Co to jest HITLERYZM (nazizm)?
Otóż jest to narodowy socjalizm, oficjalna ideologia NSDAP (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, w skrócie Nazionalsozialisten). Jedna z odmian faszyzmu.
Twórcą nazizmu był A. Hitler. Podstawy nazizmu w sensie doktrynalnym stworzył A. Rosenberg, natomiast jego ustrojową teorię opracował K. Schmidt. Nazizm wysuwał tezy o nadrzędności rasy aryjskiej (Niemców), stanowiącej rasę panów, oraz hasła likwidacji Żydów (ostateczne rozwiązanie). Żydom przypisywał Hitler antyniemieckie działania w czasie konferencji wersalskiej i opracowanie głównych założeń traktatu wersalskiego.
Według nazistów Żydzi byli przyczyną trudności w utrzymywaniu czystości rasy nordyckiej. Zgodnie z ideologią nazistowską Niemcy, jako naród panów, musiały posiadać należną sobie przestrzeń życiową (Lebensraum). Idea Lebensraumu miała uzasadniać prowadzoną przez Hitlera politykę podbojów, szczególnie krajów słowiańskich, i eksterminacji miejscowej ludności. W latach 1933-1945 nazizm stanowił podstawę polityki państwowej III Rzeszy.
NSDAP została ściśle włączona w działalność aparatu państwowego. Stojący na czele partii wódz (Führer) był równocześnie przywódcą państwa i sił zbrojnych. Partyjna zasada wodzostwa (Führerprinzip) obowiązywała na każdym szczeblu organizacji partyjnej i administracji państwowej. Nazizm doprowadził do zniewolenia zarówno narodu niemieckiego, jak i narodów krajów podbitych oraz do masowych zbrodni ludobójstwa. Należał do najokrutniejszych systemów w dziejach ludzkości.
Po przegraniu I Wojny Światowej, Niemcy zmuszone zostały przez zwycięskich aliantów do przyjęcia upokarzających warunków pokojowych, ustalonych w Wersalu pod Paryżem. Zgodnie z nimi Niemcy utraciły znaczną cześć swoich terytoriów, ponadto musiały płacić ogromne odszkodowania wojenne. Alianci utrzymywali, że ich celem jest zwalczanie niemieckiego imperializmu, którego uosobieniem był cesarz Wilhelm II, a nie narodu niemieckiego. Jednak pomimo że cesarz abdykował, a Niemcy przekształciły się w demokratyczną republikę, warunki traktatu wersalskiego pozostały nie zmienione. W wyniku tego nowa republika miała bardzo utrudniony start i w latach powojennych sytuacja w kraju była tak niestabilna, że groziło to upadkiem demokratycznego systemu. Niemcy podzieliły się na zwalczające się obozy, z których dwa skrajne-komuniści i skrajna prawica-głosiły otwarcie antydemokratyczne poglądy. Obszarem, gdzie niezadowolenie było największe, była Bawaria w południowych Niemczech. Przez krótki czas władzę w niej sprawowali komuniści, lecz następnie została ona przejęta przez konserwatystów, którzy działali w granicach prawa, jednak byli negatywnie nastawieni do republiki. Na terenie Bawarii działało wiele skrajnych ugrupowań prawicowych, które dążyły do przejęcia władzy lub też nakłaniały konserwatystów do otwartego buntu. Jedną z takich grup była NSDAP na czele z Adolfem Hitlerem, przyszłym dyktatorem Niemiec. Hitler nie był Niemcem, lecz Austriakiem, synem celnika. Uzdolniony, lecz niezdyscyplinowany, był złym uczniem. Nie zrealizował również swoich ambicji artystycznych. Żył z dnia na dzień, często sypiając w wiedeńskich domach noclegowych. W 1913 roku przeniósł się do stolicy Bawarii, Monachium. Po wybuchu I Wojny Światowej zgłosił się na ochotnika do armii niemieckiej