romantyk uwielbia czytać poezję, prozę. Przeżywa zmianę upodobań, najpierw czyta bardziej klasyczne utwory Homera, potem nastrojowe pieśni Osjana. Ten młody mężczyzna prezentuje postawę, która była wielokrotnie naśladowana w innych utworach. Przykładem jest Gustaw z ?Dziadów? Adama Mickiewicza. On także jest nieszczęśliwie zakochany, przeżywa zawód miłosny, gdy jego wybranka go zdradza i popełnia samobójstwo. Postać Wertera była ulubioną postacią romantyzmu. Wielu młodych chłopców i dziewczyn chciało przeżyć taką wielką miłość jak on.
