Krytyka społeczna w renesansie. Dlaczego w tej epoce rozwija się nurt krytyczny?
Odchodzenie idei średniowiecznych do „przeżytków”, krytyka ich, wykazanie ich słabych punktów, dewaluacja idei i ich wypaczanie (odpusty); zmiana punktu widzenia wynikająca z rosnącego poziomu wykształcenia (podróże edukacyjne na studia) i poziomu życia; zauważenie wad starych zasad krytyka wobec kościoła: kryzys papiestwa, idei leżących u podstaw wiary katolickiej; pojawia się nawoływanie do reform kościoła (Erazm – obyczaje, korupcja, cezaryzm papieży, głupota i nieuctwo mnichów; Luter i jego słynne 95 tez o odpustach – Wittemberga) – ruch reformacyjny, powstają kalwinizm i luteranizm; kościół się broni kontrreformacją; Luter – odrzuca całą strukturę kościelną, która istnieje sama dla siebie, a nie dla wiernych, zwalcza celibat, zakony, kult świętych, relikwii i obrazów; z ogólnego nurtu krytycyzmu, wyrasta zainteresowanie sprawami wewnętrznymi państw i krytyka tego, co w nich jest złe.
