CZĄSTKI ELEMENT: prot, neutr, elektrony; lekkie (leptony), średnie (mezony), ciężkie (barony)
ZAS NIEOZNACZONOŚCI HEISENBERGA: dla cz. elementarnych nie można jednoznacznie wyznaczyć pędu ani położenia
– nukleony = protony + neutrony
– AZ E A – liczba masowa (ile protonów + neutronów), Z –liczba atomowa (ile protonów = elektronów)
– protony – elementarny ładunek +, masa 1U
– neutron – elementarny ładunek obojętny, masa: 1U
– elektron – elementarny ładunek ujemny, masa 2tys razy mniejsza, poruszają się po orbitach kołowych/elitptycznych
– anihilacja masy – gdy spotyka się cząstka ze swoją antycząstką (identyczne właściwości lecz przeciwny ładunek)
– JĄDRO – stanowi o własnościach fizycznych pierwiastka, 3 modele budowy: powłokowy (nukleony na powłokach, każda powłoka ma parzystą liczbę orbit, na każdej orb max 2 nukleony, emisja En przy zmianie orbit), kroplowy, kolektywny (powł+kropl)
– siły jądrowe – „trzymają jądro”, przewyższają siły odpychania, mały zasięg
– defekt masy – różnica między masą atomu, a masą jego składowych (wydzielona En na utrzymanie jądra w całości E=mc2) DM jest równoważnikiem En jaką należy zużyć na rozsunięcie wszystkich nukleonów tworzących jądro na odległość większą od zasięgu ich wzajemnego oddziaływania (En wiązania), niewielka zmiana masy (c2) powoduje bardzo wys wartość En (pobranej/wydzielonej)
– ROZPAD PROMIENIOTWÓRCZY – przemiana jądra jakiegoś nuklidu w inne (samorzutna) – zmiana ijości protonów/ neutronów. Nuklidy promieniotwórcze (radioaktywne) – ilegają rozp. prom.
– izotop – atomy tego samego pierw. różniące się L.M.
– izotom – taka sama liczba neutronów
– izobary – taka sama liczba masowa
– nuklidy – atomy poszczególnych izotopów – każdemu izotopowi odpowiada inny rodzaj nuklidu. Izotopy tego samego Pierw. mają nuklidy różniące się L.A. i często masą
– TYPY R. PROMIENIOTW.
– wychwyt elektronu (wychwyt K) – wchłonięcie przez jądro elektronu z wewn. powłoki K – najczęściej) Z-1, A=const, AZX+e=AZ-1Y+ve wolne miejsce zajmują kolejne elektrony (wysyłane jest prom Rentgenowskie)
– rozpad beta minus (emisja e) w jądrze o 1 neutron za dużo, n=p+e+v, Z+1, A=const, AZX=AZ+1Y+e+v
– rozpad beta+ (o 1 proton za dużo), p=n+e++v
– rozpad alfa (cząst helu) AZX=A-4Z-2Y+42He
– deekscytacja jądra atomowego (przejście jądra ze stan wzbudzonego do stanu o niższej En), emisja gamma Z=const, A=const (jądro w nadmiarem En emituje kwant promieniowania elektromagnet – foton)
– promieniowanie jonizujące – poddaje atomy jonizacji – zamienia na jony
– alfa – silne jonizuje (duża masa) – mała przenikliwość, beta – mniej jonizuje – większa przenikliwość, gamma – słabo jonizuje (brak masy) – b.d. przenikliwość
– En jonizacji (potencjał jonizacyjny) En potrzebna do oderwania elektronu od atomu, zależy od odległości od jądra, od efektywnego ładunku jądra, od stałej ekranowania s
– szybkość rozpadu nietrwałego jądra jest wpr.prop. od liczby nierozłożonych jąder: sz.rozp.prom=(ubytek liczby at)/(czas rozp)=dN/dt, (-dN)/dt=xN, x-stała rozp.prom, N-liczba jąder
N=No*e^(-xt), N-liczba jąder nierozł, No-l.j.początkowo, t=T1/2=(ln2)/x czas połowicznego rozpadu
– SZEREGI PROMIENIOTWÓRCZE: izotop X1 wyodrębniony w stanie czystym na skutek rozpadu prom zanieczyszcza się produktem rozpadu X2 itd., wszystkie przemiany prom. prowadzą do powst Pb210/214/206 (pierw stabilny)
STAN RÓWNOWAGI PROM: stos ilości produktów rozpadu= stos ich okresów półtrwania
– np. sz.uranowo-radowy 438U=206Pb (4m+2), uranowo-aktynowy 235U=207Pb(A=4n+3), torowy: 232Th=208Pb (A=4n)
– w stanie stacjonarnym stosunek ilości produktów rozpadu = stos. ich okresów półtrwania – stan równowagi promieniotwórczej
– Sztuczne przemiany pierwiastków mają miejsce gdy bombarduje się jądro atomowe cząstkami(alfa, prot, neutr). Przebieg r. zależy od natury pocisku i jego En.
