Malarze – Bajka Ignacego Krasickiego

Bajka ta to krótka historia ilustrująca znaną, ogólną prawdę na temat ludzkich poczy­nań i ich skutków. Zgodnie z poetyką gatunku utwór zbudowany został na zasadzie kontra­stu. Oto rsłynęli przed laty\” dwaj malarze. Piotr by! rdobry, a ubogi\”, rmalował wybornie, a głód go uciskał\”, natomiast rzły, a bogaty\” Jan rmato i źle robił, więcej jednak zyskał\”. Ten opozycyjny, mocno uschematyzowany sposób ujęcia obydwu postaci, cecha wielu utwo­rów o zwięzłym i dydaktycznym charakterze, to jednocześnie dwudzielny typ argumentacji, która prowokuje narratora do postawienia pytania: rDlaczego los tak różny mieli ci mala­rze?\”. Jest to, oczywiście, pytanie retoryczne, bowiem ostatni wers utworu przynosi od­powiedź: rPiotr malował podobne, Jan piękniejsze twarze\”.
Warto zauważyć, że ta epigramatyczna, zwięzła bajka nie zawiera bezpośrednio sformu­łowanego morału. Pod tym względem przypomina raczej przypowieść, gatunek będący także fabularnym wykładnikiem jakiejś ogólnej prawdy, lecz nie formułujący nazbyt dobitnie puenty, która wypowiedziana zostaje dopiero przez jej odbiorcę lub interpretatora. Podobnie jest w bajce Krasickiego r12; czytelnik sam musi sformułować wniosek o charakterze uniwersalnym typu: rpochlebcy zawsze znajdą większe uznanie niż mówiący prawdę\”, rzło jest silniejsze niż dobro\” albo rczłowiek to istota próżna i zakłamana\”.
Bajka Krasickiego jest więc satyrycznym ujęciem ludzkich przywar r12; krytykuje je na przykładzie karykaturalnie ujętej fabuły, nie proponuje jednak żadnych pozytywnych roz­wiązań.