Odrodzenie państwa polskiego (1918-1919)
Lokalne ośrodki
3.III.1918- rokowania brzeskie
12.IX.1917- Rada Regencyjna Lubomirski, premier rządu- Kucharzewski)
19.X.1918- Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego (Lodzin)
28.X.1918- Polska Komisja Likwidacyjna (W.Witos)- Małopolska
6/7.X.1918- Tymczasowy Rząd Polski (I. Daszyński)
14.XI.1918- Naczelna Rada Ludowa Księstwa Poznańskiego (Korfanty)
6.XI.1918- Rada Delegatów Chłopskich
5.XI.1918- Rada Delegatów Robotniczych
X.1918- we Lwowie, Tymczasowa Komisja Rządząca
3.XI.1918- premier Świeżyński zainicjował powstanie Rządu Narodowego
16.XII.1918- SDKPiL+PPSLewica=KPRP(Luksemburg)
Powstanie centralnego rządu polskiego w Warszawie
7.XI.1918- powstaje rząd Daszyńskiego
10.XI.1918- Piłsudski powraca z więzienia w Magdeburgu do Warszawy
11.XI.1918- Rada Regencyjna przekazuje jemu władzę nad wojskiem
14.X.1918- Piłsudski zostaje Tymczasowym Naczelnikiem Państwa
18.XI.1918- odmowa z zachodu na rząd Daszyńskiego
18.XI.1918- Piłsudski powołuje rząd Moraczewskiego-
21.XI.1918- manifest rządu o socjalistycznym charakterze
28.XI.1918- planowano wybory parlamentarne na 26.I.1919
27.XII.1918- Paderewski przyjeżdża do Polski, rozmowy z Piłsudskim
14.I.1919- delegacja do Wersalu w sprawie Polski
16.I.1919- Paderewski zostaje premierem rządu
Walki o granice państwa polskiego (1918-1922)
Ustalenie granicy polsko-niemieckiej
a. powstanie Wielkopolskie
14.XI.1918- władzę zwierzchnią stanowi Komisariat Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu (Korfanty, Adamski, Poszfiński)
26.XII.1918- Paderewski przybywa do Poznania- chciał wywołać powstanie
27.XII.1918- wybuchają walki uliczne- powstanie, walki na prowincjach- Gniezno, Jarocin, Strzelno
7.I.1919- Niemcy przyhamowali działania powstańcze
15.I.1919- gen. Dowbor-Muśnicki (NDK) przybywa do Poznania, przejmuje dowodzenie; łączy Polaków w wojsko
16.II.1919- interwencja Wersalu, zaprzestano walk;
16.II.1919- rozejm polsko-niemiecki w Trewirze, określenie linii demarkacyjnej
28.VI.1919- obszar Wlk. Należy do Polski
b. plebiscyt na Górnym Śląsku
28.VI.1919-przygotowania do plebiscytów
17.VIII.1919- I powstanie śląskie
19.VIII- reakcja Polaków na decyzję Wersalu, skarga Niemców do Ligi Narodów
20.VIII.1920- II powstanie śląskie
20.III.1921- plebiscyt na Górnym Śląsku; Polska-480 tys., Niemcy-700 tys.; do Polski przyłączono 4 powiaty -Rybnik, Pszczyna, Katowice, Tarnogóra
2.V.1921- III powstanie śląskie, Korfanty komendantem cywilnym, Mieżyński komendantem wojskowym, walka na górze św. Anny
5.VII.1921- rozejm
12.X.1921- do Polski 6 powiatów (Lubiniec i Świętochłowice)
c. plebiscyt na Warmii i Mazurach
11.VII.1920- plebiscyt-przygotowania- 10 powiatów; 97.9% za Prusami
12.VIII.1920- Rada Ligi Narodów zatwierdza wyniki
d. sytuacja Polaków w Niemczech
30.XI.1920- Olsztyn- Związek Polaków w Prusach Wschodnich (Osiński)
27.VIII.1922- Berlin- Związek Polaków w Niemczech (Sierakowski)
31.XII- oba związki łączą się
Ustalenie granicy polsko-radzieckiej
14.II.1919- walki Polaków z ZSRR
19.IV.1919- Piłsudski przeprowadza ofensywę na Litwie (ofensywa wileńska)
21.IV.1919- Piłsudski wszedł do Wilna
22.IV- odezwa do mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego
27.VII.1919- pokojowa rada w Paryżu- granica polsko-litewska
15.VIII.1919- powstanie antylitewskie w Sejnach
XII.1919- stała granica na Bugu (linia Curzona), Pił. Nie godzi się
5.I.1920- armia czerwona wkroczyła do Wilna
X.1920- Polacy zajęli Wilno i ziemię Wileńską, interwencja Ligi Narodów; wydzielenie Środkowej Litwy
