1. Omow przyczyny i zjawiska które doprowadziły do powstania spol. Informacyjnego
• Aspekt gospodarczo- strukturalny: tutaj kryterium stanu spleczenstwa informacyhnego staje się udział jaki sektor inforamcji ma w ogole zatrudnionych. Zgodnie z nim kreaje wysokouprzemysłowiane coraz silniej zmierzaja du postaci społeczeństwa informacyjnego, coraz mniej bowem osób jest zatrudnionych w sektorze prodkukcyjnym, podczas gdy silnie wzrasta sfera usług a w szegonosci usług inforamycjnych. W kllasyfikacji opartej na owym kryterium gospodarczo- strukturalnym Organizacja Wspólnoty Gospodarczej i Rozwoju zalicza takei kraje jak: Niemcy, Szwecja, Fracja, Wielka Brytania, Japonia czy USA do społeczeństw informacyjnych
• Aspekt konsumpcyjny: wedle tego ktyterium stan spolecznestwa inframcyjnego zależy od konsumpcli dóbr inforacyjnych
• Aspokt technoliigiczy: za konstytuywne dla społeczeństwa inforamcyjnego uznaje się wprowadzenie technnoligii komputerowych i telekomunikacyjnych
• Aspekt krytyczny: tutaj rozwaza się m.in. negatywne konsekwencje spoleczensstwa informacyjnego. Rzecznicy tej opinii są zdania ze nowe technologie odpowiadają pewnej koncepcji politycznej, korzystenej dla tych ktorrzy rozporzadzaja wladza. Społeczeństwo inforamcyjne bedie charakteryzowac omnipotecja wielkich przedsiebiorcow, które dysponuja duzymi mozliwoscioami wykorzystania najnowszych osiagniec technicyzch
• Aspokt multimedialny: wskkazuje się na wzajemna zaleznosc czynnikwow gospodarczych, spoleczno- strukturalych, politycznych i kutluralcych. Rzecznicy tych badań podkreslaja, ze zmana jednego podsystemu (np. technicznego) zawsze powoduje zmany winnych podsystemach (np. soleczenstwei). Z tego punktu widzenia media masowe ssa tylko jenda ze zmiennych w wielowatkowym procesie zmiany splecznej
• Media masowe pojawiają się na pewnym etapie społecznego i cywilizacyjnego rozwoju, staja się integralnym elementem formacji cywilizacyjnejjokresslanej jako spoleczensdto przemysłowe. Oraz polegaja tym wszystkim zmanow systemowy, które dokonuja się w tym społeczeństwie i z kotych wylania się nastepna formacja cywilizacyjna: SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE
• Kumulacja trzech czynników:
i. Wykształcenie,
ii. Zamożność,
iii. Czas wolny
Przekształca zapotrzebowanie na bardziej zroznicownae przekazy w opyt na nie.
• Jedna z przyczyn- teoria determinizmu technologicznego- praprzyczyna wszelkiego postępu w dziedzinie komunikowania jest rozwoj tecniki, podlegajacy wenwetrznej, niejako immanentnej samoregulacji. W efekcie pojawiają się coraz doskonalsze media, ktorch techniczna „natura”, zwlaszcza przestrzenny lub czasowy aspoekt przkazu.
• Inna- teoria determinizmu politycznego- kapitał, interesy i polityka wywieraja decydujacy wpływa na rozwoj i dzalanie mediów. W ysl tej teorii, o pojawieniu się i rozwoju instytucji medialnych przesadzaja interesy ekonomiczne i polityczne.. Interesy te czynia z mediów masowych obszar inwestycji przynoszacych ogromne zyski i kaza traktowac przekazy jako towar, który podlega ekonomicznej fetyszyzacji- o wartości przekazow decyduje cena, a nie satysfakcja jakiej dostarcaja odborcy.
