EKOLOGIA
Homo sapiens – jest najbardziej agresywnym i ekspansywnym gatunkiem, jaki pojawił się na Ziemi. Bez tego gatunku ekosystemy byłyby bezpieczne.
Konstytucja RP z 1995r. Art. 5:
RP strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwa. Strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.
Art. 68:
Władze polityczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemiologicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.
Art. 82:
Obowiązkiem obywatela polskiego jest wierność RP oraz troska o dobro wspólne.
Art. 86:
Każdy jest zobowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za jego pogorszenie spowodowane przez siebie. Zasady tej odpowiedzialności określa ustawa.
Efekt cieplarniany – zmiana klimatu.
Temperatura kosmosu wynosi -273C, a temp troposfery -50C. Gdyby nie było efektu cieplarnianego, na Ziemi średnia temperatura na jej powierzchni wynosiłaby -18C a nie około 14-15C. Różnica 33C powstała w skutek zatrzymania przez gazy cieplarniane promieniowania podczerwonego odbitego od powierzchni Ziemi.
Zatem naturalny efekt cieplarniany jest zjawiskiem pozytywnym.
Klimat na Ziemi ociepla się. Oficjalnie wini się zatem człowieka, który zwiększa naturalny efekt cieplarniany emitując do atmosfery coraz większe ilości dwutlenku węgla.
W skali globu na badania klimatyczne wydaje się 5 mld.$ rocznie. Te ogromne fundusze zdobyli klimatolodzy strasząc nas planetarną katastrofą klimatu, zawinioną przez człowieka. Wymieranie zwierząt i roślin, epidemie chorób zakaźnych i epidemiologicznych.
Para wodna – 96%
Dwutlenek węgla – 2,44%
Metan – 0,6%
Podtlenek azotu
Freon
Freon
Pozostałe
Dziura ozonowa.
Ozon powstaje z tlenu pod wpływem wyładowań atmosferycznych np. podczas burzy.
W stratosferze między 20-40 km występuje warstwa ozonowa.
Gdyby wszystek ozon opadł na ziemię to ciśnienie atmosferyczne sprasowałoby go do warstwy ok. 3mm. Natomiast w stratosferze, gdzie powietrze jest bardzo rzadkie ozon tworzy warstwę o grubości 20 km. Uszczuplenie tej warstwy ozonowej o 1% zwiększa ilość ultrafioletu docierającego na ziemię o 2% a to zwiększa zachorowalność na raka skóry o 5%.
Całkowite zniszczenie warstwy ozonowej oznaczałoby zniszczenie życia na Ziemi.
Freony.
Najbardziej szkodliwe są freony. Pozostają one w atmosferze ponad 60 lat a niektóre nawet 130 lat i w ciągu tego okresu degradują ozon w stratosferze. Spowodują zatem wzmożenie promieniowania ultrafioletowego. Agencja ochrony środowiska w USA szacuje, że przy obecnym tempie niszczenia ozonu w stratosferze w ciągu najbliższych 50 lat w USA zachoruje na raka skóry 12 mln osób, zaś 200 tyś umrze.
W Polsce liczba zachorowań na czerniaka zwiększa się co roku o 8%.
Kwaśne deszcze – to opady wymywające z powietrza tlenki siarki i azotu i tworzące z parą wodną silne kwasy: siarkowy i azotowy.
Kwaśne deszcze niszczą zabytki i stare budowle.
Smog:
1. Londyński.
2. Los Angeles.
Smog – są to zanieczyszczenia atmosfery występujące w wielkich aglomeracjach, kiedy przy bezwietrznej pogodzie nie są usuwane znad miasta. Ich główne składniki to tlenek i dwutlenek węgla.
Ad. 1. Występuje on w okresie zimowym w temp. 3 do 5ºC przy dużej wilgotności powietrza.
W grudniu 1952r. w Londynie w ciągu kilku mglistych dni Bożego Narodzenia zmarło 4 tyś. osób zaś w wyniku zachorowań dodatkowo w późniejszych dniach 16 tyś osób.
Ad. 2. Wiąże się z silnym nasłonecznieniem występuje tylko w sezonie letnim i nie wynika z działalności przemysłowej.
Populacja – oznacza grupę osobników jednego gatunku zamieszkujących wspólny obszar i mogących się krzyżować po to, aby wydać potomstwo.
Biocenoza – zespół populacji różnych gatunków żyjących w określonej przestrzeni.
– naturalna: morze, rzeka, torfowisko, las, łąka.
– sztuczne: akwarium, staw sztuczny, sad, pastwisko, pole uprawne.
Główne zależności, które łączą poszczególne populacje w biocenozie to zależności pokarmowe, bo dzięki nim utrzymuje się zamknięty obieg materii.