III.1922- gen Żeligowski dokonał agresji na Litwę Śr.- do Polski
Wiosna 1920- Semen Petlura chciał oddzielnego państwa
21.IV.1920- Petlura- niepodległe- Ukraińska Republika Ludowa
24.IV.1920- Pił. z Petlurą układ wojskowy
25.IV.1920- ofensywa kijowska rozpoczęta przez Polaków na Ukrainę- zajęli Kijów
7.V.1920- defilada w Kijowie
10.VI.1920- kontrofensywa radziecka- gen Budionny (Ukr.), gen Duchaczewski na Białorusi
12-25.VIII.1920- bitwa pod Warszawą
15.VIII- cud nad Wisłą
18.X.1920- rozejm w Mińsku
18.III.1921- rozejm w Rydze (ustalenie granic, obie strony zrzekają się roszczeń, Rosja płaci odszkodowanie)
problem Śląska Cieszyńskiego i Zaolzia w stosunkach z Czechami
5.XI.1918- uzgodnienie między Radą Narodową Księstwa Cieszyńskiego i Narodni Vybor podziału
Śląska; powstaje Czechosłowacja- Benesz minister spraw zagranicznych
23.I.1919- Czesi wchodzą na Śląsk- zajmują Spisz i Orawę; pod Skoczkowem bitwa- gen. F. Latinik
30.I.1919- zakończono działania wojenne
3.II.1919- podpisanie umowy granicznej między Dmowskim a Beneszem
12.II.1919- przygotowania do plebiscytu
IX.1919- Rada Najwyższa Sprzymierzonych miała przeprowadzić plebiscyt- nie doszło
10.VII.1920- Rada Ambasadorów przyznała Czechosłowacji większą cz. Śląska Ciesz.
10.VII.1920- konferencja w Spa- Grabski godzi się na warunki
28.VII.1920- warunki podziału granicy
Rzeczpospolita Polska 1919-1926
Wybory sejmowe 1919
26.I.1919- wybory demokratyczne; Obóz Belwederski, Związek Ludowo-Narodowy (Dmowski), PSLP (Witos), PSLW (Rataj), bojkot komunistów; nowy rząd- Paderewski premierem, Piłsudski Naczelnikiem
9.II.1919-msza święta, poświęcenie Parlamentu
10.II.1919- pierwsze posiedzenie sejmu i senatu, Piłsudski dostaje absolutorium, Rataj marszałek Sejmu, Trąmpczyński- senatu
12.II.1919- misja aliancka
uchwalenie małej konstytucji
20.II.1919- Mała Konstytucja(władza ustawodawcza, władza wykonawcza, władza sądownicza)
reforma rolna
10.VII.1919- opracowana przez Moraczewskiego ustawa rolna (180 h, reszta na fundusz ziem, 300-400 w zaborze pruskim)
rządy parlamentarne w Polsce (1921-1923)
a. uchwalenie zasadniczej konstytucji państwa
17.III.1921- konstytucja marcowa (chroniła własność prywatną, powszechna oświata, pomoc socjalna, wolność i swoboda, katolicyzm, prezydent państwa wybierany przez Zgromadzenie Narodowe-7lat)
b. wybory
5.XI.1922- OB. Przegrywa,68%-frekfencja
c. wybory prezydenckie
9.XII.1922- startowało 3 kandydatów- Narutowicz- (PSLW i OB.), Wojciechowski (PSLP), Zamoyski (ZLN)
10.XII.1922- zaprzysiężenie
16.XII- morderstwo prezydenta przez Niewiadomskiego
20.XII.1922- Wojciechowski prezydentem
d. Chjeno-Piast
17.V.1923- centroprawica (ZLN+PSLP+CHD)- pakt Lanckoroński- Chjeno-Piast
20.V.1923- rząd z premierem Sikorskim poddaje się do dymisji, Witos premierem
kryzys w Polce- 1923-1926
1923-inflacja pieniądza, wojna celna z Niemcami, budujemy port w Gdyni (1922), rosną ceny
wiosna 1924- Grabski- reforma walutowa- złoty polski
1924- kryzys w rolnictwie
10.II.1925- konkordat z kościołem
1925- druga reforma rolna (700 h jeśli są maszyny, 180- jeśli nie); pogłębienie inflacji złotówki
rządy Sanacji w Polsce (1926-1930)
zamach majowy (12-14.V.1926)-strajki, kryzys, Pił. intensywnie występuje w mediach, odmowa dymisji Chjeno-Piastu
10.V.1926- rzekomy zamach bombowy w Sulejówku
12.V.1926- wojska Piłsudskiego z Rembrantowa idą pod Warszawę , Wojciechowski próbuje bezskutecznie zatrzymać
13.V-marszałek sejmu próbuje zatrzymać
14.V- koniec walk, prezydent i premier (Witos) poddają się do dymisji
1.VI.1926- Izby Parlamentu wybrały Mościckiego prezydentem
polityka sanacji
