Izrael i Fenicja

 

 

 

I IZRAEL

Wiadomości o Izraelu czerpiemy głównie z Biblii. Stary Testament opisuje epokę patriarchów : Abraham, Izaak, Jakub (lub Izrael). Żydzi wyszli z Chaldejskiego, wędrowali [przez Mezopotamię i Syrię. Dotarli do ziemi Kanaan, jednak z powodu susz zmuszeni byli wyruszyć dalej. Przybyli do Egiptu, do miasta Goszen (we wschodniej delcie Nilu). Gdy zaczęto budować miasto Pitol, zmuszono Żydów do pracy przy budowie. Uciekli z Egiptu pod koniec XIII w. p.n.e , pod przewodnictwem Mojżesza przeszli przez morze Czerwone, na półwysep Synajski (na górze Synaj otrzymali dekalog). i Morze Martwe. Rozpoczęły się długie walki z obecną ludnością miejscową o ziemię Kanaan, które zostały uwieńczone zdobyciem Jerycha (broniło ono dostępu do rzeki Jordan). Po zajęciu ziemi Izraelici zmienili tryb życia na osiadły (rolniczy) z koczowniczego (pasterstwo).Byli oni podzieleni na rody, gdzie dowodził najstarszy mężczyzna, nie mieli jednolitej struktury państwowej. Jednak, gdy Żydzi zajęli Kanaan, byli atakowani przez Filistynów (wytwarzali oni żelazo), musieli się więc zjednoczyć. Wówczas powstała monarchia. Pierwszym królem był Saul, odnosił jednak klęski.Po nim panował Dawid. Zdobył on Jerozolimę, w 985 r. p.n.e pokonał ostatecznie Filistynów. Wówczas rozpoczął się tzw. „złoty okres”. Król Dawid podbił plemiona na północnym wschodzie od Palestyny (pemiona aramejskie). Trzecim królem był Salomon, który przejął już zjednoczone państwo.Wytworzyło się wtedy społeczeństwo zróżnicowane klasowo :

 

 

Król

Sędziowie (lub naczelnicy gmin)

Stan rzemieślniczy

Rolnicy i pasterze

Niewolnicy (jeńcy wojenni)

Państwo za panowania Salomona miało dwa główne źródła wzbogacania skarbca : handel i podatki. Izrael był punktem pośrednictwa pomiędzy Morzem Śródziemnym,Czerwonym, Egiptem, Syrią, Fenicją, krajem Saba (pd. Arabia) i wieloma państwami. Za czasów Salomona powstały legendarne świątynie, pałac królewski w Jerozolimie, satjnie końskie w Medigo, rozwinęły się huty żelaza. Czwartym królem był Rehabean – za jego panowania jedność państwa żydowskiego załamała się. Kraj podzielił się na królestwo judzkie (stolicą -Jerozolima) i izraelskie (stolica w Samarii).Władcy mniejszych państw żydowskich żenili się z obcymi księżniczkami, przyjmując ich religie (religia Izraelitów była monoteistyczna, zakazywała ona przedstawienia Boga, który był duchem). Wywoływało to protesty proroków, np. Jeremiasza. W 587 r. p.n.e zburzono Jerozolimę – rozpoczęła się „niewola babilońska”. Odtąd Żydzi żyli w diasporze ( w rozproszeniu).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II FENICJA

 

 

 

 

Fenicja powstała ok. 3000 lat p.n.e, jednak jej „złoty okres” przypadł na ok. 2000 r. p.n.e. Rolnictwo było bardzo dobrze rozwinięte (żyzna ziemia), doskonałe rzemiosło (ozdoby z metalu, wyroby ze szkła, barwne gł. purpurowe tkaniny) i szkutniztwo (wielkim bogactwem było dzrewo cedrowe). Fenicjanie zyskali monopol w handlu z Egiptem. Był to lud kupców i żeglarzy, prowadzący rozległe morskie wyprawy handlowe. Od XII w. p.n.e rozpoczęli kolonizację (Cypr, Kartagina, wybrzeża pn. Afryki, pd. Płw. Iberyjski z Gadesem, część Sycylii, Sardynii). Fenicja miała przewagę polityczną i ekonomiczną nad swymi koloniami. Jednak zagrożenie ze strony babilonii spowodowało, że kolonie (np. Kartagina) usamodzielniły się. Fenicjanie jako pierwsi opłynęli Afrykę (przez Morze Czerwone aż do Gibraltaru) – ok. 600 r. p.n.e. Miasta fenickie nigdy nie tworzyły jednego, zwartego państwa, zwykle pozostając zależne od silniejszych sąsiadów. Gł. miasta : Tyr, Sydon, Byblos, Berytos- znajdowały się na wsch. wybrzeżu Morza Śródziemnego. Były to główne porty fenickie i wybitne ośrodki rzemiosła. W początkach n. e bardzo podupadły, dziś (z wyjątkiem Bejrutu) są niewielkimi miastami. Fenicjanie, posługujący się językami semickimi, stworzyli ok. 1500 r. p.n.e pismo alfabetyczne (alfabet fonetyczny), który jest najbardziej znanym pismem semickim. Składa się on, z 22 znaków i używano go do II w n.e.