Mloda Polska – kierunki artystyczne i nastroje epoki 1. Naturalizm – kierunek odrzucajacy wszelki byt nadprzyrodzony, uznajacy prawa przyrody za jedyne, które rzeczywistoscia rzadza i tlumacza ja. Naturalisci twierdzili ze: -literatura powinna nasladowac rzeczywistosc, w sposób szczególowy odtwarzac zaobserwowane fakty, dazyc do fotograficznej wiernosci; -nie ma tematów, które sa zakazane dla literatury, pisarz powinien siegac równiez do najciemniejszych, intymnych i drazliwych spraw ludzkiego zycia; -pisarz, podobnie jak uczony, szuka przede wszystkim prawdy, ukazuje rzeczywistosc w sposób obiektywny, nie sadzi jej i nie ocenia. 2. Dekadentyzm – prad wyrazajacy sie w postawie pesymistycznej i indywidualistycznej, w poczuciu slabosci i bezradnosci wobec przeczuwanego kresu cywilizacji. Niechec do swiata, utrata idealów, poczucie niedorzecznosci istnienia ( Koniec wieku XIX , Nie wierze w nic -K.P.Tetmajer) pojawiajace sie w poezji z konca wieku. Dekadentyzm odwolywal sie do filozofii Schopenchauera, który pesymistycznie patrzyl na ludzka nature i sens egzystencji. Uwazal, ze dzialania ludzkie sa bezcelowe gdyz wynikaja z bezrozumnego popedu. Czlowiek znajac daremnosc swoich usilowan czuje sie nieszczesliwy, zycie odbiera jako udreke. Wplyw tej filozofii jest widoczny w hymnach Jana Kasprowicza ( Dies Irae , Swiety Boze ), w wierszu Deszcz Jesienny Leopolda Staffa i in..dekadentyzm ujawnil dramatyczna sytuacje artysty, który byl w konflikcie z otoczeniem. cyganeria artystyczna manifestowala swoja pogarde dla filistra, czyli mieszczucha, zajetego swoimi malymi sprawami, zyjacego wedlug narzuconych konwenansów, zainteresowanego sztuka o tyle, o ile da sie ona przeliczyc na pieniadze. Dekadencki klimat schylku epoki, z franc. fin de siecle , wskazuje na zmierzch gloszonych idealów. 3. Parnasizm – wywodzi sie od zbioru wierszy róznych poetów (1866,Paryz) pt. Parnas Wspólczesny . Parnasisci dbali o kunsztowne strofy, wyszukane rymy, piekno slowa, precyzje i jasnosc kompozycji. Przedmiotem ich twórczosci stala sie przede wszystkim przeszlosc, dzieje starozytne, legendy, dawne dziela sztuki, przygoda egzotyczna. W ich kregu zrodzil sie kult czystej sztuki , znamienny równiez dla wielu poetów Mlodej Polski (np. Stanislaw Przybyszewski) 4. Symbolizm – kierunek literacki i artystyczny. Poezja nie powinna opisywac swiata, tylko wyrazac to co niewyrazalne. Otaczajaca rzeczywistosc ma podwójna nature, sklada sie z materii i ducha. Zadaniem sztuki jest uchwycenie tej glebszej, metafizycznej strefy ludzkiej egzystencji. Swiata ducha nie mozna przedstawic za pomoca srodków, stosowanych przez sztuke realistyczna. To co nieuchwytne, trzeba wyrazac za pomoca symboli ( Wesele Wyspianskiego), które moga byc interpretowane w rózny sposób. Jezyk symbolistów jest niejednoznaczny, aluzyjny i skojarzeniowy (wypowiedzi maja charakter posredni, nie mówia o rzeczach wprost. Symbolisci analizuja stany wewnetrzne i niepokoje czlowieka, wazna role odgrywa nastrój utworu. Cechy wyrózniajace sztuke symboliczna: – rezygnacja z bezposredniego opisu, – szukanie ekwiwalentu (równowaznika) zjawisk niewyrazalnych, niedostepnych rozumowi, – symbol dwuplaszczyznowym obrazem zjawisk przedstawianych, stad jego bezposrednie znaczenie bezposrednie i posrednie, szersze – aluzyjne i skojarzeniowe. 5. Impresjonizm – kierunek artystyczno-literacki, który glosil, ze zadaniem sztuki jest przedstawienie ulotnych wrazen artysty. Impresjonisci nie byli zainteresowani opisywaniem stalych cech rzeczy. Widzieli je w rózny sposób ( w zaleznosci od wlasnego nastroju oswietlenia, kata patrzenia itp.). 6. Ekspresjonizm – kierunek w sztuce i literaturze, który przeciwstawiajac sie naturalizmowi i impresjonizmowi – dazyl do wyrazania w sposób spotegowany i dramatyczny wewnetrznych przezyc twórcy.
