Charakterystyka to inaczej opis i ocena jakiejś postaci. Każdy człowiek ocenia i podlega ocenom. Są one niezwykle subiektywne. Ta sama osoba może być zupełnie inaczej odbierana w oczach różnych ludzi. Jest to bardzo uporządkowana forma wypowiedzi składająca się z czterech części
List otwarty jest przeznaczony do wiadomości szerokiego kręgu odbiorców. Może być publikowany w prasie lub udostępniany jako ogłoszenie czy druk ulotny. Z pewnością niejednokrotnie spotkaliście się z listem otwartym. W ośrodku zdrowia rozdawano go w recepcji pacjentom. Pisano w nim o trudnej sytuacji służby zdrowia. Na klatce schodowej, ktoś wywiesił pismo do wiadomości wszystkich lokatorów, w którym apelował o zamykanie drzwi wejściowych i korzystanie z domofonu.
List prywatny jest rodzajem pisma użytkowego, służącego do przekazywania informacji, refleksji i spostrzeżeń. Osoba pisząca list to nadawca komunikatu słownego, a jego odbiorca to adresat. List ma, na ogół, trójdzielną budowę. Wstęp i zakończenie są zazwyczaj krótkimi akapitami, są ujmowane najczęściej w postaci ustalonych tradycyjnie formuł. Im bliższy stopień zażyłości, tym mniej trzymamy się stereotypowych wyrażeń i zwrotów. Treść właściwą umieszczamy w części zasadniczej listu. Powinna nawiązywać do zainteresowań nadawcy, a zwłaszcza odbiorcy; komunikat może też dotyczyć spraw rodzinnych, zawodowych, naukowych, uczuciowych i wielu innych tematów.
Opowiadanie to forma wypowiedzi, w której przedstawia się zdarzenia zachowując ciąg przyczynowo-skutkowy. Jest to zazwyczaj niewielki utwór epicki o nieskomplikowanej fabule. Charakterystyczną cechą gatunku epickiego (a do epiki należy opowiadanie) jest osoba narratora, który może być uczestnikiem wydarzeń (narrator pierwszoosobowy) lub tzw. wszystkowiedzącym obserwatorem (narrator trzecioosobowy).
Podanie jest typowym pismem formalnym, więc obowiązują w nim zasady ogólne dla korespondencji urzędowej. Przede wszystkim w podaniu powinien być zachowany schemat graficzny oraz odpowiednia oficjalna stylistyka. Nie można pomijać istotnych informacji, np. danych adresata i odbiorcy. I choć może Ci się wydać stratą czasu skrupulatne wypisywanie w odpowiednie miejsca na kartce pełnych nazw, tytułów czy kodów pocztowych, jednak szczegóły są w tym wypadku istotne. Szablonowa konstrukcja ułatwia znalezienie danych oraz rozpoznanie istoty sprawy, z którą się zwracamy.
Recenzja (z języka łacińskiego recensio – ocena) to omówienie jakiegoś utworu – książki, spektaklu teatralnego, filmu, koncertu, programu telewizyjnego itd. Istnieją dwie podstawowe części: pierwsza – opisowa, informacyjna; druga – to Twoja ocena. Część druga powinna być mniej więcej dwa razy dłuższa od części pierwszej, gdyż w recenzji najważniejsza jest ocena.
Rozprawka to taka forma wypowiedzi, w której masz za zadanie ocenę i rozwiązanie jakiegoś problemu. Służy do uzasadnienia myśli zawartej w temacie lub do polemizowania z nią. Rozprawka rozwija umiejętność samodzielnego myślenia, wyciąganiawniosków i oceniania. Zanim przystąpisz do jej pisania, powinieneś zebrać jak najwięcej przekonujących dowodów i faktów uzasadniających prawdziwość założonego twierdzenia.
Sprawozdanie to inaczej przedstawiona w porządku chronologicznym relacja pewnych wydarzeń. Przedstawiona może być w formie ustnej lub pisemnej. Obserwator, czyli naoczny świadek, relacjonuje fakty, które widział, lub w których uczestniczył.
Wywiad ma formę rozmowy z konkretną osobą a więc obok pytań występują dłuższe odpowiedzi; dotyczy zaś zazwyczaj jednego tematu i przeznaczony jest do upowszechnienia za pośrednictwem prasy, radia, bądź telewizji. Jest to obecnie bardzo popularna dziennikarska forma wypowiedzi. Ludzie chętnie czytają i słuchają wywiadów z ulubionymi aktorami, pisarzami, sportowcami, znanymi politykami i innymi osobami publicznymi. Dziennikarz wybiera rozmówcę, określa temat wywiadu, przygotowuje pytania i kieruje tym specyficznym dialogiem.
Zaproszenie to użytkowa forma wypowiedzi, której zadaniem jest oficjalne zachęcenie adresata do wzięcia udziału w danej uroczystości, do przyjazdu w określone w zaproszeniu miejscu w określonym czasie. Zapraszani jesteśmy na różne spotkania rodzinne (śluby, wesela, chrzciny, I komunię itp.). Funkcjonują także zaproszenia na przysięgę pisane przez żołnierzy, zaproszenia na wystawy i wernisaże, zaproszenia na uroczystości wręczenia nagród. Można być zaproszonym na rozdanie świadectw, zjazd absolwentów, osiemnaste urodziny.
Życiorys, czyli inaczej CV (z łaciny: curriculum vitae – przebieg życia), jest to najważniejsze pismo, którego wymaga się od kandydatów w każdym miejscu pracy. Umiejętność pisania życiorysu może przydać Ci się również wtedy, gdy ubiegasz się o stypendium lub po prostu o przyjęcie do szkoły średniej – zanim jeszcze zaczniesz starać się o pracę. Najkrócej rzecz ujmując CV jest to prezentacja osoby i jej osiągnięć. Staramy się w nim jak najlepiej przedstawić swoje kwalifikacje, osiągnięcia, doświadczenie zawodowe itp. tak, aby przyciągnąć uwagę czytającego (pracodawcy czy doradcy personalnego). Pamiętaj, że nie ma jednego uniwersalnego wzorca pisania życiorysu, są jedynie pewne stałe elementy, które musimy w nim zawrzeć.