– REAKCJE JĄDROWE
– proste – bombardow cząsteczk o En <niż kilkadziesiąt MeV, emisja 1 lub 2 cząstek elementarnych
– kruszenie jąder – b wysoka En (kilkaset MeV) – jądra tracą część masy, wydziela się duża En
– rozszczepienie j. ciężkich – bombard. neutronami powolnymi (np. 235U+n=X+Y+2/3n)– prod:2 fragm jądra o podobnych m.a. + 2/3 neutrony, neutrony powodują rozszczepienie następnych jąder (r. łańcuchowa) , zgromadzenie masy krytycznej (60kg) –umożliwia r. łańc – B Atomowa (ruda U wchłania neutr – brak wybuchu)
– R TERMOJĄDROWE – bardzo wys temp, łączenie się jąder lekkich pierw., z jąder najprostszych powstaje j. większe np. (2)(1)D+(2)(1)D=(4)(2)He, zachodzą jedynie przy dostarczeniu dużej En jąder podlegającej syntezie (b wys temp) , wyzwala się En cieplna samo podtrzymująca reakcję,
– PLAZMA – gaz elektrycznie obojętny (chmura oddzielnie poruszających się jąder i elektronów)
– IZOTOPY do śledzenia drogi atomu w reakcji, badania stopnia zużycia, wieku, grubości folii, badań geofizycznych, medycyna
– LICZBY KWANTOWE
– główna (n )- odpowiada numerowi powłoki (1-7,K-Q) na powłoce max 2n^2 stanów kwantowych (il e na powłoce)
– poboczna (l)- liczba orbitalna (0-(n-1),spdefghi) max l. elektr na podpowł -wartość orbitalnego mom pędu 4l+2 jej wartość określa kształt orbitalu (największe prawdop znalezienia elektr)
– magnetyczna (m) {-l,0,+l} 2l+1poziomów orbitalnych: zbiór stanów kwantowych o tych samych wartościach głównej, orbit i magnet liczbie kwantowej: określa orientację przestrzenną orbitalu
– spinowa {-0.5,0.5}
– REGUŁA HUNDA: liczba niesparowanych e na poziomie orbitalnym w danej powłoce powinna być możliwie największa =>pary (spin) tworzą się wszystkie podpowłoki są już częściowo zajęte
– 1s2\\2s2,2p6\\3s2,3p6\\4s2,3d10,4p6\\5s2,4d10,5p6\\6s2,4f14,5d10,6p6\\
– UKŁAD OKRESOWY
przyrost il prot w jądrze>,promień atomu maleje>, promień atomu rośnie\\/, elektroujemność wzrasta>, elektroujemność maleje\\/, ładunek rośnie>, wł. metaliczne maleją>, wartościowość wzrasta>, char zasadowy > kwasowy tlenków, char wiązań jonowe > kowalencyjne
– nr. grupy głównej= ile elektr walenc (wyjątek-He)
OKRES: zbiór pierw uporządkowany według wzrastającej liczby atomowej, atomy posiadają identyczną liczbę powłok. Nr okresu =li. powłok
GRUPA: zb. pierw. uporządkowany wg. wzrastającej l.a., w gr są atomy mają tyle samo e walenc.
