Działalność morza

 

Działalność morza zaznacza się przede wszystkim na granicy morza i lądu, czyli na wybrzeżu. Wybrzeże kształtować mogą fale morskie, pływy lub prądy. Działalność może być niszcząca (abrazja) – na wysokich wybrzeżach lub transportująca lub akumulacyjna – na niskich wybrzeżach.

Wybrzeża wysokie.

Stromo wznoszą się ponad poziom wody i maja głębokie dno, są atakowane przez fale z całą ich energią. Prowadzi to do podcinania brzegu, obrywania się podciętych stoków i powstawania stromych ścian, zwanych klifem. Ściany te, nadal atakowane przez morze cofają się, a u ich podnóża powstaje platforma brzegowa, zwana abrazyjną.

Wybrzeża wysokie powstają najczęściej wskutek zanurzania obszarów wyżynnych lub górskich. Wśród nich wyróżnia się wybrzeża:

– dalmatyńskie – powstaje wskutek zalania pasm górskich równoległych do wybrzeża – wybrzeża Chorwacji

– riasowe – powstają wskutek zalania pasm górskich prostopadłych do wybrzeża – wybrzeże Irlandii

– fiordowo-skierowe – fiordy (zalane doliny polodowcowe), szkiery

( wygładzone przez lodowiec wysepki) – wybrzeże Norwegii

– klifowe – powstałe wskutek niszczenia obszarów wyżynnych

– limanowe – powstają gdy lejkowate ujścia rzek odcinane są przez mierzeje – wybrzeże Morza Czarnego

Wybrzeża niskie – plaże.

Budowane są przez fale, które nanoszą piasek, a niszczone tez przez fale, które mogą do wziąć więcej niż przyniosły. Rodzaje wybrzeży:

– wybrzeże mierzejowo-zalewowe – powstaje na wskutek działalności prądów przybrzeżnych

– lagunowe – powstaje w płytkich zatokach, gdzie podwodne wały plażowe przekształcając się w wynurzone wały, zwane lido, odcinając część zatoki, zwanej laguną, np. Zatoka Meksykańska

– koralowe – budowane są przez rafy koralowe w strefie ciepłej

– namorzynowe – płaskie wybrzeża porośnięte lasami i zaroślami namorzynowymi, zalewane są podczas przypływu, występują w klimacie ciepłym

Dna mórz są miejscem gromadzenia się osadów:

– materiał okruchowy pochodzący z niszczenia brzegów oraz przyniesiony przez rzeki i lodowce

– osady organiczne powstałe z obumarłych organizmów

– osady wytrącone z wody morskiej .