Plan wydarzeń:
1. Szczęśliwe życie plemienia Czarnych Wężów w Chiava.
2. Splamienie osady przez Niemców.
3. Powstanie Antylopy na gruzach Chiavatty.
4. Przyjazd cyrku do Antylopy.
5. Tragiczny występ ostatniego z Czarnych Wężów.
6. Przerażenie widzów.
7. Niespodziewane zakończenie występu, upokorzenie Sachema.
8. Zakończenie dnia w gospodzie „Pod złotym potokiem”.
Charakterystyka :
Mieszkańcy Antylopy z pochodzenia są Niemcami. Są przekonani o swojej wyższości. Zabrali Indianom ziemię tę którą mieli zagwarantowaną traktatem stanu, łamiąc w ten sposób prawo. Obłudnicy byli chciwi, nie mieli honoru nocą podstępnie z bezwzględnością wymordowali mieszkańców Chiavatty. Preferowali życie dostatnie, spokojne i bogate. Są ludźmi obłudnymi uczciwymi i zakłamanymi . Nie mają wyrzutów sumienia, kiedy głoszą i słuchają nauki o miłości do bliźniego.
Sachem jest to człowiek młody, głowę ma podobną do głowy orła, widoczne są zimno patrzące oczy. Ubrany jest w płaszcz z białych gronostajów za pasem ma topur i nóż do skalpowania. Jego przypomniała źle oswojona Vaguara. Sprawia wrażenie mściciela, a w rzeczywistości depcze honor swojego plemienia występuje na arenie cyrkowej i zbierając datki „co łaska dla ostatniego z wężów”.
Problematyka:
Henryk Sienkiewicz w sposób krytyczny ocenił system wartości białych osadników ukazał, że najważniejsze w nim miejsce zajmują pieniądze i dzięki niemu dobre samopoczucie. Autor noweli mówi, że wszystkiego nie można kupić za pieniądze. Ukazuje ostatniego z Czarnych Wężów który przyjął system wartości osadników. Pisarz naszkicował świat ukazując silniejszego w takim świecie zginą Ci którzy nie będą potrafili przeciwstawić się dużym. Nowela „Sachem” jest wyrazem protestu przeciw zaborczości.