– POWINOWACTWO ELEKTRONOWE – En jaką uzyskuje się z przyłączenia elektronu do atomu
– ELEKTROUJEMNOŚĆ – zdolność atomu do przyciągania elektronów, ELEKTRODOD– zdolność do oddawania e,
SIEĆ PRZESTRZENNA: skupisko jonów o przeciwnych ładunkach (max upakowanie), centrowana na sześcianie, w sieci jonowej nie da się wyróżnić poszczególnych cząsteczek – b silne wiązanie
– WIĄZANIA CHEMICZNE
JONOWE: wynika z przyciągania się jonów o przeciwnych ład, pierw elektrodod zyskuje konfigurację elektronową najbliższego gazu szlachetnego – traci e walenc na rzecz pierw elektroujemn, wiąz silne, tworzy się sieć przestrzenna, wys. temp. wrzenia i topnienia
KOWALENCYJNE: konf elektron gazów szlach przez utworz jednej/więcej pary, elektron jest wspólny dla dwu pierw, każdy z atomów dostarcza taką samą liczbę elektr
atomowe: cz. homojądrowe (ten sam pierwnp. O2, Cl2), cz. heterojądrowe (różna elektroujemność pierw. np. H2O)
-POLARYZACJA -w cz. heteroj atom bardziej elektroujemny przyciąga do siebie wspólną parę elektronową i uzyskuje ład(-). Atom mniej elektroujemny uzyskuje ład(+), przesunięcie pary =polaryzacja wiązania elektronowej
-dipol – cząst. w której można wyróżnić bieguny
-moment dipolowy – miara przesunięcia ład. elektr. y=d*l (d-ład elektr, l-odl. biegunów), (max w jonowym, min w kowal)
kowalencyjne spolaryzowane: pośrednie (częściowo jonowe – odl dwu jąder atomowych jest większa od sumy promieni kowalencyjnych)
koordynacyjne: obydwa elektrony stanowiące wspólną parę pochodzą od tego samego atomu np. H2SO4 (S-donor, O-akceptor pary elektr)- wiąz donorowo-akceptorowe
METALICZNE – występuje w przypadku metali czystych, ich stopów i zw. między metalicznych
orbitale nakładają się na siebie tworząc pasma stanów energetycznych: poziom Fermiego (zajęty prze elektr)+ pasmo podstawowe (całk zajęte) + pasmo przewodnictwa (puste – elektr w się znajdujące to elektr swobodne).
WODOROWE: musi istnieć atom H i chociaż 1 atom silnie elektroujemny (FON np. …OH-H…OH-H…), międzycząsteczkowe (powoduje asocjację – łączenie cz. wiąz wodorowego), wewnątrzcząsteczkowe (powstanie pierścieni), A i B mają małe prom kowalencyjne) WW powoduje: wzrost gęstości, temp topn, lepkości (między) zmniejsz lepk (wewn),
ORBITAL ATOMOWY opisuje zachowanie elektronu w atomie.
ORBITAL CZĄSTECZKOWY … w cząsteczce, cz. AB – orbitale atomowe TA,TB, w liniowej kombinacji =>orb. cząsteczkowe (TAB=CA*TA+CB*TB, zch e w cząst mogą opisywać dwie różne funkcje falowe (2 różne orb cząst), ((TAB+)=CA*TA+CB*TB – orb. wiążący –En niższa niż w orb. pojed – ukł. bardziej trwały) + orb. antywiążący – (TAB-)=CA*TA-CB*TB En wyższa niż w pojed. orb.- ukł. bardziej trwały)
ORBITALE ZDELOKALIZOWANE – orbitale molekularne utworzone jako kombinacje liniowe orbitali atomowych wszystkich atomów z których powstała cząsteczka. Są to orbitale wielocentrowe zachowujące symetrię cząsteczki. Orbitale zhybrydyzowane i orbitale atomowe lub zhybrydyzowane atomów sąsiednich tworzą orbitale cząsteczkowe dwucenterowe – zlokalizowane.
