Ta ideologia w odróznieniu od faszyzm powstala na gruncie duzego rozczarowanie proletariatu z panujacego porzadku spolecznego. Geneza powstania komunizmu wywodzi sie z XIX – wiecznej rewolucji przemyslowej, która zmienila calkowicie strukture ludnosciowa w krajach Europy. W wyniku tych przemian powstaly dwie nowe grupy spoleczne – robotnicy (inaczej proletariat) i kapitalisci (burzuazja). Wraz z tymi przemianami poglebily sie róznice ekonomiczne miedzy róznymi klasami ludnosci. Wielki przemysl spowodowal masowa migracje ludnosci wiejskiej do miast co spowodowalo wytworzenie sie wielu metropolii. Zazwyczaj robotnicy byli slabo oplacani i zle traktowani przez co zwiekszal sie w szybkim tempie niedostatek ich rodzin. Warunki bytowania proletariatu sprawialy, ze stawal sie on podatny na nowe ideologie, które zmienilyby ich rozpaczliwa sytuacje. W takiej zatem atmosferze rozpoczal sie rozwój idei komunizmu jako nowego modelu stosunków spolecznych. W polowie XIX wieku Karol Marks i Fryderyk Engels sformulowali teorie filozoficzna i ekonomiczna komunizmu. Zostali oni uznani przez historie za glównych myslicieli tej ideologii. Obaj mysliciele zakladali nieuchronnosc obalenia kapitalizmu w wyniku rewolucji proletariackiej, która ustanowilaby rzady (dyktature) klasy robotniczej. Pierwszym etapem budowy spoleczenstwa bezklasowego mial byc w mysl ich nauki – socjalizm. W czasie II Miedzynarodówki teorie Marksa i Engelsa rozwinal Wlodzimierz Lenin o idee rewolucji i dyktatury proletariatu.
Komunizm jako system wladzy zaistnial po rewolucji pazdziernikowej w Rosji w 1917 roku. Przywódca tego zrywu zostal W. Lenin, który mimo wielu przeciwnosci zdobyl na czele swoich bolszewików pelnie wladzy w tym kraju. Jest to tym dziwniejsze, ze jego partia byla najmniejsza wsród liczacych sie ugrupowan w walce o wladze. Zanim do tego doszlo bolszewicy musieli pokonac opór prawicowych eserowców, lewicowych mienszewików, zbuntowanych generalów carskich i interwencje obcych panstw (Wielkiej Brytanii, Francji, Japonii, USA, Polski i innych). W walce o utrzymanie wladzy bolszewicy powolali w grudniu 1917 roku Czeka (Ogólnorosyjska Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucja i Sabotazem), która zaczela stosowac masowy terror wobec prawdziwych i urojonych przeciwników rewolucji. Na czele tej jednej z najwazniejszych instytucji bolszewickich stal Feliks Dzierzynski, który byl wielkim organizatorem rewolucyjnego terroru. Waznym epizodem rewolucji rosyjskiej stala sie wojna polsko – rosyjska (w 1920 roku), w której mlode panstwo polskie zdolalo uratowac siebie i Europe przed „czerwonym terrorem”. Ostatecznie komunisci zdolali opanowac obszary Rosji carskiej i w 1922 roku proklamowali powstanie pierwszego komunistycznego panstwa na swiecie pod nazwa – Zwiazek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Bolszewicy przejmujac wladze zaczeli wcielac w zycie swój program spoleczny i gospodarczy. Znacjonalizowali banki, zaklady przemyslowe, duze majatki ziemskie itd., w czasie wojny domowej Lenin ustanowil specjalnym dekretem nowy model gospodarczy zwany „komunizmem wojennym”. Polegal on na bezwzglednym podporzadkowaniu wszystkich dziedzin gospodarki wojnie prowadzonej przez bolszewików. Zatem produkcja przemyslowa nastawiona zostala na cele wojskowe, a zywnosc byla rekwirowano chlopom. Taka polityka gospodarcza spowodowala w Rosji nie bywale szkody, poniewaz zmalala produkcja przemyslowa i rolna co w konsekwencji wywolalo glód w miastach. Po wygranej wojnie domowej komunisci wladali krajem niezwykle zniszczony, w którym zmarlo na skutek dzialan wojennych, terroru i glodu kilka milionów ludzi. W 1921 roku na zjezdzie partii komunistycznej przyjeto program nowej polityki gospodarczej majacej wydzwignac kraj z ruiny. Otrzymala ona oficjalna nazwe – Nowa Ekonomia Polityczna (NEP), który zakladal przyzwolenie wladz na drobna wlasnosc prywatna i znosila obowiazek przymusowego dostarczania przez chlopów plodów rolnych. Dzieki tej polityce Zwiazek Radziecki bardzo szybko zdolal podniesc sie ze zniszczen i poprawic warunki bytowania wielu mieszkanców .
