I okres
1 ) Sytuacja w jakiej Napoleon rozpoczął karierę.
2 ) Motywacje i cele dyrektoriatu w latach 1795 – 1799.
3 ) Napoleon wykonawcą polityki dyrektoriatu.
4 ) Zasługi Napoleona dla Republiki Francuskiej w latach 1795 – 1799.
II okres
1 ) Sytuacja w jakiej Napoleon przejął władzę.
2 ) Filozofia władzy Napoleona Bonaparte. Konstytucja francuska w dobie Konsulatu.
3 ) Polityka wewnętrzna i zewnętrzna Napoleona Bonaparte w latach 1800 – 1807.
4 ) Rezultaty.
I.
1 ) Po upadku dyktatury Jakobinów władzę we Francji przejęła grupa , która weszła do historii pod nazwą Termidorianie. W zasadzie Termidorianie zachowali podstawowe zdobycze rewolucji , ale stanęli przed problemem opracowania nowej konstytucji , odpowiedniej do nowych warunków. Tymczasem Republika była zagrożona. Z jednej strony royaliści ( zwolennicy króla ) dążyli do przywrócenia monarchii i obalenia rządu , z drugiej zaś strony zwolennicy Jakobinów również chcieli obalić rząd. Rząd rozprawił się z demonstracjami organizowanymi przez Jakobinów , natomiast poważną groźbę stanowił spisek royalistyczny. Wtedy konwent wezwał na pomoc armię , ale jej dowódca sprzyjał buntownikom. Wówczas dowódcą został zastąpiony przez cywilnego polityka Barrasa. Barras nie znał się na sprawach wojny i potrzebował doradcy. Jego wybór padł na młodego generała N. Bonaparte , który zorganizował wewnętrzną armię i stłumił bunt royalistów w Paryżu w 1795 r. W tym czasie poznał panią Józefinę Bumarsze. Jej mąż zginął na gilotynie w 1794 r. Ona cudem uniknęła śmierci , była 6 lat starsza od Napoleona , miała 2 prawie dorosłych synów , cieszyła się nie najlepszą sławą , była kochanką Barrasa.
W marcu 1796 r. odbył się ślub Napoleona z Józefiną , a tydzień wcześniej Napoleon został mianowany dowódcą armii włoskiej ( armia francuska , która miała operować na terenie Włoch dlatego armia włoska ). Mówiono , że to posag Józefiny. Armia należała do najgorszych , liczyła 35 tys. ludzi , ale żołnierze od wielu miesięcy nie dostawali żołdu , nie mieli butów , byli obdarci i cierpieli głód. Skromne fundusze były często rozkradane przez oficerów intendentury ( zaopatrzenia ). Napoleon wiedział , że nie ma co liczyć na pomoc dyrektoriatu ( rządu ) , ale ukrócił złodziejstwo , wprowadził dyscyplinę , obiecał żołnierzom , że w kraju , do których ich będzie prowadził ( Włochy ) znajdą to co potrzeba. Tymczasem wiosną 1796 r. koalicja antyfrancuska składała się z Anglii , Austrii i Królestwa Sardynii.
2 ) Celem dyrektoriatu było odparcie zagrożeń , tymbardziej , że pod koniec 1795 r. uchwalono nową konstytucję francuską , gdzie w pełni zostały zachowane podstawowe zdobycze rewolucji łącznie z republikańską formą rządów , ale prawa wyborcze oparto na cenzusie majątkowym. Władzę ustawodawczą miała posiadać tzw. Rada Starszych i Rada Pięciuset , natomiast władzę wykonawczą ( rząd ) miał sprawować 5 osobowy dyrektoriat.
3 ) Dyrektoriat front włoski traktował jako front pomocniczy , albowiem główne walki toczyły się nad Renem i w Alpach. Teraz działania wojenne miały zostać przeniesione do Włoch. Kampania włoska przyniosła Napolenowi wielką sławę. W ciągu dwóch lat pobił on armię austriacką i zmusił Austrię do zawarcia korzystnego dla Francji pokoju w Campo Formio ( 17.X.1797 r. ). W wyniku tego pokoju Austria zrzekła się Belgii , lewobrzeżnych posiadłości nad Renem , zaś w północnych Włoszech powstała Rzeczpospolita Cisalpińska. Była to tzw. siostrzana republika. Faktycznie twór państwowy uzależniony i w pełni kontrolowany przez Francję. W roku następnym zajęty wojska francuskie zajęły Rzym , proklamując republikę rzymską , papież został uwięziony. Ze Szwajcarii utworzono republikę helwecką , z tym , że Genewa została wcielona do Francji. Francuzi zajęli również Piemont. Wszystkie te sukcesy były możliwe dzięki zwycięstwom Napoleona Bonaparte we Włoszech. Ale dyrektoriat nie chciał być specjalnie wdzięczny Napoleonowi , a więc skwapliwie zgodził się na to , aby generał wyprawił się do Egiptu. Egipt był formalnie pod panowaniem Turcji , ale faktycznie władzę w nim sprawowała miejscowa kasta żołnierzy zwanych Mamelukami.
Do dziś nie są do końca wyjaśnione motywy jakimi kierował się Napoleon wyprawiając się do Egiptu. Możliwym jest , że chciał osłabić wpływy angielskie w basenie Morza Śródziemnego. Możliwym jest , że marzyła mu się droga do Indii wzorem Aleksandra Macedońskiego.