KINETYKA CHEMICZNA – badanie szybkości reakcji chemicznej w zależności od czynników
szybkość reakcji w stos. do poszczególnych reagentów: zmiana liczby moli reagentów (ubytek substratów i przyrost produktów) do czasu w którym ta zmiana nastąpiła np. 2NH3=N2+3H2: (-dnNH3)/dt lub (dnN2)/dt zależy ona od liczby zderzeń efektywnych (prowadzących do utworzenia produktu – En>=En aktyw) reagujących cząsteczek w jedn. czasu. Jeżeli reakcja zachodzi bez zmiany objętości to szybkość reakcji zależy od stęż. subst. uczestniczących. V=k*CA^a*CB^b (CA,CB-stęż substr, a,b-rząd reakcji w stos do AiB, k-wsp. proporcjonalności – stała szybkości reakcji)
OKRES POŁOWICZNEJ PRZEMIANY – okres w którym połowa początkowej masy substr. uległa reakcji: t1/2=1/(k*Co)-dla r. II rzędu (Co-początkowe stęż substr)
TEORIA STANU PRZEJŚCIOWEGO cz. o En przeciętnej >>>(zderzenia lub wzrost T)>>>cząstki o En >=Ea>>>(zderz. efektywne)>>>komplex aktywny>>>(rozpad proc egzoEn)>>> prod. lu znowu substr.
KATALIZATORY – substancje potrafiące zmienić szybkość reakcji chemicznych, KATALIZA – zjawisko przyspieszania reakcji, katalizator nie wpływa na rezultat końcowy reakcji (obniża En aktyw reakcji, zwiększa wartość stałej szybk. reakcji, Selektywne działanie kataliz – gdy zachodzi wiele reakcji) , KAT HETEROGENICZNA: kat jest jednym ze skł fazy w której odbywa się reakcja (np. faza gazowa), KAT HOMOG: katal tworzy oddzielną fazę (kat w formie stałej- kat kontaktowa)
PRAWO DZIAŁANIA MAS – r. chem odwracalna – po zakończeniu w mieszaninie pozostają substraty i produkty A+BC+2D V1=k1*[A}*[B], V2=k2*[C]*[D]^2, szybkość tworzenia produktów:V=V1-V2, stan równow dynamicznej:V1=V2, K=k2/k1 (K-stała równowagi – nie zależy od stężeń)
REGUŁA PRZEKORY – przy zmianie parametrów reakcji (czas,P,T) równowaga układu przesuwa się w takim kierunku by przeciwdziałać tym zmianom.
TERMOCHEMIA -wykorzystuje pojęcia termodynamiki do opisu efektów cieplnych towarzyszących r. chem.
I zas termodyn – w ukł. izolowanym całkowita ilość En pozostaje stała, En wewn w ukł izolow=const, zmienia się na skutek wymiany ciepła i pracy z otoczeniem (U=Q+W)
RÓWNANIA TERMOCHEMICZNE: pozwalają na ibliczenie nieznanych entalpii ze znanych ent innych odpowiednio dobranych reakcji (stos gdy bezpośredni pomiar jest utrudniony)np. Cgraf+O2=CO2(Ha=…), CO+0.5O2=CO2 (Hb=…), Cgraf+0.5O2=CO,(Hc=?)=>Hc=Ha-Hb
ENTALPIA (H) – termodynamiczna funkcja stanu dla r. izobarycznych H=U+pV, Zmiana entalpii zależy od końcowego i początkowego stanu H=H2-H1=(U2+p2V2)-(U1+p1V1)
PRAWO HESSA- ciepło reakcji zależy od stanu końcowego i początkowego a nie zależy od drogi na jakiej ta reakcja się dokonała
CIEPŁO TWORZENIA: efekt cieplny towarzyszący syntezie 1mola zw w war stand.
