Działania na Bałkanach

 

 

Niemcy dążyli do zagarnięcia Bałkanów,by odciąć tę część Europy od swoich przeciwników,zyskać bazy wypadowe do działań na morzu śródziemnym,oraz by zaopatrywać się z tych obszarów w naftę,żywność i siłę roboczą.Dyplomacja Hitlera zdołała pokłócić tamtejsze państwa, faworyzując Węgry i Bułgarię kosztem Rumunii i Jugosławi,dawnych sprzymierzeńców Francji.Pierwszym krokiem był arbitraż wiedeński z dnia 30 sierpnia 1940 roku,mocą którego państwa „osi” odebrały Rumunii obszary uzyskane w poprzedniej wojnie,oddając Węgrom północny Siedmiogród,a Bułgarii południową Dobrudżę.Gdy W Rumuni doszło do rozruchów na znak protestu,król Karol abdykował(3 września 1940r.). Genrał Antonescu,popierany przez jedyną dopuszczoną partię polityczną Żelazną Gwardię,ogłosił się dyktatorem,i 14 września oddziały hitlerowskie wkroczyły do Rumunii,która przyłączyła się do „osi” 23 listopada 1940 roku.Pod presją propagandy niemieckiej,reklamującej sukcesy swej armii w Polsce,Norwegi i Francji,jako dowód,co dzieję się z narodami przeciwstawiającymi się Rzeszy,do przymierza Rzym-Berlin-Tokio dołączyły Węgry razem ze Słowacją (20,24 listopada 1940 r.).Również premier Bułgarii uległ presji,i po podpisaniu paktu z „osią” 1 marca 1941 roku,wojska niemieckie wkroczyły na teren Bułgarii. Nie tylko Niemcy chcieli zagarnąć Bałkany.Mussolini chciał poszerzyć swoje imperium o Grecję,skąd mógł atakować na Egipt,cel ataków jego oddziałow w Libii.Atak na Grecję wyszedł z Albanii 27 paśdziernika 1940 r.,kierując się pięciu kolumnami poprzez pasma górskie ku głównej linii kolejowej wiodącej do Aten.W przeciągu pierwszych dwóch tygodni oddziały włoskie doszły do rzeki Acheron,na południe od miasta Janina. Tam jednak wojska greckie odparły Włochów z powrotem do Albanii.Grecką kontrofensywę przerwały dopiero ciężkie burze śnieżne,i to ocaliło wojska włoskie.Podkreślić trzeba ,że grecka piechota górska nie posiadała ani czołgów,ani ciężkich dział,a i pozostałe uzbrojenie było bardzo skromne,i głównie przestarząłe.Pomimo braku wyposażenia i osłony samolotowej,armia grecka trzymała się dzielnie,a nawet groziła Włochom, którzy zaszyli się w górach Albanii,aż do czasu,gdy Niemcy przyszli im na pomoc.Do ataku na Grecję i Jugosławię Niemcy zebrali,głównie w Bułgarii,około 30 dywizji,zaopatrzonych w lekkie czołgi,przystosowane do działań w górach oraz dwie ammie powietrzne z 3000 samolotów. Trzy armie zmotoryzowane wyruszyły z punktu wypadowego od rzeki Struma w Bułgarii na zachód poprzez przesmyki górskie dnia 9 kwietnia 1941r. Zajęcie Niszu i Skopje przez dwie armie północne podzieliło Jugosławię, odcięło ją od jej sprzymierzeńców oraz otworzyło dolinę rzeki Wardar, wiodącej ku Grecji.Dodać należy,że w Jugosławi trwały walki wewnętrzne między Serbami,Chorwatami i Słoweńcami.Poza tym niedozbrojona,słaba armia jugosłowiańska rozciągneła swe linie wzdłuż dłudiej linii granicznej,zamiast skoncentrować się w górach,czego póśniej nauczyły się oddziały partyzanckie. Niemiecka armia na południu posuwała się przez