W 1924 roku zmarl pierwszy przywódca ZSRR Wlodzimierz Lenin, który w tajnym testamencie wyznaczyl na swojego nastepce Lwa Trockiego. Jednak na skutek intryg Stalina ostatnia wola wodza rewolucji nigdy nie zostala spelniona (Trocki zostal wygnany z kraju, a nastepnie na rozkaz Stalina zamordowany w Meksyku). Po smierci Lenina na najwyzszych szczeblach partii rozgorzala walka o wladze. Ostatecznie w 1929 roku dzieki wielu sojuszom politycznym walke ta wygral Józef Stalin, który od tego roku stal sie faktycznym dyktatorem. Rozpoczynala sie era stalinizmu, jednego z najbardziej zbrodniczych systemów totalitarnych. Jednym z pierwszych posuniec I sekretarza partii stalo sie utracenie NEP-u. Stalin przygotowywal partie i panstwo do walki z kulactwem (bogatymi chlopami) i masowego uprzemyslawiania kraju. Zanim sie do tego zabral dyktator rozpoczal wielka czystke w partii (na razie bezkrwawa) zwalniajac z niej starych bolszewików i przyjmujac do niej mlodych slepo mu poslusznych karierowiczy. Posiadajac podporzadkowana wlasnej osobie partie Gospodarz (jeden z pseudonimów Stalina) rozpoczal przymusowa kolektywizacje wsi , które okazalo sie jednym z najkrwawszych zbrodni w dziejach ludzkosci. Kolektywizacja ta polegala na odebraniu sila ziemi chlopom i spedzeniu ich do panstwowych rolnych spóldzielni produkcyjnych – sowchozów i kolchozów. Polityka ta spowodowala masowy opór pokrzywdzonych ludzi, którzy walczyli w nierównej walce w obronie wlasnej ziemi. Dzieki decyzji Stalina w wyniku tej akcji zginelo z terroru lub z glodu pare milionów ludzi. Kolejnym skutkiem kolektywizacji bylo zniszczenie niezwykle wydajnego rolnictwa, które juz nigdy za czasów ZSRR niedoszlo do siebie. W tym samym czasie Gospodarz nakazal rozpoczecie wielkiego uprzemyslawiania kraju. W wyniku tej akcji realizowanej w planach piecioletnich nastapil w Zwiazku Radzieckim olbrzymi wzrost produkcji przemyslowej. Wybudowano wówczas gigantyczne kombinaty, zapory wodne, które zelektryfikowaly ten kraj. Tak duzy postep gospodarczy byl spowodowany olbrzymimi wyrzeczeniami spoleczenstwa radzieckiego, i kosztami z jakimi nie liczylo sie ówczesne kierownictwo komunistyczne. Jednak glównym powodem przyrostu produkcji bylo stworzenie w ZSRR nie zliczonej armii niewolników, którymi stawali sie wiezniowie z obozów pracy (gulagów). W czasie rzadów Stalina mozemy zaobserwowac rozrost policji politycznej (NKWD), które walczylo z „kontrrewolucja”- czyli zwalczalo rzeczywistych jak i urojonych wrogów wladzy I sekretarza. W latach 1937-38 w Zwiazku Radzieckim szalal nigdy wczesniej nie majacy takiej skali na swiecie terror. Szefem NKWD wówczas byl Jezów, który na polecenie Gospodarza dokonywal olbrzymich czystek (tym razem smiertelnych) w aparacie partyjnym, w armii i w sluzbie bezpieczenstwa po swoim poprzedniku (Jagodzie). Strach i terror zasiany przez wiernego sluge Stalina byl tak wielki, ze zwykly obywatel za najmniejszy donos msciwego sasiada mógl byc szybko uznanym za „wroga ludu”. Taki osad w rzeczywistosci stalinowskiej oznaczal smierc lub w najlepszym razie pare lat w gulagu (co oznaczalo – powolna smierc). Symbolem czystek stawaly sie wielkie procesy pokazowe, w których w charakterze oskarzonych zasiadywali dawni dygnitarze partyjni. (przypomina sie mi tu przyslowie : „Rewolucja jak Saturn, pozera wlasne dzieci”). Metody sledcze polegaly na katowaniu uwiezionych, po to aby swiadczyli o swojej winie i podawali swoich „wspólpracowników” w „spisku antypanstwowym”. Terror zainicjowany przez Stalina mial w jego mniemaniu wiele zalet, poniewaz zastraszal kraj przed jakimkolwiek buntem i zapewnial staly doplyw nowych wiezniów do gulagów gdzie byla przeciez wysoka smiertelnosc. W 1939 roku w polityce wewnetrznej Gospodarz dokonal naglego zwrotu. Zdymisjonowal on Jezowa i powolal na jego miejsce Berie, który zatrzymal masowe czystki. Oczywiscie I sekretarz za wszelkie zlo wyrzadzone ZSRR obwinil Jezowa, który stal sie „kozlem ofiarnym” i zostal stracony. Tak o to Stalin nagradzal swoich podwladnych za wierna sluzbe.
W polityce zagranicznej Stalin chcial zrealizowac zgodnie z naukami komunizmu idee rewolucji swiatowej. Pod plaszczem pokojowych zamiarów Zwiazek Radziecki intensywnie zbroil wlasna armie, która miala „wyzwolic” kiedy przyjdzie na to czas robotników z calej Europy. W 1922 roku w Rapallo ZSRR podpisal uklad o przyjazni i wspólpracy wojskowej z Republika Weimarska. Umowa ta (zostala rozwinieta w 1926 roku) miala dla obu stron duze znaczenie, poniewaz Niemcy mogli bez przeszkód narzuconych przez Traktat Wersalski rozwijac swoje nowe bronie, natomiast Rosjanie mieli dostep do nowoczesnych technologii. Dobrze rozwijajace sie kontakty miedzy tymi panstwami zostaly zerwane z chwila przejecia wladzy przez Hitlera w Niemczech. Chcac wyprowadzic komunistyczna Rosje z izolacji Gospodarz regulowal stosunki z sasiednimi panstwami. Owocem tego stalo sie podpisanie paktu o nieagresji z Polska w 1932 roku. Dwa lata pózniej Zwiazek Radziecki zostal przyjety do Ligi Narodów. W 1939 roku 23 sierpnia ku zdziwieniu calego swiata faszystowskie Niemcy podpisaly z komunistycznym ZSRR pakt o przyjazni, natomiast w tajnej klauzurze Stalin i Hitler dokonali podzialu Polski. Wykonujac zobowiazania Rosjanie 17 wrzesnia 1939 roku dokonali zdradzieckiego napadu na walczaca juz z III Rzesza Polske. W 1940 roku Stalin prowadzac agresywna polityke zaanektowal bezprawnie panstwa baltyckie, czesc terytorium finskiego i rumunskiego. Jednak Armia Czerwona zostala upokorzona w wojnie radziecko – finskiej prowadzonej w zimie na przelomie 1939/40 roku. Wojna ta pokazala slabosc radzieckiej armii, która nie doszla do siebie po bezmyslnych czystkach stalinowskich. Na zajetych terenach polskich Stalin rozkazal przeprowadzenie masowych wywózek ludnosci polskiej na Syberie. Ocenia sie, ze Rosjanie zdolali wysiedlic okolo 1,5 miliona Polaków. Wzietych do niewoli oficerów polskich NKWD przetrzymywalo w obozach jenieckich w Ostaszkowie, Starobielsku i Katyniu. Wiosna 1940 roku w obozach tych wymordowano w bestialski sposób okolo 15 tysiecy polskich oficerów, podoficerów, policjantów, urzedników. Przyjazn radziecko – niemiecka nie trwala dlugo