„Dziady” uznawane są za najważniejszy dramat w całej polskiej literaturze. Szczególna rola III części Dziadów napisana w 1832r. w Dreźnie wpłynęła na kształtowanie narodowej tożsamości Polaków i uchodzi za najwybitniejsze świadectwo duchowego życia narodu. Historycy nazywają ją arcydramatem. O jej randze świadczą trzy najważniejsze kwestie jakich podjął się pisarz
1) Mickiewicz w sposób sygestywny ukazał męczeństwo Polaków prześladowanych za dążenie do niepodległości
2) satyryczny, pełen pogardy obraz wroga – Rosji
3) ukazuje wizje wyzwolenia, i dzięki proroczemu widzeniu ks. Piotra, pozwala odnaleźć sens narodowego męczeństwa.
Dziady traktowane czasem jako broń w walce o niepodległość. Następuje tu silne oddziaływanie na czytelników i widzów teatralnych ( jako całość wystawione w Krakowie w 1901r. w inscenizacji Stanisława Wyspiańskiego). Sceniczne wizje Dziadów potrafiły rozpalać społeczne emocje.
Do historii przeszła inscenizacja Kazimierza Dejmka z 1967r. (Warszawski Teatr Norodowy), która w 1868r. stała się bezpośrednią przyczyną atyrządowych wystąpień.
Potem po przełomie ustrojowym znaczenie Dziadów dla życia społecznego słabnie. Odzyskana niepodległość pozwoliła zapomnieć o zsyłkach, torturach, więzieniach.
Obecnie Dziady nie pełnią już funkji narodowej biblii, gdyż współcześni interpretatorzy nie skupiają się na kwestiach historyczno- politycznych, a eksponują wątki duchowo-egzystencjalne.
MłODZIEż POLSKA W III CZ. DZIADóW.
– solidarność, szlachetność, patriotyzm
– scena I – opowieść Sobolewskiego o Janczewskim ( wywózka na Sybir)
– salon Warszawski – opowieść o Cichowskim
– świadomi krzywd, prawi, prześladowani
– ideowo dojrzalu, świadomi działań wroga, przesiąknięci emocjami, idealizowani przez Mickiewicza
– poświęcenie
– bardzo religijni – w Bogu pokładali nadzieje
– obce im bogadztwa i przepych
– intencje czyste, szlachetne
– patriotyzm
„Bo teraz Polska żyje kwitnie w ziemi cieniach
jej dzieje na Sybirze, w twierdzach, więzieniach”
OBRAZ ROSJAN – PRZEŚLADOWCÓW
prześladowcy, nienawidzący polskich patriotów, depczą godność ludzką, poniżają Polaków i są w stosunku do nich cyniczni, fizycznie zabijają i katują, bezbożni, żywiący kult bogactwa, pełni pychy.