i za zasługi w czasie służby został odznaczony. Kapitulacja Niemiec była dla niego strasznym ciosem, jednak szybko wytłumaczył sobie, że przegrana była wynikiem zdrady Żydów, socjalistów, komunistów i innych nienarodowych ugrupowań. Po wojnie wrócił do Monachium, gdzie wkrótce przyłączył się do Niemieckiej Partii Robotników, niewielkiego ugrupowania prawicowego. Jego zdolności polityczne i umiejętność przemawiania szybko uczyniły zeń niekwestionowanego lidera partii. Wkrótce została ona przez niego przekształcona w partię faszystowską, na wzór włoskiej partii Benito Mussoliniego. Ugrupowanie przyjęło nową nazwę – Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników (NSDAP), a jej symbolem stała się swastyka. Narodowi socjaliści (naziści) urządzali marsze z transparentami i pochodniami oraz inne spektakularne manifestacje polityczne. Powstało również militarne skrzydło ugrupowania – S.A., którego członkowie nosili brunatne mundury. S.A. stanowiło coś w rodzaju prywatnej armii, w swoich działaniach często stosującej taktykę zastraszenia i przemocy. Pod przywództwem Hitlera naziści zaczęli odgrywać istotną rolę polityczną w Bawarii. Jednak kiedy nadszedł moment na zwrócenie się przeciwko republice, NSDAP była za słabaszła działać w osamotnieniu, w związku z czym we1/3 w sojusz z innymi ugrupowaniami prawicowymi. Miało to miejsce w 1923 roku, kiedy Francuzi i Belgowie zajęli przemysłowe centrum Niemiec, Zagłębie Ruhry, w związku z opóźnieniem spłaty odszkodowań wojennych. Galopująca inflacja uczyniła markę niemiecką bezwartościową, co doprowadziło do ruiny wielu obywateli. Hitler i jego sojusznicy wybrali ten moment do przeprowadzenia puczu, który jednak został stłumiony przez oddziały monachijskiej policji. Jako że władze monachijskie darzyły ruch nazistowski ukrytą sympatią, Hitler skazany został jedynie na niewysoką karę więzienia. Proces został przez niego wykorzystany jako okazja do płomiennych przemówień, mających na celu popularyzację ideologii nazistów. Jednak po zwolnieniu Hitlera z więzienia w listopadzie 1924 roku, przyszłość NSDAP zdawała się nie mieć większych perspektyw. Niemcy zaczęły powoli wychodzić z kryzysu, pożyczki amerykańskie pobudziły rozwój gospodarki, a antagonizm niemiecko – francuski z wolna słabł. System demokratyczny został powszechnie zaakceptowany i wydawało się mało prawdopodobne, by większość obywateli chciała oddać swoje głosy na jakąś radykalnie nacjonalistyczną partię, nie wspominając już o ekstremistycznym ugrupowaniu Hitlera. Nazistowski przywódca wyraził swoje poglądy w książce Mein Kampf (moja walka), zadedykowanej jego osobistemu sekretarzowi, Rudolfowi Hessowi. Hitler chciał w pierwszym rzędzie anulowania układu wersalskiego, rozbicia ruchu komunistycznego i socjalistycznego oraz odbudowania potęgi Niemiec. Jednak miał to być jedynie wstęp co realizacji o wiele groźniejszych planów, opartych na skrajnie rasistowskiej ideologii Hitlera. Według niego historia była przede wszystkim bezlitosną walką ras o przetrwanie, co w jego oczach usprawiedliwiało wszelkie akty gwałtu i przemocy. Niemcy były jego zdaniem narodem panów, rasą Aryjczyków, nadrzędną wobec innych ras. Jednak wśród prawdziwych Niemców znajdowali się źli i podstępni Żydzi, którzy dążyli do zdominowania i zniewolenia czystych rasowo