W ostrym zapaleniu pęcherza moczowego stwierdza się obrzęk i zaczerwienienie błony śluzowej pęcherza, czasem z wybroczynami, a nawet owrzodzeniami. Zmiany te mogą cofnąć się zupełnie lub doprowadzić do przewlekłego zapalenia pęcherza moczowego. Nacieki zapalne umiejscawiają się wtedy nawet w mięśniówce pęcherza, wywołując zwłóknienie ściany pęcherza, zanik błony śluzowej i zmniejszenie pojemności pęcherza wskutek powstających blizn.
W ostrym zapaleniu pęcherza moczowego chory skarży się na częste i bolesne oddawanie moczu oraz na bóle w dole brzucha. Dolegliwością tym towarzyszy stan podgorączkowy. W przewlekłym zapaleniu pęcherza moczowego występują takie same objawy, tylko mniej nasilone. Badanie moczu wykazuje ropomocz, a więc bardzo dużo krwinek białych oraz niewielką ilość świeżych krwinek czerwonych. Mocz jest mętny zaraz po oddaniu i wydziela mocny zapach amoniakalny.
W okresie gorączkowym ostrego zapalenia pęcherza moczowego chory powinien leżeć w łóżku. Należy kłaść ciepłe kompresy na okolice podbrzusza. Chorym podaje się lekko strawną dietę. Nie wyleczone do końca zapalenie pęcherza może być przyczyną przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek.
Bezbolesny krwiomocz jest pierwszym objawem 60% wszystkich nowotworów pęcherza moczowego. Kolejnymi mogą być zapalenie pęcherza oraz zaburzenia nerkowe. Raka pęcherza rozpoznaje się za pomocą cystoskopii i biopsji.
Nowotwory pęcherza moczowego najczęściej powstają z nabłonka przejściowego błony śluzowej pęcherza. Nowotwory z tkanki mięśniowej (mięśniaki) i tkanki łącznej (włókniaki) są bardzo rzadkie. Wywodzące się z nabłonka przejściowego dzieli się na brodawczaki i raki.
Rak przejściowo komórkowy zajmuje typowo szyję i trójkąt pęcherza oraz okolicę ujść moczowodowych. Często występuje u mężczyzn w wieku 50-80 lat. Powoduje dysurię, całodobowy częstomocz (utrata pojemności pęcherza) i krwiomocz.
Brodawczak pęcherza moczowego to niezłośliwy nowotwór wychodzący z nabłonka przejściowego (tkanka nabłonkowa) dróg moczowych. Występuje zwykle pojedynczo, rzadziej mnogo, najczęściej w pęcherzu, rzadko w miedniczce nerkowej. Tworzy kosmkowate, palczaste lub kuliste twory na cienkiej szypule w niezmienionej dookoła błonie śluzowej pęcherza.
We wczesnym okresie raka leczy się cystektomią (usunięcie pęcherza moczowego), w postaci zaawansowanej raka oraz brodawczaków stosuje się elektroresekcją i koagulację przezcewkową lub częściowe wycięcie pęcherza, telegammaterapia (mnogie brodawczaki mają tendencję do nawrotów) i chemioterapia.
Kamica pęcherza moczowego to obecność złogów w pęcherzu. Mogą to być kamienie pochodzące z nerki (kamica moczowa), które nie zostały wydalone przez cewkę i powiększyły się (kamienie pierwotne) lub powstały w pęcherzu (kamienie wtórne) wskutek utrudnionego odpływu moczu z pęcherza.
