Kierunki filozoficzne.
AUGUSTYNIZM – Kierunek filozof.-teolog. nawiązujący do koncepcji Św. Augustyna z Hippony (354-430). Był oficjalną doktryną chrześcijańską przed tomizmem.
Cała filozofia Św. Augustyna była ześrodkowana w BOGU, jedynym bycie absolutnym i doskonałym. Wobec Niego świat doczesny traci znaczenie. Bez BOGA nie podobna ani działać, ani poznawać, ani istnieć. Potrzebne jest oświecenie, aby poznać prawdę. Potrzebna jest łaska, aby czynić dobrze i być Zbawionym. W całej przyrodzie nic dziać się nie może bez udziału sił nadprzyrodzonych, czyli Opatrzności, ponieważ BÓG jest nie tylko Bytem wiecznym i przyczyną świata, ale także Kierownikiem świata i jego Sędzią. Augustianizm zakładał, że człowiek, ma swe niejasne, dramatyczne miejsce między aniołami i zwierzętami, jest dualistyczny (rozdarty między dobrem i złem). Człowiek powinien pozanać Boga i swoją duszę (medytacja, refleksja), jednak może to uczynić tylko dzięki łasce Bożej (dar Iluminacji), asceza; (wiara dramatyczna).
Św. Augustyn „Wyznania” (ok. 400r.)
Absolut – pojęcie filozoficzne oznaczające byt najwyższy, doskonały, idealny i nieograniczony czymkolwiek, istniejący sam z siebie (Summa Esencia).
Asceza – skrajna postawa polegająca na wyrzeczeniu się dóbr ziemskich w imię miłości Boga, bardzo ważny składnik augustianizmu (inaczej: odrzucenie ciała). Przeciwieństwo afirmacji życia.
Teocentryzm – poświęcenie Bogu wszystkich spraw życia, postawienie Go w środku zainteresowań (w Augustianiżmie: teocentryzm metafizyki – skoncentrowanie na Bogu myśli metafizycznej, czyli zajmującej się istotami nie materialnymi).
FRANCISZKANIZM – program wiary radosnej, prostej, opierającej się na miłości (a nie na filozofii), płynącej z wszechogarniającej miłości do świata i wszelkiego stworzenia, (które są dobre, bo stworzone przez Bożą miłość), miłości poddanej ewangelicznym – dosłownie pojmwanym – nakazom milosierdzia, ubóstwa, braterstwa. W/g Św. Franciszka człowiek jest bytem harmonijnym w świecie, który jest piękny i wszystkie stworzenia tworzą z człowiekiem jedną, wielką rodzinę, zaś BÓG jest Stwórcą i Gospodarzem świata.
Zbiór legend z życia Św. Franciszka „Kwiatki św. Franciszka z Asyżu”
Afirmacja życia – zaakceptowanie życia i czerpanie z niego prostych rodości, przeciwieństwo ascezy.
TOMIZM – aktualna doktryna Kościoła Rzymskiego (od 1879).
W/g niej każdy człowiek znajduje się w ściśle określonym, nayuralnym dla siebie i celowym miejscu drabiny bytów i powinien sprostać swej roli, walcząc z pokusami, wspinać się w górę ku doskonałości (wiara harmonijna).
Dlatego też filozofia ta kładła szczególny nacisk na problemy etyki, która stabilizowała ludzkie życie w społeczności ziemskiej i normowała je wskazaniami cnoty, zwłaszcza roztropności, miarkującej pragnienie sławy i inne pożądania, zwłascza cielesne. Odzwierciedlało się to w średniowiecznych poglądach na temat hierarchicznegoukładu ról spolecznych, stanów – od najwyższego do najniższego – zespolonych se sobąharmonijnym współdzialaniem zapewniającym rozumny ład świata. Wymyślił ją Św. Toamsz z Akwinu.
Scholastyka – rozumowanie filozofii – filozofia szkolna oparta na naukach Arystotelesa („Logika”), majaca za zadanie dowodzić apriorycznie, tj. z góry przyjęte twierdzenia religijne. Wybitnymi przedstawicielami tego gatuku filozofii byli: Albert Wielki i jego uczeń Św. Tomasz z Akwinu.
Wzorce osobowe.
Asceta – święty: a/pokorny; b/posłuszny względem rodziców, pożniej Ojców Kościoła; c/czysty; d/pobożny; e/skromny; f/wyrzeka się: pozycji społecznej, bogactwa, władzy, rodziny, miłości świeckiej i szczęścia płynącego z dóbr ziemskich
Doskonały rycerz: mężny, waleczny, dumny, wspaniałego serca, walczy za prawdziwą wiarę, wierny do śmierci Bogu i seniorowi, wspomaga wdowy i sieroty.
Doskonały władca: spawiedliwy, pobożny, miłosierny, łaskawy dla Kościoła + doskonały rycerz.
Numerologia.
Matematyka w średniowieczu traktowana była nie tylko jako dziadzina nauki, ale także jako dziedzina wiedzy pomagająca odsłonić prawdy duchowe. I tak nawiązywały: 3. – do istoty Trójcy Świętej; 10. – do najwyższej doskonałości, jaką była potrójność Trójcy Świętej i zarazem jedność Jej samej 3*3+1=10; 4. – do czterech sensów biblijnych, Ewangelistów, cnót kardynalnych; 7. – do siedmiu Sakramentów, części (godzin) Brewiarza. Również wielokrotności, np.: 11, 33. Patrz, np.: komentarz do „Boskiej Komedii” Dantego.