CIEPŁO SPALANIA: … tow spalaniu 1 m subst
CIEPŁO WŁAŚCIWE: ilość ciepła potrz do ogrzania 1kg subst o 1 st
CIEPŁO MOLOWE: CW 1 mola subst
STAN GAZOWY: atomy, cząsteczki lub jony mogą poruszać się zupełnie swobodnie i niezależnie, odległości między atomami są duże i zmieniają się , obj. jest nieograniczona
GAZ DOSKONAŁY: zbiór punktów, cząstki nie mają objętości, brak oddziaływań, zderzenia doskonale sprężyste, obojętny chemicznie, ruch poza zderzeniami – prostoliniowy
PRAWO BOYLE’A i MARIOTTE’A: iloczyn p i obj. w stałej temp. jest dla danej masy gazu wielkością stałą. Obj. gazu zmienia się wpr.prop. do ciśn. V1/V2=p2/p1
PRAWO GAY-LUSSACA: obj gazu przy podwyższeniu T o 1o wzrasta o 1/273,16 obj. jaką gaz zajmuje pod tym samym ciśnieniem, 1/273,16=alfa=wsp. rozszerzalności objętościowej Vt=Vo+(Vot)/273,16 (Vt-obj w temp t, Vbo-obj w temp 0C
PRAWO AMONTONA: w stałej obj. prężność danej masy gazu jest wpr. prop. do temp. bezwzgl. beta=1/273,16 – wsp. prężności
RÓWNANIE STANU GAZU DOSKONAŁEGO – f. p, obj. i T, pV=R*T (równ Clapeyrona)
GAZY RZECZYWISTE:pV/RT=/=1(miara odchylenia gazu od st. dosk.). zbliżają się do gazów dosk. przy niskim ciśn i wys. temp. w porównaniu z temp. skupienia.
RÓWNANIE GAZU RZECZYWISTEGO (Van der Vaalsa)- cz. mają masę i obj., zderzenia doskonale sprężyste, występują oddziaływania między cząsteczkami (maleją ze wzrostem odległości) (p+(a/V2))*(V-b)=R*T
CIECZE: cz. w bliskiej odległ., mało ściśliwe, zachowują obj., brak kształtu, brak bud. wewn., krótka droga swobodna między zderzeniami, swobodna pozioma powierzchnia
PAROWANIE: cząstki znajdujące się blisko powierzchni swobodnej mogą się od powierzchni oderwać
CIEPŁO PAROWANIA: ilość ciepła potrzebna do odparowania 1kg cieczy w stałej T
PARA NASYCONA: para będąca w stanie równowagi dynamicznej z cieczą
PRĘŻNOŚĆ PARY=ciśn zewn->wrzenie cieczy
CIECZE IZOTOPOWE: stosunki fizyczne jednakowe we wszystkich kierunkach
BUDOWA PSEUDO KRYSTALICZNA: krótkotrwałe grupowanie się cz. w sieć krystal.