poniewaz 22 VI 1941 roku Hitler zaatakowal swojego „przyjaciela” i malo nie podbil ZSRR. Mimo ogromnych strat i bledach Gospodarza Zwiazek Radziecki wraz z zachodnimi aliantami zdola zadac kleske Niemcom. W trakcie dzialan wojennych 30 lipca 1941 roku zostal podpisany uklad Sikorski – Majski, który stal sie sojuszem radziecko – polskim. Umowa ta zezwalala stronie polskiej na zorganizowania w ZSRR armii, która miala walczyc pod dowództwem generala Andersa. Jednak na skutek pogorszenia sie stosunków dwustronnych Armia Andersa wyszla ze Zwiazku Radzieckiego do Iranu ( VIII 1942). W kwietniu 1943 Stalin po wyjsciu na jaw zbrodni katynskiej zerwal z polskim rzadem stosunki dyplomatyczne. Ta przebiegla gra dyktatora umozliwila mu stworzenie podleglego rzadu polskiego zlozonego wylacznie z komunistów. Stalo sie to w lipcu 1944 roku w Lublinie, gdzie zalezna Krajowa Rada Narodowa, rozpoczela proces podporzadkowywania Polski Stalinowi. Haniebna zagrywka radzieckiego tyrana bylo pozostawienie walczacego powstania warszawskiego bez pomocy. Jak sie okazalo w walce nad kontrola w naszym kraju despota wolal pozwolic nazista zabic kwiat polskiego ruchu oporu po aby nie miec go w przyszlosci przeciw sobie. Ostatecznie po wielu oszustwach po II wojnie swiatowej Zwiazek Radziecki zdobyl kontrole nie tylko nad Polska lecz równiez : Czechoslowacja, Wegrami, Rumunia, Bulgaria i NRD. We wszystkich tych krajach zapanowal ustrój stalinowski, który zaczal dzialac podobnie jak w ZSRR. Dalsza ekspansja komunizmu nastapila w krajach azjatyckich, jak w 1949 roku w Chinach, nastepnie w Korei Pólnocnej, Wietnamie i Kambodzy. W 1953 roku 1 marca zmarl Stalin, który byl obok Hitlera najokrutniejszym dyktatorem w historii ludzkosci. Od tego czasu w komunistycznej Rosji i podleglych mu krajach nastepuje stopniowa odwilz. W 1956 roku na XX zjezdzie Komunistycznej Partii Zwiazku Radzieckiego doszlo do odczytania przez Nikite Chruszczowa – I sekretarza tajnego referatu o zbrodniach stalinowskich. Natomiast na Wegrzech nastapil wybuch powstania antyradzieckiego. Wystapienie to zostalo krwawo stlumione przez Armie Czerwona, która przeciw walczacym cywilom wyslala czolgi. Równolegle do wydarzen na Wegrzech w Polsce w czerwcu i pazdzierniku doszlo do gwaltownych robotniczych wystapien o charakterze antypartyjnym i antyrosyjskim. Na fali niezadowolenia spolecznego zostal wyniesiony na funkcje I sekretarza PZPR Wladyslaw Gomulka. W 1964 roku od wladzy w ZSRR zostal odsuniety Chruszczow, którego zastapil Leonid Brezniew sprawujacy wladze az do smierci (1981 roku). Za jego czasów partia komunistyczna nabiera wyraznie charakteru nomenklaturowego polegajacego na utrzymaniu wladzy aparatu partyjnego. W 1968 roku w bloku panstw socjalistycznych nastepuje kolejny kryzys – tym razem w Czechoslowacji. Ten kolejny wstrzas udowadnia, ze ustrój komunistyczny jest niereformowalny poniewaz najmniejsza wolnosc powodowala grozbe upadku calego systemu wladzy. Ostatecznie kryzys ten zazegnano interwencja wojsk Ukladu Warszawskiego w tym kraju. Nastepne potkniecie wladzy komunistycznej