przejście Strumnicy do dolnego biegu rzeki Wardar i dalej ku Salonikom.Posunięcia te w przeciągu 72 godzin zdecydowały o losie całej kampanii.Jugosławia została podbita w 11 dni(17 kwietnia 1941r.).Belgrad,stolica Jugosławi,została zniszczona przez bombowce,a następnie zajęta manewrem oskrzydlającym 14 kwietnia 1941r. Odziały włoskie dołączyły się na zachodzie w Raguzie,by zamknąć wybrzeże Adriatyku przed możliwością interwencji wojsk sprzymierzonych. Atak niemiecki na Grecję,na linię Metaxy,chroniącą kraj od strony Bułgarii zatrzymany został tylko na dwa dni.Przedarcie sięnieprzyjaciela na zachód przez przejście koło Strumnicy zmusiło oddziały jugosłowiańskie do wycofania się,aby mogły odsłonić lewe skrzydło greckie.Niemiecka dywizja pancerna przedarła się przez dolinę Wardaru do Salonik 8 kwietnia 1941 r.,okrążając linię Metaxy oraz odcinając dywizje greckie.Obrana spoczywała obecnie na oddziałach brytyjskich,ponieważ większość armii greckiej trzymała swe stanowiska w Albani przeciwko Włochom.Brytyjska armia ekspedycyjna o sile 14000 żołnierzy gen.Maitlanda Wilsona nie była w stanie powstrzymać Niemców. Dwie niemieckie dywizje pancerne parły na południe przez przełęcz koło Monastyru w kierunku na Florynę,wdzierając się pomiędzy oddziały brytyjskie i greckie.By uniknąc oskrzydlenia,wojska brytyjskie musiały się wycofać na górskie pozycje obronne,opierając się na wschodzie o wzgórze Olimp. Wycofujące się kolumny brytyjskie były nękane przez ogień nurkujących bombowców Luftwaffe.Lotnictwo niemieckie zniszczyło port Aten,Pireus,ważny dla dostaw wojennych.RAF nie mógł nawiązać walki z Luftwaffe,gdyż Niemcy zajęli jego wysunięte bazy lotnicze.Anglicy chcąc uniknąc okrążenia wycofali się przez równiny Tessalii do Peloponezu,gdzie 2 kwietnia 1941 r. zarządono ewakuacje wojsk brytyjskich.Niemcy zaczęli okrążać Brytyjczyków,którzy korzystając z bezksiężycowych nocy pomiędzy 24-30 kwietnia 1941r. przerzucili 44000 swych wojsk z wybrzeży południowych(Raftis,Navplion i okolice) na Kretę i do Egiptu.W Grecji Brytyjczycy stracili około 30000 żołnierzy. Kolejnym sukcesem Niemców,było zajęcie Krety z powietrza, przez piechotę przewiezioną z baz greckich oddalkonych o 270 kilometrów w dniach 23-30 maja 1941 r.Mimo iż brytyjska flota na wchodnim obszarze Morza śródziemnego dwókrotnie rozproszyła konwoje niemieckie(21 i 22 maja 1941), musiała się wycofać z wód wokół Krety,gdyż była nękana przez lotnictwo niemieckie,które zadawało jej powarzne straty.Większość zrzuconych spadochroniarzy niemieckich zginęła,lecz zdobyli oni lądowiska,na których w ciągu kilku dni zostało przewiezione około 35000 wojska.Ewakuacja Krety zajęła trzy dni(27-30 maja 1941). Oddziały brytyjskie przedarły się do Skafia na południowym wybrzeżu,skąd pod osłoną nocy były przewożone do Aleksandrii pod gradem bomb nieprzyjacielskich. Ocalono połowę brytyjskiego garnizonu składającego się z 27000 żołnierzy. Niemcy stracili na Krecie 17000 wojska,ale mogli kontrolować sytuację na Morzu śródziemnym,co było ogromnym sukcesem taktycznym.