Literatura jako podręcznik savoir-vivre’u. Dokonaj interpretacji porównawczej załączonych fragmentów: wiersza Przecława Słoty „O zachowaniu się przy stole” i „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza (zwróć uwagę na zamieszczone w nich wskazówki dotyc
LITERATURA JAKO PODRĘCZNIK SAVOIR-VIVRE?U.
DOKONAJ INTERPRETACJI PORÓWNAWCZEJ ZAŁĄCZONYCH FRAGMENTÓW WIERSZ PRZECŁAWA SŁOTY O ZACHOWANIU SIĘ PRZY STOLE I PANA TADEUSZA ADAMA MICKIEWICZA(ZWROĆ UWAGĘ NA ZAMIESZCZONE W NICH WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE DOBREGO ZACHOWANIA I ETYKIETY TOWARZYSKIEJ
Przedstawione w mojej pracy fragmenty utworów pokazują czytelnikowi
zasady dobrego zachowania przy stole. Średniowieczny wiersz Słoty ma charakter parenetyczny i jest próbą sformułowania zasad savoir-vivre?u tejże epoki.
Drugi z tekstów to fragment nauki Podkomorzego i Sędziego o
grzeczności, który zamieszczony jest w I księdze „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
Wiersz „O zachowaniu się przy stole” mówi nam o zasadach
odpowiedniego zachowania się na uczcie osób, pochodzących z różnych warstw społecznych. Na początku utworu autor zwraca się do Boga, by dał piszącemu natchnienie do opisania obyczajów, które powinny obowiązywać przy stole. Następnie ukazuje obfitość „chlebowego stołu”, na którym można znaleźć to wszystko, w co obrodziła natura i co jest potrzebne do wielkiej uczty:
„Przetoć stoł wieliki świeboda”
Upersonifikowany stół nie służy tylko do jedzenia. Zasiada się także przy nim zrelaksowanym, spokojnym, pozostawiając na boku troski i zmartwienia.
Poeta daje biesiadnikom wskazówki odnośnie tego, że powinni pamiętać o swojej godności i według niej zajmować miejsca przy stole.
W dalszej części utworu autor przedstawia negatywny portret biesiadnika. Jest zbulwersowany zachowaniem gości i porównuje ich do zwierząt:
„Siędzie za nim jako woł,
Jakoby w ziemię wetknął koł.
Nie ma talerza karmieniu swemu,Eżby ji ukrojił drugiemu,
A grabi się w misę przod,
Iż mu miedźwno jako miod;
Bogdaj mu zaległ usta wrzod!”
Krytykuje obżarstwo, przepychanie się, łapczywe sięganie po dania. Jego
zdaniem biesiadnicy powinni zachować przy stole odpowiednią kulturę
osobistą. Panowie ze względu na kobiety powinni oduczyć się złych nawyków
takich jak: grzebanie w talerzu, jedzenie brudnymi rękami czy siedzenie za stołem jak kołek.
Autor poucza także, że powinno się jeść mało, a często i tylko wtedy, gdy rzeczywiście jest się głodnym, gdyż łakomstwo nie jest mile widziane.
W swoim wierszu Słota dużo miejsca poświęca paniom. Je
również obowiązuje znajomość dobrych manier :
„Panny, na to się trzymajcie,
Małe kęsy przed się krajcie!
Tako panna, jako pani
Ma to wiedzieć, cso się gani”
Natomiast panowie powinni okazywać im szczególny szacunek, usługiwać, odstępować najlepsze kawałki jedzenia.
Na końcu fragmentu autor ostrzega wszystkich ,którzy nie szanują kobiet ,że
jeśli nie zmienią swojego zachowania, to spotka ich kara.
Drugi fragment pochodzi z I księgi epopei Adama Mickiewicza pt. „Pan Tadeusz”. Dotyczy uczty wydanej przez Sędziego na cześć Tadeusza powracającego ze szkoły w Wilnie do Soplicowa.
Na początku tekstu mowa jest o porządku zajmowania miejsc przy
stole, który uwarunkowany jest wiekiem i stanowiskiem, jakie biesiadnik
piastuje w społeczeństwie. Pokazana jest również gościnność dla przybyłych i zachowanystaropolski zwyczaj, by dla nikogo nie zabrakło miejsca przy
stole:
„Między nim i stryjaszkiem jedno pozostało
Puste miejsce, jak gdyby na kogoś czekało.”
W pewnym momencie biesiadowania, Podkomorzy denerwuje się i zwraca uwagę
młodym, iż obowiązek usługiwania damom przy stole spoczywa na młodych.Jego wypowiedź o charakterze dydaktycznym ma na celu nauczyć
zgromadzoną przy stole młodzież ,czym jest grzeczność i jak powinien
zachowywać się przy stole młody szlachcic. Padają również zarzuty, że
młodzi posiadają tylko książkową wiedzę i że brakuje szkół, w których uczą dobrego wychowania.
Sędzia, który bierze udział w uczcie wygłasza mowę o grzeczności. Mówi, iż jest to nauka bardzo ważna ,trudna i nie wolno jej lekceważyć. Powinna ona pochodzić z głębi serca człowieka. Sędzia rozróżnia grzeczność kupiecką, która nie ma nic wspólnego z prawdziwą grzecznością, od grzeczności staropolskiej, którą utożsamia ze szlachecką. Ponadto uważa, że należy się ona każdemu, a więc mężowi, żonie, dziecku, panu. Sędzia twierdzi, że jeśli nie mamy szacunku dla samego siebie, to i nie mamy go dla innych. Nauka zasad dobrego wychowania i ich praktykowanie w życiu jest miernikiem wartości człowieka.
W swojej wypowiedzi nawiązuje do grzeczności i szacunku okazywanego kobietom. Twierdzi, że każdy powinien mieć wrodzoną grzeczność dla płci pięknej:
?Zaś godna jest Waszmościów uwagi osobnej
Grzeczność, którą powinna młodź dla płci nadobnej
Zwłaszcza gdy zacność domu, fortuny szczodroty
Objaśniają wrodzone wdzięki i przymioty?
Podkomorzy natomiast wspomina stare czasy. Mówi, iż dawniej bywało
jeszcze gorzej i odkrywa przykrą prawdę ,że ludzie ulegają zagranicznej modzie i zapominają o tradycjach. Polacy publicznie negowali „modnisiów”, a mimo to brali z nich wzory, zmieniali wiarę i ubiory. Taka fascynacja cudzoziemszczyzną i upadek zasad dobrego wychowania doprowadził nasz kraj do niewoli.
Podsumowując, w obydwu utworach ważną rolę odgrywa stół, jego
obfitość, jakrównież panujące przy nim zasady. W średniowiecznym fragmencie jak i w romantycznym ogromny nacisk kładzie się na szacunek dla
kobiet, i ich ubóstwianie.
Poeci pragną przekazać czytelnikom, jak ważne jest w życiu dobre
wychowanie. Staropolska gościnność jest wyrazem kultywowania tradycji narodowych i dowodem ciągłości kulturowej. Obowiązek jej przestrzegania jest spadkiem, jaki starsi pozostawiają młodym.
Dostałam za te prace bdb 🙂
