John Locke – reforma wychowania
– angielski filozof, który wywarł duży wpływ na pedagogikę. Tabula Rosa to umysł ludzki, który zapełniają doświadczenia zew i wew. Powątpiewał on w encyklopedyczny cel wykształcenia, uważał, że celem kształcenia powinno być nie tyle samo opanowanie przez młodego człowieka całości wiedzy, ale pobudzanie i rozwijanie umysłu. W ten sposób rozwija się i zyskuje z czasem uznanie teoria tzw. kształcenia formalnego (funkcjonalnego) stawiająca wyżej kształcenie funkcji i sprawności poznawczych niż podawanie wiedzy. Celem kształcenia powinno być nie tyle zapełnienie głowy ucznia wiadomościami , ile raczej uczenie takich zdolności i dyspozycji jak pamięć, zdolność, rozumowanie, krytycyzm. Nie mniej doniosłe obok kształcenia intelektualnego staje się w. f. oparte na zasadzie kształtowania ciała oraz wychowanie moralne oparte na zasadzie honoru i kształcenia charakteru.
John Locke – zasługi pedagogiczne
Pochodził z arystokratycznej rodziny ale nie zadawalała go nauka w ekskluzywnej i arystokratycznej szkle oraz w uniwersytecie Oxfordzkim. Interesowały go studia przyrodnicze, medyczne i dyplomatyczne. Loke twierdził: od najwcześniejszych lat wyrabiać karność i grzeczność. Był przeciwny karom cielesnym, która poniża dziecko i zamyka je w sobie; do nauki należy zachęcać poprzez rozwijanie zainteresowań; W swoim programie Locke przewiduje najpierw naukę pisania i czytania w języku ojczystym, następnie obcym (łacina), naukę rysunku, zaleca tez naukę grafiki, arytmetyki, astrologii, historii, prawa i dobrych obyczajów. Osobne miejsce w procesie kształcenia zajmuje taniec, szermierka, jazda konna i muzyka. Locke stał na stanowisku wychowania stanowego. Dla dzieci chłopów i robotników proponował szkoły elementarne bez nauki czytania i pisania miały przygotowywać do pracy manufakturowej. Wychowaniem wszechstro natomiast chciał objąć klasę rządzącą gdyż musi ona skutecznie kierować i trzymać w posłuszeństwie warstwy niższe.
Poglądy pedagogiczne Locka sprowadzają się do dwóch wielkich problemów. Pierwszy to określenie roli wychowania w rozwoju człowieka. drugi to określenie modelu gentelmena – przedstawiciela arystokratycz burżuazyjnej warstwy rządzącej. W sposobie rozwiązania obydwu problemów ujawnia się niekonsekwencja poglądów Locka wynikająca z jednej strony z jego liberalizmu, z drugiej zaś konserwatyzmu społecznego. Istotą poglądów pedagogicz. było twierdzenie, że wychowanie tworzy ludzi. O tym jakim każdy człowiek jest, dobrym czy złym, pożytecznym czy tez nie decyduje wychowanie.