Aryjczyków. Ponadto rasy niższe, na przykład Słowianie, zamieszkujący tereny Europy Wschodniej, ograniczali Niemcom ich „przestrzeń życiową”. Dlatego zarówno Żydzi jak i Słowianie powinni zostać wyeliminowani, jednak co Hitler dokładnie przez to rozumiał nie było jeszcze wtedy wiadomo. Oparta na wymysłach, nie na faktach, gloryfikująca brutalność i nietolerancję, filozofia Hitlera była zaprzeczeniem wszystkiego, co uważano za cywilizowane i racjonalne. Stanowiło to jednak jeden z jego atutów, ponieważ nawet po tym, jak już doszedł do władzy, wielu ludzi nie traktowało jego planów poważnie. Większość Niemców, którzy głosowali na Hitlera, kierowała się prostymi motywami – chęcią znalezienia kozła ofiarnego, tłumaczącego ich własne niepowodzenia. Pociągała ich również roztaczana przez Hitlera wizja dynamicznych zmian i obietnica odejścia od „szarej codzienności”, co stało się szczególnie atrakcyjne na początku lat 30., kiedy to „szara rzeczywistość” stała się jeszcze bardziej uciążliwa. Światowy kryzys ekonomiczny wstrząsnął gospodarką wielu krajów, szczególnie mocno w Niemczech, jako że nadszedł czas spłaty długów zaciągniętych u Amerykanów. Około 6 mln ludzi straciło wtedy pracę. Wraz ze wzrostem bezrobocia, wzrastała również popularność NSDAP. Już w roku 1932 partia ta miała najwięcej reprezentantów w Reichstagu (niemieckim parlamencie), zbyt mało jednak, by zdobyć bezwzględną większość i uformować rząd. Istniało niebezpieczeństwo, że wraz z poprawą sytuacji gospodarczej, poparcie dla Hitlera zmaleje. I rzeczywiście, w wyborach listopadowych 1932 roku naziści zaczęli tracić głosy. Jednak Hitler odrzucał wszelkie sugestie namawiające go do puczu, mając w pamięci porażkę w 1923 roku. Planował zdobyć władzę w legalny sposób i następnie wykorzystać ją do przeprowadzenia rewolucji. Okazja nadarzyła się, kiedy nastąpił rozłam wśród rządzących krajem konserwatystów. Kanclerz Franz von Papen zaproponował nazistom utworzenie koalicji, sądząc, że możliwe będzie kontrolowanie ich poczynań. W ten sposób w styczniu 1933 roku Hitler został kanclerzem Niemiec, chociaż w samym rzędzie znalazło się niewielu nazistów. Wkrótce jednak konserwatyści przekonali się, że nie docenili Hitlera. Pożar Reichstagu został wykorzystany przez niego jako pretekst do delegalizacji Komunistycznej Partii Niemiec. Następnie nazistom udało się przegłosować ustawę o pełnomocnictwach rządu, która dawała Hitlerowi dyktatorską władzę na okres 4 lat. Tak jak tego pragnął, Hitler mógł teraz wykorzystać legalnie zdobytą władzę do zmiany Niemiec w III Rzeszę. Wszystkie partie polityczne, oprócz NSDAP, został rozwiązane, podobnie jak związki zawodowe, antynazistowskie gazety i inne ośrodki opozycji. Nazizm stał się oficjalną doktryną III Rzeszy, a Hitler ogłoszony jej wodzem (Fuhrerem). Kiedy S.A. zaczęło wymykać się spod jego kontroli, Hitler zorganizował „noc długich noży”, w trakcie której zabici zostali potencjalni przeciwnicy Fuhrera w łonie ruchu nazistowskiego. Na znaczeniu przybierać zaczęło SS, polityczna policja i straż przyboczna Hitlera. Powstały obozy koncentracyjne, w których osadzani byli przeciwnicy polityczni, natomiast Żydzi pozbawieni zostali większości praw obywatelskich. Niemniej jednak Hitler uzyskał szerokie poparcie społeczne, głównie z powodu programu militaryzacji i budowy dróg, który dał wielu ludziom zatrudnienie i podźwignął gospoda