2.VIII.1926- Pił. składa wniosek o zmiany w konstytucji, zostaje generalnym inspektorem sił zbrojnych i naczelnym wodzem; lustracja kadry wojskowej i administracji
Jesień 1926- spotkania z klasami społecznymi
26/27.IX.1926- Europa Zachodnia popiera Piłsudskiego
2.X- Pił. premierem rządu, wychodzimy z kryzysu, cenzura, delegalizacja ruchów robotniczych, ograniczenie praw i swobód
wybory parlamentarne 1928
4.XII.1926- Dmowski zakłada OWP (Obóz Wielkiej Polski)- program nacjonalizmu, totalitaryzm
1927(8)- Pił zakłada BBWR (Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem)
4.III.1928- wybory do Sejmu
11.III.1928- do senatu; premierem rządu Bartel, marszałkiem Daszyński (PPS), Pił. ministrem do spraw wojskowych
wybory brzeskie 1930
14.IX.1929- Centrolew (PPS, NPR, SCh, ChD, PSLP, PSLW, OWP), Dmowski liderem razem z Witosem; odebranie sanacji praw
29.VI.1930- pierwszy kongres Centrolewu
25.VIII.1930- Piłsudski premierem rządu, zmusił Mościckiego do rozwiązania rządu
29.VIII.1930- rozwiązanie rządu
16.XI- wybory do sejmu
23.XI- do senatu; wygrywa BBWR- frekwencja 75%
9/10.IX.1930- nagonka na Centrolew, wywożono do Brześcia
dyktatura sanacyjna w Polsce 1930-1935
kryzys gospodarczy na świecie 29/33
X.1929- krach akcji w Stanach
Rządy dyktatury sanacyjnej
1931-procesy brzeskie, emigracja polityczna Centrolewu, partie chłopskie łączą się w stronnictwo Ludowe (PSLP+PSLW)
1932-33- ustawa o stowarzyszeniach (zmiany w statusie), ustawa o zgromadzeniach i zebraniach (delegalizacja resztek partii)
1933- ustawa o samorządzie
V.1933-przedłużóna kadencja prezydenta Mościckiego
1933-rozwiązanie OWP
1934-w Berezie Kartuskim budowany jest obóz koncentracyjny dla więźniów politycznych
ustawa konstytucyjna-1935
23.IV.1935- konstytucja RP (ograniczenie sejmu i senatu, zwiększenie uprawnień premiera i prezydenta, cenzus majątkowy
kryzys sanacji
12.V.1935- śmierć Piłsudskiego
1936-marszałkiem zostaje Rydz- Śmigły, spór o prezydenturę (Mościcki i Sławek); BBWR rozbija się na „zamek”(Mościcki) i „GISZ”(Rydz-Śmigły)
Faszyzacja Polski (1936-1939)
Zbliżenie sanacji do endencji
1934-powstaje ONR>ONR-ABC i ONRFalanga (Piasecki) (Rydz-Śmigły), powstaje Obóz Zjednoczenia Narodowego (luty)
8.IX.1935-wybory parlamentarne- 46%
X.1935-BBWR rozpada się
15.V.1936-rząd Rydza-Śmigłego
11.XI.1936-Rydz-Śmigły marszałkiem sejmu
walka z faszyzmem
1935-kongres Międzynarodówki Komunistycznej w Moskwie, bronią się przed faszyzmem
1936-37- rozruchy uliczne
1932-J. Beck prowadzi politykę proniemiecką i równowagi
1938-Stalin wezwał KPP i oskarżył o popieranie sanacji i faszyzmu, partia zostaje rozwiązana- Dymitrow bronił. Kryzys ruchów komunistycznych i robotniczych
Polska przed agresja Hitlera
25.VII.1934- polsko-radziecki pakt o nieagresji (3lata)
5.V.1934-przedłużony na 4lata
26.I.1934-polsko-niemiecka deklaracja o nieagresji
5.XI.1937-deklaracja o zagwarantowaniu praw mniejszościom narodowym
30.IX.1939-Beck zażądał przyłączenie Zaolzia
X.1938- Robbentrop wezwał Lipskiego (oddanie Gdańska, zgoda na oddanie terytorium koło Tczewa, przystąpienie do paktu antykominternowskiego), Beck odrzuca postulaty
III.1939- ponowne żądania Niemców- odmowa Polski
IV.1939-Anglia i Francja udzielają Polsce bezpieczeństwa, to pozwala zerwać pakt o nieagresji
Wiosna 1939- działa 5 kolumna, propaganda Niemców
22.VIII.1939-Hitler ma plan napaści na Polskę (Fallweise)
26.VIII.1939-termin ataku
25.VIII.1939-w Wa-wie Anglia i Polska podpisują układ o wzajemnej pomocy
30.VIII.1939- ponowne żądania
31.VIII.1939- w Gliwicach operacja Himmler -napaść na radio
1.IX.1939- Hitler atakuje Polskę