CIECZE ANIZOTROPOWE: różne właściwości fizyczne w zależności od kierunku (mętność, lepkość, żelatynow)
ANIZOTROPIA: uporządkowanie wydłużonych cz. w równoległe zespoły
CIECZ KRYSTALICZNA: strukt. uporządkowana bliskiego zasięgu np. szkło (b.d. lepkość)
LEPKOŚĆ CIECZY: tarcie wewnętrzne, opór jaki stawiają cz. podczas ich wzajemnego poruszania się F=2S*(dV/dh) (2-wsp. lepkości cieczy, S-powierzchnia, dV-stałą różn prędk cieczy, dh-odleglość)
NAPIĘCIE POWIERZCHNIOWE: dążność cieczy do zmniejszania powierzchni swobodnej, na granicy dwóch faz ciekłych międzyfazowe napięcie powierzchniowe jest tym większe im większa różnica w polarności mieszających się cieczy i im gorsza wzajemna rozpuszczalność
PRZEMIANA FAZOWA: zmiana stanu skupienia lub przejście do innej odmiany polimorficznej (krzepnięcie, topnienie…)
FAZA: jednolita część układu niejednorodnego oddzielona od innych części powierzchnią rozdziału i różniąca się od nich wł fiz
ST SWOBODY: liczba czynników fiz. możliwe do zmienienia (temp, ciśn, obj…)
REGUŁA FAZ GIBBSA: f+s=n+2 (f-liczba faz, s-liczba st swobody, n-liczba składn)
ROSTW. WŁAŚCIWE: jednorodne układy o rozdrobnieniu molekularnym doskonale ze sobą zmieszanych cz. ośrodka rozpraszającego i cz. subst. rozproszonej – zachodzi w nich dokładnie przenikanie się rozpuszcz. z ciałem rozpuszczanym
ROZPUSZCZALNOŚĆ CIECZY W CIECZY: wzajemne we wszystkich stosunkach + praktycznie nie rozpuszczające się między sobą + rozp. w stanie ograniczonym
OSMOZA: przenikanie cząsteczek rozpuszczalnika do roztworu przez błonę półprzepuszczalną
CIŚN OSMOTYCZNE: ciśn hydrostatyczne cieczy zapobiegające dalszemu procesowi osmozy (nie zależy od membrany, ale zależy od stężenia i T) Pi=c*R*T (c-stęż roztw)
ROZTW EKWIMOLARNE: o jednakowych stężeniach wywiera takie samo ciśn osmotyczne
PRĘŻNOŚĆ PARY NAD NIEMIESZAJĄCYMI SIĘ CIECZAMI: p=pB+pA całkowita PR P układu nie zależy od stos ilościowego 2 niemieszających się ciekłych składn
PRAWO PODZIAŁU: stęż subst rozpuszczalnej w obu cieczach jest większe w tej cieczy w której jest bardziej rozpuszczalna
PRĘŻNOŚĆ PARY ROZTW SUBST NIELOTNYCH: obniżenie prężn pary roztworu w porównaniu z pierwotną prężnością
PRAWO RAOULTA: względne obniżenie prężności pary danego skł =ułamkowi molowemu 2-go skł w roztw
ROZPUSZCZALNOŚĆ GAZU W CIECZACH: gdy temp/\\ – rozp maleje (przy niskich temp), w wys temp ~temp kryt rozpuszcz. wzrost temp=zwiększenie rozpuszcz. gazów, w temp krytycznej rozpuszczalność jest nieograniczona
SOLWETACJA: otoczenie jonów lub cz. cząstkami rozpuszczalnika
HYDROTACJA: rozp jest woda
ELEKTROLITY: substancje ulegające po stopnieniu lub rozpuszczeniu dysocjacji elektrolit. – rozpadowi na jony
STOPIEŃ DYS: alfa=n/mo (n-l cz. które uległy, mo-całkow l cz) zależy od: natury subst rozpuszcz i rozp, temp, stęż
STAŁA DYS: opisuje stan równowagi między jonami i niezdysocjowanymi cz. elektrolitu CH3COOHCH#COO- + H+, K=[CH3COO-]*[H+]/[CH3COOH]=const, K=(alfa^2*Co)/(1-alfa) + PR ROZC OSTWALDA
TEORIA BRONSTEDA: kwas-subst zawierająca cz. zdolne do przyjmow. prot (H+)-donor, zasada-…do oddawania (H+)-akceptor, KWAS A oddaje prot=>ZAS B, ZAS B przyjmuje prot=>KWAS A
AUTODYSOCJACJA WODY: H2O(H+)+(OH-) i H2O+H2O(H2O+)+(OH-)
ph=-log[H+]
HYDROLIZA SOLI: wzajemne oddziaływanie soli i wody – rozpuszczalnika HYDROLIZIE NIE PODLEGAJĄ SOLE MOCNYCH KWASÓW I MOCNYCH ZASAD
ST HYDROLIZY: B=n/no
HYDROL sł KW + mocnm ZAS: KCN (K+)+(CN-)-dysocj, (CN-)+H2O HCN + (OH-)-hydrol
Z WODĄ REAGUJE TO CO JEST ZE SŁABEGO ZWIĄZKU
BUFORY: mieszaniny(sł kwas+sól macnej zas, sł zas+sól mocn zas, sole kw wieloprotonowych) utrzymiją stałe pH cechy: prawie stał stęż H+, niewielkie stęż H+ po dod trochę mocnego kw./zas np. bufor octanowy: CH3COOH+CH3COONa, B=ds./dpH (B-liczba moli mocnego kw/zas która zmienia pH o jedn., ds.-zmiana natęż)
REAKCJE REDOX: przebiegają ze zmianą elektrowartościowości (st. utl.) reagujących atomów/jonów. Zmiana st utl na skutek wymiany elektr.
