Ksztaltowanie uczuc patriotycznych w polskiej literaturze renesansowej (omów na podstawie wybranych utworów) – pojawia sie w wielu miejscach Piesni Kochanowskiego: o spustoszeniu Podola przez Tatarów , kiedy to Tatarzy napadli na Polske i uprowadzili 50 tys. ludzi; pokazujac rozpacz i zal z powodu losu Polaków nawoluje do obrony kraju przed najezdzcami; apeluje o mestwo, odwage, wydanie pieniedzy na obrone (ciezko bylo z tym); Przestrzega przed starymi bledami i krytykuje nieumiejetnosc wyciagania wniosków z historii; widac wyrazne zaangazowanie emocjonalne autora Odprawa: na wydarzeniach trojanskich Kochanowski modeluje sytuacje miedzynarodowa Polski. Porusza jednak tematyke ogólna, ponadczasowa – konfliktu interesu jednostki i panstwa oraz odpowiedzialnosci obywateli za losy kraju: Kochanowski pietnuje brak praworzadnosci, przekupstwo szlachty (polityków), niesprawiedliwosc, nieprzygotowanie kraju do obrony, nieodpowiedzialnosc przyszlych obronców kraju (mlodziez), przedkladanie wlasnego interesu wladcy nad interes ogólu, poslów za demagogie i prywate; Kochanowski pokazuje takze cechy idealnego wladcy; Ostatecznie jednak, gdy kraj znajduje sie w stanie zagrozenia, wszyscy obywatele przygotowuja sie od obrony. Andrzej Frycz Modrzewski: O poprawie Rzeczypospolitej: Autor w pieciu ksiegach daje obraz proponowanych reform, jakie powinny objac Rzeczpospolita, aby zapanowal lad. Obyczaje podstawa praworzadnego kraju, panstwo jako dobrowolna organizacja spoleczna powstala dla zapewnienia czlonkom spokojnego i szczesliwego zycia. Król elekcyjny (wybierany równiez przez chlopów), urzedy nie dziedziczne, awans ze wzgledu na umiejetnosci; Prawa: wszyscy równi wobec niego (kara za mezobójstwo), tak jak równi wobec Boga, czyli reforma sadownictwa, tez chce kar dla wrogów Rzeczypospolitej; Kosciól – zmiany i reformy wewnetrzne, uniezaleznienie panstwa od papiestwa które reprezentuje obce krajowi interesy, zwolennik Irenizmu (zakonczenie wojen wyznaniowych, tolerancja wyznaniowa); Szkolnictwo: zada unowoczesnienia programów nauczania i udostepnienia szkól dla wszystkich, zwiekszenia nakladów na; Wojny: potrzeba reformy wojskowosci, skutecznej do obrony, ale tylko w wypadku najazdu z zewnatrz. Piotr Skarga – jezuita, publicysta i zarliwy patriota Kazania sejmowe , powstaly pod wplywem problemów sejmu polskiego, którego obrady czesto konczyly sie rozwiazaniem bez decyzji. Potrzeba: moralnosci narodu (warunek szczescia i potegi panstwa, wladza przykladem ma byc); wylicza 6 chorób Polski: brak milosci ojczyzny, brak zgody politycznej, anarchia religijna, oslabienie wladzy królewskiej, niesprawiedliwe prawa, niekarnosc grzechów jawnych. Dalej mówi, ze milosc do ojczyzny podstawowym obowiazkiem obywatela, upadek ojczyzny równowazny z kleska obywateli; wsród rodaków powinna byc zgoda; jej brak moze byc wykorzystany przez sasiadów (proroctwo?); reformacja poglebia niezgode narodowa. Religia katolicka jedynym ratunkiem, katalizatorem zjednoczenia (kontrreformacja); panstwem powinien rzadzic król zgodnie z radami madrej rady. Zlota wolnosc szlachecka prowadzi do anarchii; bez praw sprawiedliwych nie ma wolnosci, wylicza niesprawiedliwe prawa (w tym prawo o mezobójstwie ); ale akceptuje stany spoleczne;