• Orientacja strukturalna, odrzucajaca pryat jednego cyznnika na rzecz deterinacji bardziej złożone
i. Prasa- zrodzily potrzeby nowego kapitalistycznego i przemyslowego systemu społecznego, który cechowala ekspansywnosc, kompleksowosc oraz centalizacja życia politycznego, ekonomiczneog i kulturalnego. Miała zapewnic szybka, aktualna informacje
ii. Kinematograf- zasopokajal zapotrzebowanie na atrakcyjna i afirmujaca status quo rozrywke
iii. fotografia- mobilnosc ludzi, pozwalala przedluzyc kontakty miedzyludzkie, dawala namiastke stycznosci ze znanymi osobistosciami
iv. telegraf, telefon- przedluzanie kontaktów miedzyludzkich
• nowe typy więzi społecznych, midzy jednostka, rodzina i spoleczenstewem- radio i telewizja
• następuje tendencja do zwiekszania liczby, jakości, zakres zastosowan i sposoby wykorzystywania poszczególnych mediów
• Jeśli technika, pieniadze i wladza stanowia motor napedowy procesow komunikownnia masowego, to żaden z tych czynników z osobna ani nawet razem wzeite, nie determinuja jednoznacnei dynamiki i kirunku tych procesów, gdyż zawsze zaleza one od ogonych warunkow społecznych i poziomu cywilizaycyjnego rozwoju
2. Wpływ wywierany przez media a koncepcja dysonansu poznawczego Leona Festinger’a
Teoria dysonansu poznawczego
Dysonans poznawczy polega na jednoczesnym występowaniu u danej jednostki dwóch elementów poznawczych (idee, postawy, przekonania), które są ze sobą sprzeczne. Wytwarza się stan napięcia podobny do tego jaki odczuwamy nie mogąc zaspokoić określonej potrzeby. Jest to stan psychiczny przykry dla jednostki, toteż dąży ona do jego usunięcia lub złagodzenia. Może to osiągać zmianą opinii o przedmiocie postawy lub też subiektywną reinterpretacje obrazu rzeczywistości, tak aby pasowała do już ugruntowanej wiedz o przedmiocie postawy. Szczególnie mocno przywiązani jesteśmy do swych postaw, gdy łączą się z nimi silne emocje, jak ma to np. na płaszczyźnie religijnej, czy politycznej. Ludzie głęboko zaangażowani uczuciowo w tych sferach nie przyjmują innych punktów widzenia, są odporni na odmienną argumentację. Gdy więc ktoś czyta lub słyszy „głupi’ argument za swym własnym stanowiskiem, wzbudza to w nim pewien dysonans, ponieważ nasuwa to nieco wątpliwości co do słuszność tego stanowiska lub co do inteligencji ludzi z nim się zgadzających. Podobnie , za każdym razem, gdy słyszy on rozsądny argument na rzecz stanowiska przeciwnego, także wzbudza w nim dysonans, ponieważ nasuwa myśli, że druga strona może mieć racje. Unikając dysonans, większość z ludzi skłonna jest otaczać się osobami wyrażającymi podobne poglądy w ważnych kwestiach, oraz korzystać przede wszystkim z mediów masowych, które przekazują informacje potwierdzające słuszność przyjętych postaw.
Przykładem może być:
Sytuacja, w kteruj osoba, wiedzac, ze ma wilkie dlugi, decyduej się jednodczesnie na jakiś drodgi zakup, czy tez sytuacj, w ktrej palacz, który wie w szkodliwosci paniea, nadal pali. Wiedza i zachowania niejako rozchodza się w tychprzypadkkach. Z dysonansem poznawczym w postaci niezgodnosci miedzy postawa a zachowaniem mamy również do czynienia wtedy , dgdy osoba, która podziela poglądy danej partii, glosuje jednak na kandydata partii przeciwnej. Dsonans poznawczy w sferze pstaw pwstaje wtedy, gdy nie przyllad dana osoba pozytywnie ocenia jakigos pollityka i jakiś okreslony cel, na przykład wolność prasy, ale jenoczesnie ten właśnie polityk ma negatywny stosunek do wolnosci prasy. Założena:
• Jest nieprzyjemnym stanem, którego się unika
• W przypadku zaisteninia jednostka będzie probowac go zredukwoac albo wyeliminować
• W przypadku zaistneinia dysonansu poznawczeg jednostka unika wydarzen i informacji, ktre moglyby go utrwalac
• Intensywnosc dysonansu jest pozytywnie skorelowana z waznoscioo nastawien poznawczych, których dotyczy, liczba nastawien pozostajacych ze sobą w dosonanisie
• Może być zredukowany lub wyeliminowany, o ile pojawia się nowe nastawienia poznawcze lub już instejace ulena zmianie
• Pojawienie się nowych nastanien poznawczych edukuje dysonans, jeśli uzyskaj one dodtkowe znaczenie i przez to zredukowany zostanie udział selementow wywolujacych dysonans, lub gdy nowe nastanienia pznawcze zmiena znaczenie pozostajacych ze sobą w dysonansie elementów
• Zmana istniejących nastawien poznawczych wpływa na redukowanie dysonansu, jeśli nowa treść uczy je trudnijszym do polaczenia z innymi elementmi lub gdy ich znaczeni zostanie zredukowane
• Jeśli nowe nastanienia poznawcze nie pojawia się lub isniejace nie będą mogly zostać zmienine, wówczas podjete zostaną działania, ktre będą miały pozytywne konsek
Z teorii dysonansu poznawczego wynikajadwie ważne hipotezy dla badań nda wpływem wywieranym przez środki masowego przekazu
1. po podjeciu określonej decyzji jednostka poszukuje inforamji, ktre mialyby te decyzje wspoerac i tym samym przycznic się do zredukoawnia ewentualnego dysonansu poznwaczego. Przykladowo Danuta Ehrlich (57) stwierdzila, ze wlascielele nowo kupionych samochodow selektywnie czytaja oglosznia samochodeowe w tkai sposobb,, aby uzyskać dodatkowe uzasadnienia swojej decyzji. Ogłoszenia dotyczące właśnie co kupionego modelu samochodu były czytane czesciej niż ogłoszenia dotyczące innychsamochodw. Odnosilo się to zarówno do takich marek, ktrych zakup był brany pod uwagę, jak rozniez tych samochdow, które nigdy nie były postrzegane jako obiekt potecjalnego zakupu.
2. Jenostki wybireaj selektywnie taki informacje, które zmniejszaja dysonans, i uniaja takich, ktre ten dysonans zwiekszaja
