KALENDARZEM nazywa się system rachuby dni i dłuższych jednostek czasu.
W większości przypadków kalendarz opierał się na jednym z dwóch okresowych zjawisk astronomicznych: na cyklu zmian faz Księżyca (kalendarz księżycowy), lub na widomej wędrówce Słońca i cyklu zmian pór roku (kalendarz słoneczny).
Podstawowym okresem naszego kalendarza jest rok zwrotnikowy. Jest to okres między dwoma kolejnymi przejściami Słońca w jego widomym rocznym ruchu przez wybrany na sferze niebieskiej stały punkt (nie zmieniający swego położenia), zwany punktem Barana. Okres ten trwa 365,2422 średnich dób słonecznych (365dni, 5godzin, 49minut). Liczba ta powoduje duże trudności w układaniu kalendarza, gdyż nie zawiera pełnej ilości okresów dobowych. Ze względów praktycznych rok powinien mieć pełną ilość okresów dobowych. Przy układaniu kalendarza za rok należy obrać okres możliwie bliski 365,2422 dniom.
Przyjęto więc następujące zasadny:
– większość lat to lata zwykłe ? liczące po 365 dni;
– rok, którego liczba jest podzielna przez 4, jest rokiem przestępnym (366 dni), ale
– rok, którego liczba dzieli się przez 100 jest rokiem zwykłym (mimo że dzieli się również przez 4), jednak
– rok, którego liczba dzieli się przez 400 jest rokiem przestępnym (mimo że dzieli się również przez 100).
Kalendarz gregoriański został wprowadzony w państwach katolickich w 1582 roku. W państwach niekatolickich dokonano tego znacznie później. Obecnie kalendarz gregoriański jest powszechnie stosowany w całym cywilizowanym świecie.
Oprócz ustalenia liczby dni w roku w kalendarzu musi być także ustalony podział na mniejsze okresy ? miesiące i tygodnie.
Za miesiąc uważano w starożytnym Rzymie okres, w ciągu którego powtarzały się wszystkie fazy Księżyca. Okres ten trwa 29dni 12godzin 44minut i takich miesięcy przypadało w roku nieco więcej niż 12. Uznano zatem za wygodniejsze przyjąć za miesiąc czysto umowny okres w roku. Miała to być po prostu 1/12 część roku. Ponieważ jednak liczba dni roku zwyczajnego, jak i przestępnego, nie dzieli się przez 12, zachodziła konieczność umawiania się, że niektóre miesiące liczyły po 30, inne po 31 dni.
Tygodnie są niezależne od zjawisk astronomicznych i polegają na powiązaniu kolejnych dni w siódemki. Wskutek tego taka sama data w różnych latach przypada na różne dni tygodnia.