rkę. Robotnicy niemieccy stracili większość swoich praw, jednak mieli pracę. Propaganda nazistowska wykreowała modle obywatela, który odzyskał poczucie celu w życiu, a sukcesy w polityce zagranicznej zwiększyły prestiż i popularność Hitlera. Remilitaryzacja i przywrócenie poboru do wojska były pierwszymi działaniami, które stanowiły pogwałcenie układu wersalskiego. Następnie, w 1936 roku, Hitler wprowadził wojsko do Nadrenii, na terenie której Niemcom nie wolno było utrzymywać sił zbrojnych. Niemiecka remilitaryzacja była wówczas w początkowej fazie, gdyby więc Francja zareagowała akcją zbrojną, Hitler z pewnością musiałby odstąpić od swoich planów odbudowy militarnej potęgi Niemiec. Nic takiego jednak nie nastąpiło, co tylko utwierdziło Fuhrera w przekonaniu, że mocarstwa europejskie są słabe i niezdecydowane, niechętne do podjęcia jakiegokolwiek ryzyka. Wielka Brytania i Francja istotnie obawiały się wybuchu kolejnej wojny w Europie, ponadto alianci zrozumieli, jak ciężkie dla Niemiec były warunki traktatu wersalskiego. W rezultacie, do1938 roku potęga Niemiec wzorosła tego stopnia, że dokonały one aneksji Austrii i zgłosiły pretensje do terytoriów czeskich w Sudetach, zamieszkanych przez mniejszość niemiecką. Agresywna postawa Hitlera sprawiła, że na konferencji w Monachium wyrażono zgodę na przyłączenie dużej, strategicznie istotnej części Czechosłowacji do Niemiec. Jaka dotąd poczynania Hitlera znajdowały, przynajmniej pozorne, wytłumaczenie. Zaanektowane tereny zamieszkane były przez Niemców, którzy w ten sposób jedynie „powracali do Rzeszy”. Jednak w marcu 1939 roku Czechosłowacja zmuszona została do przyjęcia niemieckiego protektoratu, stając się obszarem faktycznie podległym Hitlerowi. Krok ten zaostrzył postawę mocarstw europejskich wobec Niemiec, i kiedy rozpoczął kampanię opartą na roszczeniach mniejszości niemieckiej w Polsce, Polska otrzymała gwarancję, że w przypadku ataku Francja i Wielka Brytania staną po jej stronie. Kiedy napięcie zaczęło rosnąć, Hitler wymanewrował swoich przeciwników, podpisując ze Związkiem Radzieckim pakt o nieagresji, mimo nienawiści jaką darzył to komunistyczne i w większości słowiańskie państwo. W ten sposób uniemożliwił on powstanie szerokiej koalicji antyhitlerowskiej. 1 września 1939 roku, po tym jak Polacy odmówili pójścia na jakiekolwiek ustępstwa wobec Hitlera, wojska niemieckie zaatakowały Polskę, rozpoczynając tym samym II Wojnę Światową. Wielka Brytania i Francja, wywiązując się ze swoich zobowiązań, formalnie wypowiedziały Niemcom wojnę, nie podjęły jednak żadnych działań militarnych.
WAZNIEJSZE DATY :
1918 r.
KONIEC I WOJNY SWIATOWEJ;
NIEMCY STAJA SIĘ REPUBLIKA
1919 r.
TRAKTAT WERSALSKI
1923 r.
FRANCUZI OKUPUJA ZAGLEBIE RUHRY;
NIEUDANY PUCZ NAZISTOW W MONACHIUM
1924 r.
HITLER PISZE „MEIN KAMPF”
1929 r.
KRACH NA SWIATOWYCH GIEŁDACH ROZPOCZYNA
OKRES WIELKIEGO KRYZYSU
1932 r.
NSDAP STAJE SIĘ NAJWIEKSZA PARTIA NIEMIECKA
1933 r.
HITLER ZOSTAJE KANCLERZEM NIEMIEC
1934 r.
„NOC DŁUGICH NOZY”
1936 r.
ODDZIAŁY NIEMIECKIE WKRACZAJA DO NADRENII
1938 r.
ANEKSJA AUSTRII; UKŁAD MONACHIJSKI
1939 r.
USTANOWIENIE PROTEKTORATU NIEMIECKIEGO NAD CZECHAMI I MORAWAMI;
SOWIECKO-NIEMIECKI PAKT O NIEAGRESJI;
INWAZJA NIEMIEC NA POLSKE-POCZATEK I WOJNY SWIATOWEJ
