Kariera a moralnosc – rozwazania w odniesieniu nie tylko do Granicy . (Wez pod uwage sady Nalkowskiej, innych pisarzy i swoje). Kariera a moralnosc – temat ten byl juz poruszany przez wielu twórców. Poczawszy od czasów najdawniejszych, a konczac na wspólczesnych zagadnienie to fascynowalo artystów, czego wyrazem sa liczne utwory podejmujace ten temat: XX LECIE MIEDZYWOJENNE: – Zofia Nalkowska Granica – bohater powiesci Zenon Ziembiewicz wybral w zyciu droge kariery. Po edukacji w szkole sredniej w miasteczku, (gdzie byl dobry w przedmiotach scislych), wyjezdza do Paryza, by studiowac tam nauki spoleczno-polityczne. Wiedzial, ze aby sie wybic musi podjac studia, gdyz inaczej nie bedzie mial na to szansy i na zawsze bedzie skazany na malo znaczace stanowisko. Po przerwaniu studiów z powodu braku pieniedzy, godzi sie z sugestia matki i pozycza pieniadze na dokonczenie edukacji od Czechlinskiego, co bylo dla niezaleznego, wolnego Zenona trudnym wyborem. W zamian ma on pisac do Niwy , gazety Czechlinskiego, artykuly na temat sytuacji miedzynarodowej. Po pewnym czasie bohater zauwaza, ze pisze to, czego oczekuje Czechlinski, a jako czytelnik wlasnych artykulów odnosi wrazenie, ze brzmia one tak, jakby on tego nie napisal. Piszac Zenon znieczulal sie moralnie, nie byl soba. Czytajac wlasne artykuly bohater zastanawia sie jeszcze nad wlasnymi zasadami, czego nie robi juz jednak po objeciu redakcji Niwy : drukuje mierne literacko i bez wymowy artykuly Tczewskiego – wielkiego ziemianina, który posiada wplywy i pieniadze. Wraz z obnizaniem sie wartosci metaforycznej pisma zmienia sie takze styl zycia bohatera, który coraz bardziej wtapia sie w srodowisko, które w mlodosci tak zarliwie krytykowal. Zenon pnie sie po szczeblach kariery kosztem wlasnej moralnosci. Wkrótce zostaje prezydentem miasta, lecz juz ani troche nie przypomina mlodzienca, który kiedys marzyl o karierze. Bohater stanal po stronie zla, którego za mlodu nie tolerowal, przekroczyl granice odpowiedzialnosci moralnej i wytrzymalosci psychicznej. Walka o wyzsza pozycje spoleczna zmienila go wewnetrznie nie do poznania. Wraz z gruntujaca sie decyzja o dalszej karierze granica odpowiedzialnosci moralnej zacierala sie (bohater znieczulal sie na idealy). – Tadeusz Mostowicz-Dolega Kariera Nikodema Dyzmy – zawrotna kariera cwaniaczka z nizin jest wielka satyra wysmiewajaca stosunki panujace wsród elity rzadzacej, ciemne powiazania jej czlonków, oraz styl zycia polskiej arystokracji. (Moralnosc bohatera pozostawiam do indywidualnej oceny). MLODA POLSKA: – Stefan Zeromski Ludzie bezdomni – doktor Judym jest postacia wyjatkowa, nie wywodzi sie z arystokracji, lecz z biedoty i dziecinstwo jego uplywalo wsród nedzy warszawskiej ulicy, jego awans spoleczny wynikl przypadkiem, gdyz upodobala go sobie, zabrala i wyedukowala ciotka. Poczatkowo pobiera nauki od wynajmujacego pokój studenta, potem konczy studia medyczne i wyjezdza na praktyke do Paryza. Bohater, tak wyksztalcony bez trudu móglby zrobic kariere lekarza, zapewnic sobie dobry byt, przyjemne zycie. Nie pozwala mu jednak na to jego moralnosc. Judym zyje jednak z pietnem swojego pochodzenia – z poczuciem winy wobec wlasnego srodowiska i z pragnieniem splaty dlugu , której moze dokonac jako lekarz ubogich. Stad tez jego ostateczna decyzja ma wymiar spoleczny – Judym poswieci swoje zycie i szczescie, by oddac wiedze, mlodosc i sile biednym i pokrzywdzonym warstwom spoleczenstwa. Doktor Judym potrafil zrezygnowac z kariery na rzecz wyzszych celów, oprzec sie pokusie dostatniej egzystencji. Jego wzorowa moralnosc zasluguje na podziw i nasladowanie. Jak bardzo rózni sie doktor Judym od Zenona Ziembiewicza z Granicy . OSWIECENIE: – Ignacy Krasicki bajka Dwa psy – bohaterami sa dwa psy: pierwszy kundel , który ma ciezko pracowac; drugi, który obrazuje uleglego szlachcica, podlizujacego i przypodobujacego sie magnatom, oddajacego sie do ich dyspozycji, uleglego karierowicza, który dla swojej kariery zrobi wszystko, nawet za cene moralnosci. Taki czlowiek zatracil wlasna osobowosc i moralnosc, a ich miejsce zajela pogon, wszelkimi sposobami, za kariera. RENESANS: – William Shakespeare Makbet – dramat przedstawia losy czlowieka, który chcac zrealizowac swoje marzenia o wladzy królewskiej, schodzi na droge zbrodni. Przed przepowiednia Makbet jest bohaterskim rycerzem, oslawionym swoimi czynami, który ma szacunek do wladcy. Rycerz ma jednak ukryte ambicje, imponuje mu wladza i prestiz, lecz skrupuly moralne i brak zdecydowania powstrzymuja go przed przyspieszeniem zrzadzenia losu. Nie chce nawet myslec o tym, ze zostanie królem, gdyz by on mógl nim zostac obecny wladca musi zginac. W podjeciu decyzji o przyspieszeniu kariery pomaga bohaterowi Lady Makbet, która odwoluje sie do meskiej dumy meza (jej takze marzy sie byc zona wladcy) – król zostaje zamordowany. Nastepnie nastepuje szereg zbrodni, które pograzaja Makbeta. Swym postepowaniem rycerz doprowadzil sie do samozaglady moralnej, jego swiat legl w gruzach. Cena, jaka zaplacil bohater za szybka kariere, byla strata moralnosci. Makbet i Lady Makbet juz nigdy nie uwolnili sie od wyrzutów sumienia, które byly tak silne, ze uniemozliwialy im normalna egzystencje. W czasach wspólczesnych problem kariery i moralnosci zasluguje na szczególna uwage. Zyjemy w czasach bezlitosnej konkurencji wilczych praw (wygrywa najsilniejszy, ten, który bedzie umial sie przebic), swiecie, w którym wielu ludzi nie zawaha sie wykroczyc troszeczke poza wlasna moralnosc , rozminac sie z prawda, uzyc podstepu lub oszustwa, by dostac wymarzona posade, ukochane stanowisko czy awans. Pogon za kariera charakteryzuje wiekszosc obywateli dzisiejszego swiata, a moralnosc ludzka jest rózna. Wsród uczciwych ludzi, którzy wytrwala i ciezka praca chca sie wybic, zawsze znajdzie sie czlowiek, który zapragnie szybkiej i latwej kariery.
