Fortepian Szopena (C.K. Norwid)

Fortepian Szopena (C.K. Norwid) Poemat nalezacy do cyklu Vade-mecum , co oznacza pójdz za mna . Odbiorca powinien podazyc za poeta – swoim przewodnikiem. Problematyka: Fortepian Szopena zwiazany jest z kategoria tragizmu u Norwida. Tragicznosc w tym wierszu laczy sie z realnym i symbolicznym zarazem aktem niszczenia wielkiej wartosci. W poemacie ukonkretnieniem tej wartosci jest sprzet podobny do trumny – fortepian, na którym grywal Chopin w czasach warszawskich. Fortepian ten zostal wyrzucony na bruk z okien palacu Zamoyskich w czasie akcji odwetowej wojska rosyjskiego po zamachu na cesarskiego namiestnika w Królestwie Polskim – gen. Berga. Muzyka Chopina jest przedstawiona przez Norwida jako ziemskie dopelnienie piekna doskonalego. Ma ono sile podnoszenia rzeczywistosci do idealu, przemieniania jej w byt doskonaly. Takiej transformacji doznala w muzyce Chopina Polska i polskosc: Polska przemienionych kolodziejów , czyli chlopów uszlachetnionych dzieki milosci do wykonywanej pracy na roli, co ukazuje sztuka Chopina. W poemacie zarysowuje sie tragiczny i wieczny konflikt miedzy pieknem doskonalym, pojmowanym przez Norwida jako dobro, a historia, zyciem, realnoscia – skazonymi przez zlo, malosc, przez brak , wedle okreslenia samego poety. Reprezentantami tego zla sa w poemacie wlasnie zolnierze ciskajacy na bruk fortepian. Ale w tym momencie dochodzi w poemacie do glosu norwidowska ironia. Powoduje ona, ze efekt czynu mija sie z intencjami, ze zniszczenie rzeczy nie jest równoznaczne z zaglada wartosci. Zakonczenie uderza w ton triumfu: Ciesz sie, pózny wnuku… / Jekly gluche kamienie: / Ideal – siegnal bruku – . Te wspaniala i tajemnicza formule mozna rozumiec jako pogodzenie piekna doskonalego i realnosci, wtopienie sie idealu w zycie, odkupienie zla przez symboliczny akt cierpienia, wreszcie mozna ja takze zinterpretowac jako zejscie Chopina w lud. Nastroje i tempo poszczególnych fragmentów i czastek poematu: I i II – tempo powolne; smutek i refleksja wyplywajacy ze wspomnienia; zestawienie Chopina z lira Orfeusza III – bardzo dynamiczne tempo – wykrzyknienia; nastrój podniosly (hymn pochwalny); obraz Chopina jak kutej w marmurze postaci; alabastrowa reka porównana z klawiatura z kosci sloniowej IV – ton patetyczny; V – obraz Polski w muzyce Chopina; nastrój radosci VI – uczucie zalamania, zawiedzenia – poglos dzwieków fortepianu VII – nastrój podziwu; zwrotka o sztuce, literaturze, dramacie; poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czym jest sztuka; pozorny dialog, który przechodzi w monolog VIII – obraz Warszawy ogarnietej zapalem rewolucyjnym IX – zryw – wyrzucenie przez Rosjan z okna zamku fortepianu; pokazanie ogromu wojsk rosyjskich, jeku wdów, zaloby; tempo przyspieszone, bardzo dynamiczne – krótsze wersy X – obraz fortepianu porównany z cialem Orfeusza rozrywanym przez Menady