Komórka nerwowa (neuron) – składa się z ciała komórki (perikarion) i dwóch rodzajów wypustek cytoplazmatycznych (dendryty) oraz pojedynczej wypustki osiowej (neuryt lub akson) Dendryty przekazują impulsy do komórki nerwowej, a neuryt przewodzi impulsy z kom. na obwód. W cytoplazmie kom. znajdują się :
– liczne mitochondria
– rozbudowany aparat Golgiego
– ziarnistości zawierające RNA (tigroid)
– włókienka nerwowe (neurofibrylle).
Ze względu na liczbę wypustek kom. nerwowe dzielimy na :
– jednobiegunowe
– rzekomojednobiegunowe
– dwubiegunowe
– wielobiegunowe
Neurony dzielimy na :
– czuciowe
– ruchowe
– pośrednicząco kojarzeniowe
Włókna nerwowe – wypustki kom. nerwowej (neuryty). Dł. ok. 1 metra. Jedne włókna mają osłonkę białkowo-lipidową (mielina) i są to włókna rdzenne które dzielimy na jednoosłonkowe i dwuosłonkowe. Inne jej nie posiadają i nazywają się wł. bezrdzennymi. Te z kolei dzielima na nagie (nie posiadające osłonki) lub tylko z jedną osłonką.
Mielina – tworzy przewężenia Ranviera. Odcinek pomiędzi dwoma przewężeniami Ranviera zawiera tylko 1 lemocyt. Na osłonce mielinowej znajduje się oslonka kom. zwana neurolemą lub oslonką Schwanna (utworzona przez lemocyty). Mielina powstaje w wyniku wniknięcia aksonu do cytoplazmy lemocytu powodując zdwojenie jego błony. Zdwojenie to okrężnie owija się wokół włókna osiowego co powoduje nawarstwianie się błony lemocytu w postaci koncentrycznie ułożonych blaszek. Ostatnia blaszka zawiera cytoplazmę i jądro kom. Stanowi zarazem neurolemę wł. nerwowego. W skłąd mieliny wchodzą rożne lipidy (np. cholesterol, fosfolipidy). Pełni funkcję izolatora. Obecność przew. Ranviera umożliwia skokowy przekaz impulsów nerwowych ( od przewężenia do przewężnia) co jest o wiele szybsze od rozprzestrzeniania się falowego w włók bezrdzennym.
Przewodzenie impulsu z kom. nerwowej na drugą lub z kom. nerwowej na efektor zapewniją styki zwane synapsami. Pierwsze to międzyneronalne a drugie neronowo-efektorowe. Błona plazmatyczna zakończenia neronu nazywa się błoną presynaptyczną. Wyróżniamy sanpsy chemiczne i elektryczne. W synapsie chem. między nueronami występuje wąska szczelina synaptyczna a przewodznie impulsu jest jednokierunkowe. W elek. błony przylegają do siebie a impuls jest dwukierunkowy.
