Koncepcja poety i poezji w utworach romantycznych Poeta to ktos nieprzecietny, wieszcz, który stoi ponad tlumem. Posiada dar poetycki, natchnienie od Boga. Poeta mial byc duchowym przywódca narodu, ideologiem, który potrafi poruszyc zbiorowosc. Twórca to, wedlug romantyków, geniusz (Konrad z III cz. Dziadów ), który odgrywal okreslona role spoleczna – byl zaangazowany w rewolucyjna dzialalnosc, a jego poezja miala spelniac funkcje oreza w walce o okreslone idealy. Poezja traktowana byla jako absolut. Tworzenie poezji to dar. Miala ona odzwierciedlac wielkosc autora i dwoistosc swiata, w jego materialnym i duchowym wymiarze. Poezja miala wyrazac tajemniczosc istnienia i natury, odkrywac te tajemniczosc i nazywac to, co do tej pory bylo nie nazwane. Nawolywala do podjecia walki z ciemiezycielami narodów, wplywala na poczucie swiadomosci narodowej. Poeta mial byc przywódca duchowym narodu, wieszczem, drogowskazem. Poeta to postac wyjatkowa, obdarzona przez Boga przymiotami. Bardzo czesto poeta jest bohaterem. Bohater romantyczny to czlowiek przezywajacy tragiczny konflikt, spowodowany rozbieznoscia miedzy wyznawanymi idealami a rzeczywistoscia, czlowiek sklócony ze swiatem i spoleczenstwem, w którym zyje, buntujacy sie przeciw istniejacym normom spolecznym, kulturalnym i obyczajowym. Bohater romantyczny to indywidualista i czlowiek o niezmiernie bogatym zyciu wewnetrznym, pelen sprzecznosci, rozterek i wahan. Jedna ze stalych cech bohatera romantycznego bylo takze przezywanie wielkiej romantycznej milosci, która stawala sie wielka namietnoscia, byla tez dowodem – wyznawanej przez romantyków – dominacji uczuc nad rozumem. Milosc romantyczna jest najczesciej nieszczesliwa i prowadzi bohatera do samobójczej smierci. Romantycy stworzyli tez nowa koncepcje poezji i poety – wieszcz i geniusz – wprowadzona przez niemieckich teoretyków romantyzmu. Poeta w ich ujeciu stawal sie najwyzszym prawodawca i prorokiem, wyslannikiem Boga. Literatura danego narodu miala przedstawiac jego dawne i terazniejsze dzieje, slawic bohaterów, w razie potrzeby podtrzymywac na duchu i zagrzewac do walki z wrogiem. W polskiej literaturze romantycznej, podobnie jak i w literaturze innych krajów europejskich, znajdujacych sie w niewoli, glównym tematem staje sie zagadnienie walki narodowowyzwolenczej. Bohaterowie cale swe dzialania podporzadkowuja idei odzyskania niepodleglosci i kiedy trzeba skladaja zycie w ofierze, tworzac w ten sposób wzorce do nasladowania. Mickiewicz nadaje Wajdelocie (w Konradzie Wallenrodzie ) role piesniarza ludowego, co ma tu oczywiscie wazna wymowe: to piesn ludowa, poezja narodowa jest sila, która zmusza Konrada do pozostania przy obranej drodze. Taki sens ma m.in. Piesn Wajdeloty, w której mówi on o roli i znaczeniu piesni gminnej w zyciu narodu bedacego w niebezpieczenstwie albo w niewoli. Piesn gminna (poezja) jest zatem skarbnica historii, bo w niej dawne wieki lacza sie z mlodszymi laty .