Warunkiem egzystencji biocenozy jest istnienie trzech grup organizmów: producenci, konsumenci, destruenci.
Producenci – to organizmy samożywne, bo zdolne do fotosyntezy. Tylko one potrafią produkować z prostych związków nieorganicznych organiczną substancję swoich ciał.
Konsumenci – żywią się materią organiczną wytworzoną przez producentów, czyli są cudzożywni.
Destruenci – martwa materia organiczna jest źródłem pokarmu dla destruentów, które rozkładają materię na proste związki nieorganiczne.
Ekosystemy lądowe.
Strefy ekosystemów lądowych są rozłożone zgodnie z rozkładem klimatów.
Ekosystem – to, co biocenoza + wpływ środowiska.
Sukcesja ekologiczna – przykładem jest 3 etapowy proces kwaśnienia mleka w szklance. Mleko stanowi dobrą pożywkę dla bakterii fermentacji mlekowej, które powodują kwaśnienie mleka.
Ekosystemy wodne.
Rzeki i jeziora.
W górnym biegu górskich potoków woda jest silnie dotleniona. To nieustanny ruch płynącej wody powoduje jej napowietrzanie. W dolnym biegu rzeki życie przypomina życie jeziora.
Ekosystemy wodne nie są systemami w stanie równowagi.
Jak brudne są nasze rzeki?
Rzeki są znacznie bardziej odporne na zanieczyszczenia niż jeziora. Niestety jednak rzeki są bardziej zagrożone zanieczyszczeniami.
Biologiczne kryteria 3 klas czystości wód:
I – wody przydatne do bytowania w warunkach naturalnych ryb łososiowatych, do zaopatrzenia ludności w wodę do picia.
II – wody przydatne do bytowania ryb innych niż łososiowate, do kąpielisk, sportów wodnych.
III – do nawadniania w ogrodnictwie, rolnictwie.
W stosunku do wody w kąpieliskach zasadą jest pobieranie próbek od 1.04 do 30.09 co 2 tygodnie. Próbki pobiera się przy długości plaży kąpieliska mniejszej niż 1,5 km w co najmniej 2 miejscach 30 cm pod powierzchnią.
Kryteria chemiczne.
1. Pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie tlenu. Potrzebne do mineralizowania planktonu.
7. Miano Coli jest miarą zanieczyszczenia wody ludzkimi odchodami. Jest to najmniejsza objętość wody w cm³, w której można znaleźć co najmniej 1 pałeczkę Escherichia Coli.
Dla wody pitnej musi to miano przekraczać 100 tzn., że w 100 cm³ wody z kranu nie powinno być ani 1 komórki Coli.
Jakość wody w średnim biegu Wisły jest pozaklasowa.
Warszawę zaopatrują w wodę 3 zakłady wodociągowe: Centralny, Praski, Północny.
Wody płynące, stojące w tym zbiorniki sztuczne zajmują 3% powierzchni Polski. W przeliczeniu na 1 mieszkańca ilość dostępnej wody w Polsce wynosi 4500m³, średnia światowa to 7300m³. Na 100 państw świata Polska zajmuje 72 miejsce.
Jeziora zamierają od skażeń.
W wielu jeziorach Norwegii i Szwecji nadmierne zakwaszenie wód spowodowało wyginięcie całej ihtiofauny. Kwaśne deszcze wprowadzają do jezior tlenki siarki i tlenki azotu, które z wodą zamieniają się w kwas siarkowy i kwas solny.
W latach 1875 – 1983 poziom Bałtyku podniósł się o 20cm.
Brzeg cofnął się w tym okresie średnio o 10m. Morze okazało się wyjątkowo zaborcze w rejonie Ustki. Zaanektowało aż 450m lądu. Gotycki kościółek w Trzęsiczu był niegdyś oddalony od brzegu o 1700m. Hotel „Amber” w Międzyzdrojach zaprojektowali Austryjacy.
Najbardziej zanieczyszczone są morza zamknięte (Bałtyk, M. Śródziemne, M. Czerwone).
Morze Bałtyckie jest jednym z najmniejszych zamkniętych mórz, jest też płytkie (średnio 55m). Jego degradacja wynika z wąskich cieśnin duńskich. Intensywny rozwój gospodarki 9 państw Bałtyckich.
Ponad połowę mieszkańców brzegu Bałtyku stanowią Polacy. Ponad 40% gleb uprawnych zlewni bałtyckiej znajduje się w Polsce. Ilościowo Polska zajmuje 1 miejsce w zanieczyszczaniu Bałtyku 2/3 tych zanieczyszczeń wprowadzamy Wisłą.
Oceany.
