Ludzie od wieków zabiegają o władzę. Toczą o nią wojny, mordują zawiązują spiski. Wiek XIX dla Polaków jest czasem rządów caratu. Rządów okrutnych, niesprawiedliwych i despotycznych. Adam Mickiewicz, którego represje rosyjskie dotknęły osobiście, przedstawia nam wizję władzy carskiej w swym dramacie romantycznym ‚Dziady’. Jednym z bohaterów utworu jest senator Nowosilcow, nie cieszący się łaską cara ale gotów zrobić wszystko by na nią zasłużyć. Car stawia przed nim zadanie represjonowania polskiej młodzieży, której silna tożsamość narodowa nie pozwalała godzić się z rusyfikacją swojego narodu.
„Widzenie Senatora” to opis snu bohatera. Nowosilcow śni o powrocie do łask cara. Jawi się sobie jako Wielki Marszałek z książęcym Tytułem. Zdaje sobie sprawę, iż podwładni go nienawidzą. Najważniejsze jest jednak to, że się go boją i zazdroszczą.
„Nienawidzą mnie wszyscy, kłaniają się, boją
(…)Dokoła lube szemrania
Senator w łasce,
(…) Ach, niech umrę, niech umrę śród tego szemrania”
Po chwili piękna wizja przeradza się w koszmar. Senator popada w niełaskę i staję się pośmiewiskiem. Nikt go nie szanuje, nie jest już ‚duszą zebrania’. Widzenie Senatora to igraszka diabłów, które z niego zakpiły. Mickiewicz uwidacznia w tym fragmencie jak ważna jest dla Senatora łaska Cara. Bohater jest gotów walczyć o nią za wszelką cenę. Cel Nowosilcowa uświęca wszelkie środki, przynajmniej w jego mniemaniu. Autor stosuje motywy oniryczne by pokazać czytelnikowi co kryje wnętrze postaci. Jakie są jego marzenia, ale i lęki. Diabły reprezentują świat fantazji, który miesza się w podanym fragmencie z wątkami realnymi. Całość pisana podniosłym stylem zawiera kolokwializmy.
„Dbrum – ten uśmiech jak pająk wleciał mi do gęby”
Mickiewicz zestawia ze sobą kontrastowe sytuacje Nowosilcowa będącego na przemian w łasce i niełasce u Cara. Komizm i dramat przeplatają się nawzajem. Jest to obraz ironiczny, wręcz karykaturalny. Wszystkie te elementy tworzą groteskowość opisu Senatora.
Nie tylko żądny posłuchu i podziwu bohater jest ślepo zapatrzony i wierny Carowi. Zwykli żołnierze nauczeni są bezwzględnej dyscypliny niezależnie od sytuacji. We fragmencie „Przegląd wojska” Autor opisuję sytuację w szyku. Jeden z żołnierzy ma poszarpane wnętrzności, dowódcy zabronili mu jęczeć. Ten, przez wzgląd na Cara i miłość do niego przestał jęczeć.
„Milcz! bo car nas słucha.
Żołnierz tak słuchać majora przywyknął,
że zęby zaciął”
III część Dziadów ukazuje władzę carską z punktu widzenia ciemiężonych Polaków. Autor przedstawia sytuację represjonowanej młodzieży, aresztowania i bezduszność popleczników Cara. Despotyzm władcy, który doprowadza swych podwładnych niemal do obłędu. To utwór na wskroś przesiąknięty bólem i cierpieniem. Widzimy dwa skrajnie różne poglądy. Młodzież, która najchętniej zgładziłaby cara i Senatora który dlaniego zgładziłby każdego. To niewyobrażalna dla współczesnych sytuacja, która na szczęście teraz gości już tylko na kartach ksiąg.
