KOMUNIKACJA JĘZYKOWA:
-> Nadawca to osoba, która nadaje (mówi lub pisze) komunikat. Nadawcą może być pojedyncza osoba albo grupa ludzi, instytucja, urząd, a także osoba jedynie pośrednicząca w przekazie, np. lektor w telewizji czy aktor w teatrze.
-> Odbiorcą jest osoba, która odbiera (słucha albo czyta) komunikat. Odbiorcą może być pojedyncza osoba – rozmówca, słuchacz wykładu, czytelnik książki – albo grupa ludzi; może być nim również sam nadawca (w sytuacji, gdy sporządza notatki albo pisze pamiętnik).
-> Kontakt to relacja między nadawcą a odbiorcą.
-> Kodem nazywamy system znaków (język), którym posługują się nadawca i odbiorca.
-> Komunikat to przekaz, tekst kierowany przed nadawcę do odbiorcy.
-> Kontekstem są elementy rzeczywistości pozajęzykowej, do której odnosi się komunikat.
Przykład zdania:
„Kryśka! Pożycz mi zeszytu!”
nadawca: kolega/koleżanka
odbiorca: Kryśka
kod: język polski
komunikat: pożyczenie zeszytu
kontekst: potrzeba nadrobienia zaległości
kontakt: bezpośredni
FUNKCJE TEKSTÓW JĘZYKOWYCH:
-> Funkcja informatywna polega na komunikowaniu faktów, przekazywaniu informacji dotyczących otaczającej nas rzeczywistości.
np.: Pada deszcz.
-> Funkcja ekspresywna polega na wyrażaniu uczuć nadawcy, informowaniu o jego nastroju, emocjach, poglądach.
np.: Denerwuje mnie to, że cały czas mi przerywasz, gdy coś mówię.
-> Funkcja impresywna związana jest z oddziaływaniem komunikatu na zachowanie odbiorcy. Nadawca za pomocą języka nakłania odbiorcę do pewnych zachowań.
np.: Ubierz kurtkę.
-> Funkcja poetycka polega na zwróceniu uwagi na formę tekstu, na to, jak jest on zbudowany, jakie środki językowe zostały w nim użyte.
np.: Naucz mnie nie skarżyć się
nie mówić o zmienności życia
jak ciężkie ono
jak mało w nim wszelkiego sensu
-> Funkcja fatyczna wynika ze skierowania komunikatu na nawiązanie i podtrzymanie kontaktu z odbiorcą.
np.: Rozumiesz, co do Ciebie mówię?
-> Funkcja metajęzykowa wynika ze zorientowania komunikatu na kod, czyli język jako system znaków. Funkcja ta występuje np. wtedy, gdy pytamy o znaczenie jakiegoś wyrazu, obecna jest w słownikach, podręcznikach do gramatyki.
np.: ‚personifikacja – polega na metaforycznym przedstawianiu zwierząt i roślin, przedmiotów nieożywionych, zjawisk
