Jamochłony

 

1. Polip i meduza: POLIP: wydłużony worek przymocowany do podłoża stopą; otwór gębowy na górze, okalany przez wieniec czułków; tryb życia osiadły; dużo ramion (długie, cienkie). MEDUZA: kształt dzwonu, na spodzie czworokątny otwór gastralny, z jego rogów rozchodzą się na boki grube ramiona do chwytania zdobyczy; ciało półprzezroczyste, czasem zabarwione; na krawędziach ciałka brzeżne – funkcje zmysłowe; tryb życia mało aktywny (może pływać). OBA: dwuwarstwowe, tkankowe(ekto- i endoderma), symetryczne promieniście.

2. Dlaczego są pierwojamowe, dwuwarstwowe i tkankowe: TKANKOWE: mają tkanki – endo- i ektodermę; Ektoderma – kom. nabłonkowo-mięśnowe, pod nimi włókienka kurczliwe (lokomocja), między nabł-mięś. kom. interstycjalne (wstawowe) rozwijają się z nich kom. parzydełkowe, u stułbi też płciowe. Endoderma – kom. trawienne i nabł.-mięś. DWUWARSTWOWE: mają dwie warstwy: zewnętrzną warstwę kom. ektodermalnych i wewnętrzną warstwę kom. endodermalnych. Istnieje między nimi mezoglea, ale jest to galaretowata wydzielina ekto- i endodermy, a nie odrębna tkanka – funkcja wypełniająca i wspierająca. PIERWOJAMOWE: mają pierwotną jamę ciała – blastocel wypełnioną galaretowatym płynem wydzielanym przez kom. – blastomery; jama chłonąco-trawiąca – zachodzi w niej trawienie i wchłanianie pokarmu.

3. Metageneza i sens biologiczny: STUŁBIOPŁAWY: pączkowanie, bezpłciowo, gamety powstają w niezróżnicowanych gonadach i wydostają się przez pękające powłoki ciała. Z zapłodnionego jaja – niewielka urzęsiona larwa. Osiada na dnie i przekształca się w polipa MORSKIE: 1. Gamety (tylko one są haploid.) meduz (pok. płciowe) łączą się w jamie gastralnej samicy lub poza jej ciałem. 2. Z zygoty powstaje planula (urzęsiona larwa, prymitywna dwuwarstwowa budowa, kom. słabo specjalizują się) 3. Planula pływa po czym osiada na dnie morza i przeobraża się w małego polipa 4. Polip pobiera pokarm i rośnie, dojrzały dzieli się poprzecznie (strobilizacja) na efyry (młode talerzykowate meduzy) – rozród bezpł. 5. Efyra oddziela się od polipa, dojrzewa, w kieszeniach jej j. gastr. powstają gonady.

4. Wady i zalety ukł. nerwowego: Typ: siatkowy. Tworzą go prymitywne kom. nerw. w kształcie gwiazdy – ektodermalne neurony z wypustkami protoplazmatycznymi. Brak centrum nerwowego (lekka koncentracja neur. koło otw. gastr.) 8 ropaliów (c. brzeżnych) na brzegach parasola chełbi – zawierają statocystę (równowaga) i prymitywne oczka. Oczka – skupienie kom. światłoczułych, odróżnianie natężenia światła.

5. Statocysta: zagłębienie wysłane nabłonkiem urzęsionym, wypełnione płynem, w którym pływa statolit (grudka z np. węglanu wapnia, trochę cięższa od płynu). Statolit opada zgodnie z grawitacją na rzęski podczas przechylania się zwierzęcia – sygnał odchylania się od pionu – pobudzenie neuronów, wysyłają impulsy do właściwych kom. nabł.-mięś., których skurcz przywróci stan równowagi.

6. Kom. parzydełkowe: ektodermalne, najwięcej na czułkach i ramionach, do obrony i pobierania pokarmu. PENETRANTY: w kom. jest ciecz trująco-drażniąca i spiralnie zwinięta nić białkowa z haczykiem. Podrażnienie kom. – pęknięcie kom. wyrzucenie nici i cieczy. Może porazić nawet większego i silniejszego przeciwnika. WOLWENTY: w kom. długa nić. Wystrzelone nici owijają się i przyczepiają do ofiary GLUTYNANTY: lepka nić unieruchamia ofiarę.