Kampania egipska Napoleona trwała 2 lata 1798 – 1799. W trakcie tej kampani zdołał pokonać armię egipskich mamelutów i zająć kraj , ale flota francuska została zniszczona w bitwie pod Abukirem w 1799 r. W ten sposób łączność między Francją , a armią napoleońską w Egipcie została przerwana. Wyprawa egipska Napoleona w zasadzie nie osiągnęła zamierzonych celów. Tymczasem sytuacja Francji przedstawiała się tragicznie. Odnowiła się koalicja antyfrancuska z Anglią , Austrią , Rosją ( 1799 – 1802 ). Francuzi utracili Włochy , jeszcze gorzej przedstawiała się sytuacja wewnętrzna. W Wandeii i Normandii wybuchały przeciw rządowi republikańskiemu powstania wspierane przez Anglików. Na drogach szerzył się bandytyzm. Na nastroje społeczne wpływała także drożyzna artykułów żywnościowych. Jednocześnie wąska elita władzy bogaciła się w niesłychanym tępie. Dyrektoriat ( rząd ) był skompromitowany ( korupcja , defraudacja ) za przykładem najwyższych dygnitarzy szły niższe szczeble administracyjne. Klasy obywatelskie jak i ludność potrzebowały rządu sprawnego i energicznego , który zapewniłby poszanowanie prawa , wprowadził ład i porządek , rozładował niezadowolenie społeczne.
( klasa obywatelska – ci co mają cenzus majątkowy , płacą wysokie podatki i uczestniczą w życiu publicznym ). Myśl o dokonaniu zbrojnego przewrotu nie była obca nawet wśród członków rządu. Wybór o dokonanie przewrotu padł na generała Bonaparte , który w międzyczasie potajemnie powrócił do Egiptu i zjawił się w Paryżu. Przeprowadzenie przewrotu okazało się dziecinnie łatwe , a mianowicie dyrektoriat sam ustąpił zaś ciała prawodawcze 9.XI.1799 r. zostały rozpędzone przez wojsko. Później niektórych posłów schwytano i zebrano w jednym pomieszczeniu i oni uchwalili przekazanie władzy generałowi Bonaparte. Tak więc niby zalegalizowano przewrót.
II. Czas konsulatu 1799 – 1804
Sytuacja zawierała w sobie szereg problemów do rozwiązania : 1) wojna domowa w Wandeii i Bretanii , 2 ) wojna z koalicją , 3 ) problemy wyznaniowe , 4 ) problemy bezpieczeństwa wewnętrznego , 5 ) problemy gospodarcze , społeczne , 6 ) problem emigrantów
Co robił Napoleon ? Pierwszą rzeczą , którą wykonał to opracował nową konstytucję (uprawnienia władzy prawodawczej zostały bardzo ograniczone , zaś instytucje stanowienia prawa rozdzielono między aż 4 izby : Radę Stanu , Trybunat , ciało pracodawcze , Senat ).
Na czele państwa miało stać 3 konsuli , ale liczył się tylko pierwszy , dwaj pozostali musięli być figurantami. W ręku I konsula spoczywała pełnia władzy wykonawczej oraz częściowo władza ustawodawcza. A więc konsul mianował członków Senatu ( Senat miał czuwać nad przestrzeganiem konstytucji ). Senat wybierał również członków Trybunatu i ciała prawodawczego , spośród deputowanych dawnych zgromadzeń ustawodawczych ). Każda ustawa mogła być dyskutowana w Trybunacie , a głosowana w ciele prawodawczym ; ponadto I konsul powoływał rząd złożony z 7 ministrów. Zgromadzenie kompetencji prawodawczych , wykonawczych było zgodne z filozofią władzy Napoleona , który uważał , że konstytucja powinna być krótka i niejasna. Zaufanie musi iść od dołu , a władca od góry. Słabość władzy to największa klęska narodów. Rządzić trzeba tak żeby ludzie chcieli być rządzeni. Sam Napoleon czuł się reprezentantem i powiernikiem woli narodu.
Nowa konstytucja została przyjęta w powszechnym plebiscycie .W konstytucji tej zachowano jednak wszystkie podstawowe zdobycze rewolucji burżuazyjnej ( wolność osobista , nietykalność wasności prywatnej , równość obywateli wobec prawa , swoboda wyboru zawodu , wolność sumienia , świeckie małżeństwo z pełnią władzy mężczyzny ).Zdobycze te zostały potwierdzone przez tzw. kodeks cywilny Napoleona z roku 1804.
Inne reformy Napoleona :
– zawarcie konkordatu z Kościołem w 1801 roku
– amnestia dla emigrantów
– gwarancja nietykalności majątków uzyskanych podczas rewolucji
W polityce zewnętrznej Napoleon odniósł zwycięstwa nad koalicją antyfrancuską i w roku 1801.9.II. z Austrią podpisano pokój w Luneville. Było to potwierdzenie war. pokoju w Compo Formio. W marcu 1802 r. zawarto pokój z Anglią w Amiens. W wyniku którego Francja odzyskała swe posiadłości zamorskie. W tym też roku Napoleon został mianowany konsulem dożywotnim , ale już w 1804 r. został obwołany cesarzem Francuzów. W ten sposób republika zmieniła się w Cesarstwo. Był to cesarz nie z łaski bożej , ale z woli ludu , nie cesarz Francji , ale cesarz Francuzów.