REDUKCJA: przył e do atomu/jonu =>obniż st utl.
UTLENIENIE: odłączenie e =>podwyższ. st. utl., RED1+e=UTL1, UTL2+e=RED2
PRAWO ZACH ŁAD: ilość e oddanych = ilości e przyłączonych
ELEKTROLIZA: uporządkowany ruch e, przemiana En elektr na na chem., zjawiska powstające podczas przepływu pr. elektr. (z zewn źr. pr) przez elektrolit ->reakcje elektrochemiczne na granicy faz
ANODA(+): do niej węrują aniony (-), KATODA(-): obn się st utl=> redukcja, na A(+) aniony oddają e=>utlen
PROCESY ELEKTROLIT ZALEŻĄ OD: wł. chem elektrolitu, stęż. jonów, rodz elektrod, różn potencjałów
STOP NaCl: dysocj: NaCl(Na+)+(Cl-), (K-):(Na+)+e=Na, A(+): 2(Cl-)=Cl2^+2e
STĘŻ NaCl: dys: NaCl(Na+)+(Cl-), (A+):(2Cl-)=Cl2^+2e, (K-):(Na+)+e=Na, 2Na+H2O=2NaOH+H2^
ROZĆ NaCl: dys, 2H2O+2e=(2OH-)+H2^, H2O=(2H+)+0,5o2^+2e
ELEKTROCHEMIA: półogniwo: układ złoż z 2 faz przewodzących z których przynajmniej jedną jest elektrolit i możliwy jest przepływ jonów lub e przez powierzchnie międzyfazowe, Elektrony w przeciwieństwie do jonów nie mogą przechodzić prze granicę faz
Na GRANICY FAZ METAL-ROZTWÓR SOLI TEGO METALU: podwójna faza elektryczna: zmiana rozkładu ład elektr w warstwach granicznych., kationy nie przechodzą do roztworu (zachodzi proces odwrotny)
PRĘŻNOŚĆ ROZTWÓRCZA: dążność metalu do przechodzenia do roztworu w postaci jonowej
RÓŻNICA POTENCJAŁÓW: zapobiega przechodzeniu kationów do roztworu E=Eo+(RT)/(nf)*ln((aMe^n+)/(aMeo))
BEZWZGLĘDNY POT ELEKTRODOWY: różnica pot. wewn. elektrody i elektrolitu
POT WZGLĘDNY ELEKTRODY: potencjał mierzony względem układu wzorcowego, którego potencjał umownie przyjmuje się za 0 (wzgl normalnej elektr. wodorowej), PWE=SEM
PODZIAŁ ELEKTROD:
I rodz.: odwracalne wzgl kationu/anionu (np. Ag/Ag+, wodorowa H/H+, tlenowa…),
II rodz.: odwracalne wzgl. katody/anody (Hg/Hg, Cl2/KCl…),
III rodz.
elektr. wodorowa: (I rodz) H22H(2H+)+2e
OGNIWA GALWANICZNE: układ gdzie zachodzi proces przemiany chemicznej w En elektr.
