1. Synteza i rola kwasów żółciowych.
Stanowią 50% składników żółci. Są wytwarzane w hepotocytach, podlegają procesowi czynnego wydzielania do mikrokanalików żółciowych i po zagęszczeniu w pęcherzyku żółciowym są wydalane dalej drogami żółciowymi do światła jelita, gdzie pełnią szereg ważnych czynności jak: rozpuszczenie cholesterolu w żółci, ułatwienie trawienia i wchłanianie tłuszczów i substancji rozpuszczalnych w tłuszczach, jak niektóre witaminy ( A, D, E, K ) oraz cholesterol.
2. Pierwotne i wtórne kwasy żółciowe.
Pierwotne:
– kwas cholowy
– kwas chenowy (chenodezoksycholowy)
Powstają one w wątrobie. Są sprzężone z glicyną i tauryną. Po przejściu do jelita grubego pod wpływem enzymów bakteryjnych zmieniają się na kwasy:
Wtórne:
– dezoksycholowy
– litocholowy
3. Powstawanie i metabolizm barwników żółciowych.
– bilirubina
– biliwerdyna ( u człowieka mało ).
Bilirubina powstaje w wyniku degradacji hemoglobiny uwalnianej z elementów czerwonokrwinkowych, które ulegają rozpadowi w układzie siateczkowo- śródbłonkowym wątroby, śledziony i szpiku kostnego.
Bilirubina pierwotna przekształca się we wtórną w wątrobie dzięki połączeniu z kwasem glukuronowym. Przez to bilirubina jest dobrze rozpuszczalna.
4. Układ renina – angiotensyna – aldosteron. Wazopresyna. Ketogeneza.
Reninę – enzym, syntetyzują komórki przykłębkowe nerki. Działając na substrat białkowy osocza odszczepia z niego mało aktywny dekapeptyd – angiotensynę I, kolejne odszczepienie 2 aminokwasów – przez konwertynę angiotensynę II – zachodzi to głównie w krążeniu płucnym. Produktem degradacji angiotensyny II jest angiotensyna III.
Aldosteron jest najsilniej działającym hormonem pobudzającym reabsorbcję cewkową NaCl. Niedobór aldosteronu prowadzi do utraty soli.
Zmiana syntezy i wydzielania reniny – bilans sodu, objętość płynu pozakomórkowego i krwi, ciśnienia tętniczego. Oligowolemia jest silnym stymulatorem wydzielania reniny w komórkach wydzielniczych.
Wazopresyna po przemieszczeniu do tylnej części przysadki mózgowej i stamtąd do krwi zwiększa resorpcję zwrotną wody w cewce dalszej nefronów. Hipertonia osocza normalizuje się. Wazopresyna ma za zadanie utrzymanie na jednakowym poziomie efektywnej molarności płynów.
Ketogeneza
5. Synteza tłuszczu w gruczole mlekowym.
Z osocza: octan, B – hydroksymaślan, lipoproteidy, chylomikrony, sterole, fosfolipidy, wolny glicerol, wolne kwasy tłuszczowe.
Glicerol potrzebny do syntezy tłuszczu mleka syntetyzowany jest w wymieniu z glukozy, a tylko w ok. 10% pochodzi z glicerolu osocza.
Kwas octowy jest w połowie utleniony, pozostała jego część i B – hydroksomaślan są używane do syntezy kwasów tłuszczowych o cząsteczkach od 4 – 16 węgli. U zwierząt nieprzeżuwających niskocząsteczkowe kwasy ( od 14 – 16 węgli ) syntetyzowane są z glukozy.
6. Synteza laktozy.
Prekursorem laktozy w gruczole mlecznym jest w całości glukoza. Ponieważ L – laktoalbumina jest syntetyzowana tylko przez komórki wydzielnicze gruczołu mlecznego, synteza laktozy może odbywać się tylko w gruczole mlecznym. Synteza laktozy zachodzi w ścianach pęcherzyków aparatu Golgiego, a więc w bezpośredniej styczności ze zgromadzoną w nich L – laktoalbuminą.
7. Synteza białka.
Materiałem do syntezy białka w gruczole mlecznym są aminokwasy dostarczane z krwią. Syntetyzują aminokwasy z glukozy i propionianu: prolina, seryna, alanina, glutaminian, asparaginian.
Z octanu: serynę, prolinę, gluteminian i asparaginian.
8. Profil biochemiczny mleka i siary.
Siara ma 4 razy więcej białka oraz wyższą zawartość lipidów niż mleko. W siarze 6 – 7% tłuszczu. Więcej witamin B12 i żelaza. Dużo wapnia, fosforu, potasu sodu, jonów magnezowych i chlorkowych. Wśród mikroelementów: żelazo, miedź, kobalt, mangan, selen i jod.
W siarze a także w mleku występują inne substancje o działaniu bakteriobójczym i bakteriostatycznym tj. dopełniacz, laktoferryna, lizozym.
9. Białka odpornościowe siary.
W większości są to albuminy i globuliny.
Limfocyty T i B. T – warunkują bierną odporność komórkową noworodków.
Immunoglobuliny: IgA, IgG, IgM. Najwięcej IgG. Niektóre immunoglobuliny przechodzą z surowicy krwi do siary na drodze tzw. transportu wybiórczego, inne natomiast są wytwarzane w gruczole mlekowym, IgG, pochodzą z osocza krwi, IgM z osocza krwi, a także z syntezy w gruczole mlekowym. Natomiast IgA jest wytwarzana głównie na terenie gruczołu mlekowego. W procesie transportu immunoglobulin z osocza krwi do gruczołu mlekowego uczestniczą hormony, z których najważniejszą rolę odgrywają: prolaktyna, estrogeny i progesteron.
10. Przestrzenie wodne organizmu (podział, wielkość, metody oznaczania).
Całkowita woda zawarta w organiźmie podzielona przez błony komórkowe na szereg przestrzeni płynowych, do których należą płyny: pozakomórkowy i wewnątrzkomórkowy. Pozakomórkowy jest heterogenny. Dzieli się na fazy: szybkowymienialną (osocze krwi i płyn pozakomórkowy), wolnowymienialny (płyn tkanki łącznej). Do oznaczania całkowitej ilości wody w organiźmie stosuje się: tlenek trytu, tlenek deuteru, antypirynę. Zawartość wody całkowitej 60 % masy ciała.
Metody oznaczania zawartości płynu pozakomórkowego: oparte na wykorzystaniu substancji nieelektrolitowych o charakterze cukrowców, oparte na wykorzystaniu rodanków, bromków, siarczanów oraz chlorków. Objętość płynu pozakomórkowego w organiźmie zwierzęcym wynosi 200- 250 ml/kg masy ciała.
Bezpośrednie oznaczenie objętości płynu wewnątrzkomórkowego jest niewykonalne. Koniecznym okazuje się określenie wody całkowitej organizmu i objętości płynu pozakomórkowego. Różnica między tymi wielkościami dobrze obrazuje objętość przestrzeni wodnej wewnątrzkomórkowej.
Objętość osocza oznacza się przy pomocy błękitu Evansa. Objętość osocza wynosi 40-50 ml/kg masy ciała.
