POJĘCIE KLASYCYZMU
Klasycyzm – pewien model kultury powstały w starożytności (Grecja, Rzym); nawiązanie do antyku (np. w gatunkach literackich – tragedia antyczna, zasada decorum)
PODŁOŻE FILOZOFICZNE
KARTEZJUSZ
Podbudową filozoficzną myślenia o sztuce były poglądy Kartezjusza. Autor „Rozprawy o metodzie”. Za największą wartość uznawał ludzki rozum. Celem człowieka było poznanie prawdy o świecie, dostępnej rozumowi ludzkiemu. Prawdziwe jest to co jasne i zrozumiałe. Kartezjańska filozofia nawiązywała do aforyzmu „Myślę więc jestem”. Ta sama zasada obowiązywała w sztuce.
KANT
Nawiązuje do systemów antycznych. Poznanie prawdy możliwe jest na drodze dwuźródłowości: rozumu i zmysłów. Kant wychodzi z racjonalizmu oświeceniowego i empiryzmu, zrywa z obiektywizmem. Twierdzi, że świat, który człowiek postrzega może być przez niego kształcony.
LOCKE
Stworzył podstawy teoretyczne empiryzmu. Źródła wiedzy szukał w doświadczeniu zewnętrznym – zmysłowym i wewnętrznym – refleksji. Propagował tolerancję religijną. Uważał, że człowiek dąży do szczęścia, które każdemu obywatelowi powinno zapewnić państwo.
ZALECENIA POETYKI KLASYCYSTYCZNEJ (M. BOILEAU)
1. piękne to co rozumne, rozsądne i harmonijne
2. doskonałość wykonania
3. zasada prawdopodobieństwa
4. kryterium doboru – rozum
5. język wykwintny, ale i pełen prostoty
6. poszanowanie języka ojczystego
7. ścisłe przestrzeganie zasad gatunków literackich
8. typowość (bohaterowie typowi dla danego środowiska)
9. klarowność (przejrzystość kompozycji)
10. kompozycja musi być regularna
11. powrót do zasady umiaru
12. styl jasny i prosty
13. powrót do zasady Horacego (uczyć-bawiąc)
LITERATURA FRANCUSKA XVII W – MOLIER
Molier to twórca francuski. Pisał on komedie. Jego najlepsze dzieła to „Świętoszek” i „Skąpiec”.
W „Świętoszku” Molier krytykuje wady Francuzów. Próbuje ośmieszyć dość rozpowszechnione przywary. Jest to satyra na bigoterię i wszelkie przejawy hipokryzji. Krytykuje też przejawy dewocji. Ośmiesza naiwność, kłamstwo, łatwowierność i obłudę. Według Moliera zadaniem poezji jest poprawiać ludzi bawiąc ich jednocześnie. Molier przeciwstawiał się obłudzie na płaszczyźnie moralnej.
„Świętoszek” to komedia. Charakteryzuje się więc komizmem. (Komizm to kategoria estetyczna oznaczająca właściwości jakiegoś przedmiotu lub zjawiska. Przybiera różne formy. Występuje w postaci satyry, ironii, humoru. Są między innymi następujące rodzaje komizmów: sytuacyjny, słowny, postaci.) W „Świętoszku” są następujące rodzaje komizmu:
postaci (Pani Peurelia, Tartufe, Doryna)
1. sytuacyjny (Orgon – pod stołem)
2. słowny (rozmowa Doryny z Orgonem o sytuacji w domu)
