Makroekonomia keynesistowska
Powstała w okresie Wielkiej Depresji, powinna aktywizować gospodarkę i pobudzać wzrost gosp., walczyć z bezrobociem. Jest ekonomia „krótkiego okresu”. Biblią jest opublikowana w lutym 1936 praca Johna Mayanarda Keynesa pt. „Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza”. To, co prawdziwe w skali mikro nie musi być i często nie jest prawdziwe w skali makro. Ceny są „lepkie”. Sektor prywatny niestabilny i wymaga interwencji państwa. Budżet powinien być odpowiednio duży, by zabezpieczyć pokrycie potrzeb bytowych społeczeństwa i rozwojowych gospodarki. Inflacja to zjawisko złożone(popytowa, kosztowa, strukturalna). Największe zagrożenie gospodarki to bezrobocie. Więcej bezrobocia to mniej inflacji i odwrotnie. Ilustruje to tzw. Krótkookresowa krzywa Phillipsa. Każdy popyt tworzy dla siebie odpowiednią podaż, która jest doskonale elastyczna, jest to prawo Keynesa. Pułapka płynności więzi stopę procentową na zbyt wysokim poziomie. Polityka makroekonomiczna powinna być ekspansywna. Celem polityki pieniężnej walka z inflacją i pobudzanie gospodarki. Główne kierunki- neokeynesizm (Tobin, Meada), postkeynesizm (Robinson, Kaldor), nowy keynesizm (Mankiw, Romer).
Makroekonomia neoklasyczna
W opozycji do makroekonomii keynesistowskiej, na bazie zeoklasycznej mikroekonomii. Jest to ekonomia „wiecznej” prosperity. Gospodarka sama utrzymuje się w równowadze i sama generuje proces rozwoju. Głównym celem polityki gospodarczej jest przeciwdziałanie inflacji i deficytowi budżetowemu, który ją wywołuje. To, co prawdziwe w skali mikro, jest równie prawdziwe w skali makro(różna skala). Ceny są elastyczne, dostosowania mają charakter cenowy. Budżet powinien być jak najmniejszy i zrównoważony. Bezrobocie ma charakter dobrowolny i jest rzeczą normalną(bezrobocie naturalne). Każda podaż tworzy dla siebie popyt- prawo Say’a. Nie istnieje nic takiego jak pułapka płynności. Negatywny stosunek do polityki dyskrecjonalnej. Strategia minimalnego budżetu.
Główne kierunki- monetaryzm(Friedman, Brunner), nowa ekonomia klasyczna(Lucas, Sargent), ekonomia podaży(Mundell, Laffer).
Monetaryzm
Kierunek tradycyjny lub ortodoksyjny, dorobek Friedmana i jego uczniów. Negatywny stosunek do stabilizacji polityki typu keynesistowskiego, przekonanie o wewnętrznej stabilności gospodarki przy braku ingerencji państwa, neutralność pieniądza, brak wymienności między inflacją a bezrobociem.
Antyetatyzm można streścić: aktywna polityka stabilizacyjna państwa przynosi rezultaty odwrotne od zamierzonych; na nieskuteczność polityki popytowej mają wpływ oczekiwania podmiotów gospodarczych(iluzja pieniądza); polityka popytowa jest skuteczniejsza w walce z inflacją niż w przeciwdziałaniu recesji; priorytet w ramach realizowanej policy mix powinien przypaść polityce monetarnej; bieżącą politykę ekonomiczną należy ukierunkować na utrzymanie koniecznego stopnia płynności w gospodarce; płynne kursy walutowe są rozwiązaniem lepszym od kursów stałych.
Nowa ekonomia klasyczna
Bardziej radykalna odmiana monetaryzmu lub szkoła racjonalnych oczekiwań. Założenie o pełnej plastyczności rynków. Antyetatyzm zdecydowanie bardziej radykalny niż ortodoksyjnych monetarystów: aktywna polityka stabilizacyjna jest nieskuteczna; wynika to z faktu, że podmioty gospodarcze podejmują decyzje na podstawie wielkości realnych i nie popełniają systematycznych błędów; tylko przypadkowe zmiany w polityce ekonomicznej mogą spowodować zmiany w wielkościach realnych; nieskuteczność polityki gospodarczej dotyczy zarówno jej ekspansywnego jak i kontrakcyjnego charakteru, ponadto do polityki fiskalnej i monetarnej; państwo powinno dbać jedynie o stabilność cen i stymulowanie podażowej strony gospodarki.
Nowa szkoła austriacka
„Założyciele”- Menger i Bohm-Bawerek, współcześnie Hayek, Haberler, Machlup. niepewność i stałe zakłócenia równowagi są istotną cechą procesu gospodarczego; rynek stanowi najlepszy sposób koordynacji działań poszczególnych podmiotów gospodarczych; rynek spełnia funkcję polegającą na przekazywaniu informacji i koordynowaniu działań jednostek poprzez system cen; państwo nie jest w stanie zastąpić rynku jako mechanizmu alokacji, ponieważ nie ma informacji; pieniądz odgrywa bardzo ważną role w przebiegu procesów rynkowych; ograniczenie podaży pieniądza nie stanowi wystarczającego warunku obniżenia tempa inflacji; bank centralny należałoby pozbawić monopolu kontroli podaży pieniądza; stałe kursy walutowe mają przewagę nad zmiennymi. Ekonomiczna teoria politykiNajwybitniejszy przedstawiciel tego nurtu – Buchanan w 1986 otrzymał Nagrodę Nobla. Na nurt ten składa się kilka programów badawczych, np. teoria public choice i koncepcja politycznego cyklu koniunkturalnego(political business cycle).Teoria Public choice stawia przed sobą cel- przezwyciężenie istniejącej w ekonomii dychotomii polegającej na stosowaniu w analizie dwu odrębnych miar ocen dla prywatnej i publicznej sfery gospodarki. Antyetatyzm tej teorii to: państwo powinno interweniować tylko w dziedzinach, gdzie istnieją wyraźne dowody, że mechanizm rynkowy stanowi droższe rozwiązanie; w wątpliwych sytuacjach ciężar dowodu powinien spoczywać na państwie-ono powinno wykazać, że zastosowane przez nie formy oddziaływania będą mniej kosztowne od mechanizmu rynkowego.
Ekonomia strony podażowej Antyetatyzm bardzo wyraźny. W funkcjonowaniu gospodarki pojawiają się trudności z powodu zakłóceń przez zewnętrzne czynniki działania mechanizmów rynkowych(czynniki te obejmują nadmierną ingerencję państwa). Gospodarkę można porównać do ściśniętej pod wielkim ciężarem państwa sprężyny. Gdy ten ciężar zostanie usunięty, sprężyna rozkurczy się, osiągając swój normalny stan. W uwolnieniu sprężyny kluczową rolę powinna odegrać reforma systemu podatkowego. Wysokie podatki są odpowiedzialne nie tylko za wolne tempo wzrostu, niskie oszczędności i inwestycje, ale właściwie za wszelkie zło w gospodarce, w tym za inflację, a nawet deficyt budżetowy.
