Zofia Nałkowska, ?Medaliony?, Poznań 1984r, Wydawnictwo Poznańskie.
Książka pt. ?Medaliony? składa się z ośmiu opowiadań dotyczących II Wojny Światowej.
Rozdział I pt. ?Profesor Spanner?, który opowiada o grupie ludzi, którzy idą do Instytutu Anatomicznego. Najpierw udają się do skromnego domku i kierują się do piwnicy. W świetle, dostrzegli nagie, leżące w cementowych basenach z uniesionymi pokrywami, ciała z odciętymi głowami, które były we wspaniałym stanie. W dwóch zbiornikach leżą odcięte od ciał głowy bez włosów. Komisja mija baseny z ludźmi przeciętymi na pół i odartymi ze skóry oraz te, w które są poukładane zwłoki kobiet. Później grupa ludzi przechodzi do domku, w którym mieści się kocioł z ciemną cieczą. Okazało się że jest to mydło.
Rozdział II pt. ?Dno?, w którym pewna kobieta opowiada o strasznych rzeczach. Przeżyła rzeczy, w które nikt by nie uwierzył i w które z trudnością sama wierzyła. Teraz chodzi jej wyłącznie o to, aby ludzie byli dla niej życzliwi, ponieważ dużo przeszła i straciła dwoje dzieci, choć nie jest pewna, czy umarły.
Rozdział III pt. ?Kobieta cmentarna?- Grupa ludzi idzie alejką cmentarną, mijając groby tych, którzy umarli dawno śmiercią naturalną. Wśród grobów idzie kobieta, pielęgnująca kwiaty na grobach. Opowiada o grobach, którymi się opiekuje, wskazując na miejsce, w którym groby są lepsze, ponieważ ziemia jest sucha. Niżej, gdzie panuje wilgoć, miejsca są tańsze. Wspomina ona, że kiedy wykopano trumnę z jedną zmarłą, to ciało zachowało się w idealnym stanie.
Rozdział IV pt. ?Przy torze kolejowym?- Kobieta leżąca przy torach należała to tych odważnych, którzy zdecydowali się na ucieczkę. Była trzecią z tych, którzy skoczyli przez otwór w podłodze wagonu. Za nią wyskoczyło jeszcze kilka osób i w tej samej chwili rozległa się seria strzałów. Jeden z pocisków zranił ją w kolano. Kobieta siedziała na zboczu toru kolejowego. Obok niej przechodziło wiele ludzi. Kobieta zasnęła na kilka godzin i obudziła się wieczorem. W pobliżu stali dwaj policjanci i młodzieniec. Ponownie poprosiła, aby ją zastrzelili, choć nie wierzyła, że to zrobią. Policjanci najwyraźniej wahali się, rozważając, który z nich ma zabić uciekinierkę. Nagle usłyszała głos młodego mężczyzny, który oznajmił, że może to zrobić. Kobieta umarła od strzału z reworwera.
Rozdział V pt. ?Dwojra Zielona? – Bohaterka opowiada o swoich wojennych doświadczeniach. W czasie wojny straciła rodzinę, a sama ukrywała się na strychu, nie jadła nic oprócz cebuli, surowej kaszy manny i kawy zbożowej. W czasie zabawy sylwestrowej, która polegała na rozstrzelaniu 65 osób, kula niemiecka trafiła ją w oko. Oko wypłynęło.Trafiła do szpitala, gdzie chciała odebrać sobie życie, a później dobrowolnie poszła do obozu, by być razem z rodakami.
Rozdział VI pt. ?Wizja?- Pewnej kobiecie koszmar obozowy pomagała jej przetrwać myśl o męce Pana Jezusa. Mówi też o wizie, czyli łące pod lasem, na którą wyganiały kobiety-więźniarki, esesmanki, obojętne czy na dworze był upał, czy mróz. Szczególnie dotkliwie zimno odczuwały Greczynki i gdy pewnego dnia pojawiło się słoneczko, one przesunęły się w to miejsce, by się ogrzać i zaśpiewały po hebrajsku żydowski hymn. Nazajutrz była selekcja, a gdy bohaterka opowiadania przyszła na wizę, była ona pusta.
Rozdział VII pt. ?Człowiek jest mocny?- Relacja Michała P., który opowiada, w jaki sposób odbywał się proces mordowania więźniów. Najpierw ich przywożono do obozu, kierowano do łaźni, a potem do komory gazowej. Następnie wywożono ich do lasu i tam zakopywano.
Rozdział VIII pt. ?Dorośli i dzieci w Oświęcimiu?- Opowiadanie podsumowujące działalność niemieckich obozów koncentracyjnych. Oprócz takich znanych obozów, jak: Oświęcim, Brzezinka, Treblinka, Majdanek było wiele miejsc, w których mordowano i zagrzebywano ?miliony istnień ludzkich?.
Książka jest godna polecenia, ponieważ można się dowiedzieć z niej wiele ciekawych rzeczy o II Wojnie Światowej. Polecam ją wszystkim miłośnikom II Wojny Światowej i nie tylko. Książka jest godna uwagi. BARDZO JĄ POLECAM.
?Ludzie ludziom zgotowali ten los.?