nastepuje w Polsce gdzie na skutek wydarzen grudniowych z 1970 roku wladze stracil Gomulka, którego nastepca zostal Edward Gierek. Pierwszym gwozdziem do trumny komunizmu stalo sie wybranie na papieza polskiego kardynala Karola Wojtyle. Jego pierwsza pielgrzymka do Polski uruchomila lawinowo procesy wolnosciowe, które nie zdolal juz zatrzymac skostnialy i nieefektywny system wladzy komunistycznej. Do tych przyszlych zdarzen przyczynil sie równiez ostry kryzys gospodarczy jaki ujawnil sie w naszym kraju pod koniec lat siedemdziesiatych. Spowodowany byl on ogromnym marnotrawieniem srodków na rozwój gospodarki, a takze nadmiernym zyciem na kredyt jaki zafundowala Polsce ekipa Gierka. W 1980 roku powstaly po raz pierwszy w bloku wschodnim niezalezne zwiazki zawodowe pod nazwa „Solidarnosc”(przewodniczacym zostal Lech Walesa) . Masowy charakter tego zwiazku spowodowalo, ze wladze byly skazane od samego poczatku na dialog z ta jawna opozycja. Ostatnia rozpaczliwa próba ratowania systemu stalo sie wp
rowadzenie przez generala Wojciecha Jaruzelskiego stanu wojennego w grudniu 1981 roku. Jednak problemy gospodarcze i wzrastajaca niechec spoleczenstwa do nomenklatury komunistycznej przybliżały coraz bardziej rozkład socjalizmu w naszym kraju. Jednak prawdziwy koniec komunizmu w Europie mozliwy byl dopiero z chwila zmiany kierownictwa w radzieckiej metropolii, gdzie I sekretarzem KPZR zostal reformator – Michail Gorbaczow (w 1985 roku). W 1989 roku w Polsce dochodzi do rozmów komunistów z opozycja (tkz. „okragly stól”) w wyniku, których doszlo do pokojowego przekazania wladzy. Bezprecedensowe zmiany w naszym kraju wywolaly lawinowe skutki na Wegrzech i Czechoslowacji co oznaczalo agonie bloku socjalistycznych krajów, które byly sztucznym tworem Stalina. Do krwawych walk doszlo w Rumunii gdzie tyrania komunistyczna dopiero po zdecydowanym zbrojnym buncie calego spoleczenstwa oddala wladze. Równiez targany problemami wewnetrznymi Zwiazek Radziecki nie oparl sie historii. W 1991 roku mimo puczu twardoglowych komunistów, którzy chcieli ratowac rozlatujacy sie kraj nie zatrzymali oni zmian. Po stlumieniu rewolty ZSRR podzielil sie na szereg krajów (Rosja, Ukraina, Bialorus, Kazachstan, Litwa, Lotwa, Estonia i inne), a w Rosji prezydent Borys Jelcyn rozwiazal KPZR. To byl zmierzch komunizmu jako systemu wladzy w Europie. Chociaz w Chinach ciagle panuje ten system wladzy to jednak szybki wzrost gospodarczy tego kraju nie jest zasluga stosowania sie Chinczyków do ideologii Marksa i Engelsa.
Tak o to przedstawiaja sie historie faszyzmu i komunizmu, które stanely sie najczarniejszymi kartami historii ludzkosci. Oba te systemy nastawione byly w maksymalnym stopniu na ograniczenie wolnosci jednostki, która jest jedynym gwarantem jej rozwoju. Ludzkosc w XX wieku odebrala bardzo bolesna lekcje totalitaryzmu, który swoja skala i ingerencja w zycie czlowieka nie ma sobie równych. Czy my wspólczesni bedziemy wstanie obronic sie przed powtórzeniem tego samego scenariusza? Niestety nie wiem, ale jesli zapomnimy o tych zbrodniczych systemów z pewnością nie.