OGN DANIELLA: (A-)Zn\\ZnSO4:KCl:CuCl4\\Cu(K+), (a-): (Zn+)=(Zn+2)+2e, (K+): (CU+2)+2e=Cu
SEM=E(+)+E(-)
OGNIWO VOLTY: Zn\\H2SO4\\Cu, (A-): Zn+H2SO4 +H2, Zn=(Zn+2)+2e, (K+): (2H+)+2e=H2^
ATMOSFERA: tworzenie O3: O2+hv=2O i O+O2+M=O3+M, rozpad O3: X+O3=O+O3 i XO+O=X+O2. (X-kataliz: tl N, H, Cl, zw. Br i Cl-freony), warstwa ozonowa nie przepuszcza promieniow UV-B, zaniecz: zw. A, N, C, CO2, CO, zw. halogenowe, pyły, cz. radiakt, tl N (spalanie paliw>fotoliza>kwas>deszcz), pH deszczu=5-6.5, kw dTROPOPAUZA (jednorodna termicznie, tu sublimacja) <STRATOSF (ozon) <STRATOPAUZA <MEZOSFERA (35km) <MEZOPAUZA <TERMOSF 80km< EGZOSF
CIAŁA STAŁE: kształt, obj, sztywność, gęst zależy od T i p, budowa sieciowa, ciała anizotropowe, sieć przestrzenna (symetria kształtów, prawo stałości kątów), kryształy (molekul, kowalenc, jonowe, o wiąz metal)
ROZTWORY STAŁE: jednorodne chemicznie mieszaniny 2lub więcej subst, znajdujące się w stałym st skup. (atomy zastępują się wzajemnie)
DIADOCHIA: zdolność zastępowania się jonów w sieci
LUKA MIESZALNOŚCI: gdy duże różnice wielkości
IZOMORFIZM: występowanie kryształów różnych subst w jednakowych postaciach (kąty, dla roztw stałych)
POLIMORFIZM: pierwiastek/ zw chem występuje w różnych strukturach (różne wł fiz, postać zewn)
EUTEKTYKI: nie wiążą się w cząstki ale czasem krystalizują się (wrzenie w stałej temp, stały skład)
ROZTW WŁAŚCIWE: jednorodne układy o ,rozdrobnieniu molekularnym doskonale ze sobą zmieszane, są trwałe i nie rozdzielają się, dokładne wzajemne przenikanie się rozp z subst.
JONITY: wymieniacze jonowe – wielkocząsteczk zw chem mające zdolność wymiany swoich jonów na jony z elektrolitu; KATIONITY (wymieniają kationy), ANIONITY (aniony)
KOLOIDY: układy dyspersyjne pośrednie pomiędzy roztworami włąściwymi a zawiesinami (1-200nm), ukł koloid monodyspersyjny (jednakowa wielk) , poli…(różna), stop dyspersji: D=S/V, cząstki koloidalne (wysokie rozw powierzchni)
KOAGULACJA: proces zmniejszania stopnia dyspersji ukł, koloid na skutek łączenia się cz w większe agregaty
ADSORPCJA: zjaw zmiany stęż subst w warstwie powierzchniowej (fizyczna –wywoł siłami międzycząst, chemiczna –siły chem) ADSORBENT (na nim zachodzi ads) + ADSORBAT (subst adsorb) S=x/m=f(p,T)
STAN RÓWNOW DYNAM: S=Smax*(Kl*p)/(1+KiP)
ZDOLNOŚĆ WYMIENNA ROBOCZA: ilość grup jonogennych zdolnych do wymiany do punktu przebicia kolumny (punkt.p: p w którym w wycieku pojawiają się wymieniane jony w elektrolitu)