Wody morskie i oceaniczne zajmują 71% powierzchni Ziemi. Są więc najważniejszym ekosystemem na Ziemi. Wody oceaniczne mają przeciętne zasolenie 35‰. W Morzu Śródziemnym 40‰, w Czerwonym 45‰ a w Bałtyku 7‰.
Prąd zatokowy (Golfsztrom), płynący z Ameryki Północnej w stronę Europy transportuje 50 razy więcej wody niż wszystkie rzeki razem wzięte.
Golfsztrom przenosi ciepłą wodę w stronę biegunów, dzięki temu jest umiarkowany a nie subarktyczny jak w Kanadzie.
Temperatura powierzchni wód Golfsztromu jest o 3ºC wyższa od temperatury wód otaczającego oceanu.
Lądy.
Polscy myśliwi są zrzeszeni w liczbie 95.000 w 2500 kół łowieckich.
Niedźwiedź – występuje w południowej Polsce. Jego liczebność to około 70.000 sztuk, w Rumunii 6500. Jest pod ochroną gatunkową.
Jeleń – występuje na terenie całego kraju w liczbie około 100.000 szt. Roczne pozyskanie ok. 6000 szt. Żyją przeważnie samotnie, grupują się w stadach. Mają bardzo ładne poroża.
W zamku myśliwskim w Morynzlung znajduje się poroże liczące 66 odnóży.
Łoś – po II wojnie światowej populacja łosi była znikoma. Sprowadzono 5 łosi z ZSRR, wyhodowano 20 szt. I przeniesiono do puszczy Kampinoskiej. Po 10 latach było ich 500 szt., a dzisiaj 5000.
Resort rolnictwa uważa pogłowie łosia za zbyt wysokie.
Wilk – w 1953 r pogłowie wynosiło 200 szt., ale szkody wyrządzały tak duże, że przeprowadzono tzw. „akcję wilczą”.
Obecnie populacja wilków w Polsce jest stabilna i wynosi ok. 1200 szt.
Selekcja dużych zwierząt prowadzona przez wilki jest odwróconą selekcją prowadzoną przez myśliwych, którzy cenią trofea z jak najlepszych osobników, osobników ofiarą wilków padają najsłabsze.
Pasja / Snobizm
Pasja:
– zachowanie naturalnej równowagi lasu
– dokarmianie zwierząt
– za mała jest populacja wilka czy rysia, zamiast kształcić zawodowych selekcjonerów. Myśliwi selekcjonują stada.
– tępienie kłusowników
– zwiększenie zainteresowania myśliwych jakimś gatunkiem łownym, powoduje wprowadzenie okresu ochronnego, prowadzenie hodowli sztucznej z zamiarem wypuszczenia ich do środowiska.
Snobizm:
– w dzisiejszych czasach polowanie stało się snobizmem
– myśliwi dokarmiają zwierzęta, ale czynią to we własnym interesie, zwierzęta dokarmiane stają się bardzo ufne i nie boją się człowieka
– strzelanie śrutem w stado powoduje ranienie wielu innych sztuk
– zdobywanie trofeów z najlepszych osobników
Zakopane.
30 tyś. stałych mieszkańców przy liczbie 3-4 mln. turystów rocznie. Trzeba się zawczasu zapisywać, aby czekać na swoją kolej dla odwiedzenia najatrakcyjniejszych miejsc z zarezerwowanymi biletami.
Ekolog strzeże harmonii ekosystemów i kulturowej odrębności lokalnej społeczności.
Najwyższą i najbardziej skuteczną ochroną przyrody w Polsce są Parki Narodowe.
Ekologia – to nauka o funkcjonowaniu przyrody, o wzajemnych zależnościach organizmów i środowiska.
Ochrona środowiska lub przyrody to działalność człowieka mające na celu ochronę środowiska lub przyrody przed działalnością człowieka.
Sozologia – to nauka o przyczynach i skutkach przemian powodowanych przez człowieka w środowisku.
Agroturystyka.
Rolnictwo w Polsce wytwarza 6% PKB zatrudniając aż 25% wszystkich zdolnych do pracy. W Polsce produkcja warta 100 tyś. Euro to efekt pracy 27 osób podczas gdy w Holandii lub Danii taką produkcję wytwarzają 3 osoby.
38% ludności w Polsce zamieszkuje na wsi – rekord Europy.
Agroturystyka – to forma wypoczynku na terenach wiejskich oparta na wykorzystywaniu piękna krajobrazu wiejskiego i codziennych zajęciach w gospodarstwie.
Niezbędne cechy, jakie powinien posiadać region ekoturystyczny:
– czyste środowisko
– niski poziom urbanizacji i uprzemysłowienia
– ograniczona intensywność produkcji rolnej
– niewysokie dochody ludności
– niewykorzystane zasoby mieszkaniowe
