MONARCHIA KAROLA WIELKIEGO
1. Początki państwa Franków
– opanowanie Galii
– zjednoczenie państwa przez króla Klodwiga z rodu Merowingów
– w 496 r Klodwig przyjął chrzest
2. Rządy ostatnich Merowingów doprowadziły do osłabienia władzy w państwie Franków
– faktyczne rządy państwem sprawowali urzędnicy zwani majordomami
– sprawowanie urzędu majordomów przez rodzinę Karolingów
– duże znaczenie majordoma za Karola Młota
– przejęcie władzy przez syna Karola Młota Pepina Małego w 751 r
– sojusz Karolingów z Papiestwem
– powstanie państwa kościelnego
– rozwój państwa Franków za Karola Wielkiego
– koronacja Karola Wielkiego na cesarza rzymskiego w 800 r
– podział państwa Karola Wielkiego: traktat w Verdun – 843 r (zachodnią część dziedzictwa Karolińskiego otrzymał Karol Łysy, kraje leżące na wschód od Renu otrzymał Ludwig Niemiecki, tytuł cesarski wraz z Włochami i pasem ziemi położonych między posiadłościami ziem Karola i Ludwika otrzymał Lotariusz)
CESARSTWO OTTONÓW
1. Królestwo w Niemczech
a) ziemie niemieckie pod panowaniem Karolingów (traktat w Verdun – 843 r)
b) rozdrobnienie feudalne: wyodrębnienie się niezależnych księstw (Saksonia, Bawaria, Frankonia, Szwabia, Lotaryngia)
c) królestwo niemieckie było monarchią elekcyjną: początkowo mała rola króla wybieranego przez władców poszczególnych księstw
2. Początek rządów dynastii Saskiej
a) panowanie Henryka I: poszerzył granice o Lotaryngię, tereny nad Łabą, zdobył Brennę, zhołdował Czechy i Danię, odparł najazdy Węgierskie.
b) Otton I: tłumił bunty plemienne, rozpoczął krystalizację Słowian (arcybiskupstwo w Magdeburgu)
– 955 r – zwycięstwo nad rzeką Lech nad Węgrami
– wyprawa Włoska, koronacja na króla Włoch, pomoc papieżowi Janowi 12
– 962 r – koronacja na cesarza – „Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego”, podporządkowanie papiestwa cesarzowi
c) rządy Ottona II, koronowanego w wieku 6 lat
d) Rządy Ottona III: wychowany w tradycji kultury antycznej, stąd idea utworzenia cesarstwa uniwersalnego, złożonego z Galii, Germanii, Italii i Słowiańszczyzny (próbą był zjazd w Gnieźnie w 1000 r)
e) Panowanie Henryka II – prowadził wojny z B. Chrobrym. Był zwolennikiem reform w Kościele, w 12 wieku ogłoszony został świętym, był ostatnim władcą z dynastii saskiej
KSZTAŁTOWANIE SIĘ SYSTEMU FEUDALNEGO W EUROPIE
1. Feudalizm – ustrój społeczno-polityczny, w którym dominowała własność ziemska, dająca feudałom władzę nad chłopami, którzy utrzymywali ich i dostarczali dochodów.
Wasal – jest to człowiek wolny, który przysięgał panu lennemu, oraz pomoc zbrojną (do 40 dni).
Senior – sprawował władzę nad lennikiem, nadawał inwestyturę rycerzowi włócznię i chorągiew, biskupowi pierścień lub pastorał; sprawował opiekę, chronił wasala i pomagał materialnie.
Lenno – majątek ziemski nadany wasalowi.
2. Renta Feudalna – świadczenia poddanych na rzecz feudała (czynsz, pańszczyzna, daniny)
3. Immunitet – przywilej, zwolnienie dóbr feudała, od świadczeń na rzecz panującego, lub spod sądownictwa władzy.
4. Beneficjum – nadanie ziemi przez władcę, dożywotnie użytkowanie jako wynagrodzenie za sprawowany urząd.
PLEMIONA SŁOWIAŃSKIE, STRUKTURA SPOŁECZNA I POLITYCZNA
1. Grupa ludów indoeuropejskich w okresie wielkiej wędrówki ludów.
Podzielili się na:
a) s. zachodni – dorzecze Łaby, Odry, Wisły, Czechy, Morawy i Słowacja
b) s. wschodni – na wschód od Bugu, w dorzeczu Wołgi i Dniepru
c) s. południowi – Karyntia, ziemie byłej Jugosławii, Bułgaria, część Grecji
2. Wierzenia Słowian
a) wielobóstwo
– Perun – bóg błyskawicy
– Swarożyc – bóg słońca
– Światowid – bóstwa opiekuńcze plemion
3. Struktura Słowian
a) podstawową jednostką społeczną była rodzina z krewnymi – wspólnie uprawiano ziemię, hodowla i rzemiosła
b) grupa rodzin tworzyła wspólnotę terytorialną – Opole, które łączyły się w czasie niebezpieczeństwa
c) rządy w Opolu sprawował wiedz plemienny, który powoływał księcia lub wojewodę na czas wojny – taka osoba chciała utrzymać władzę, stąd powstanie pierwszych państw, wiąże się z ambicjami wodzów.
4. Pierwsze państwa Słowiańskie
a) P. Samona – 1 w., zjednoczenie plemion przeciw koczowniczym Awarom i Frankom
b) P. Bułgarskie – 7 w., lud Bułgarów pod wodzą Chana Asporucha, opanował tereny Słowian na Bałkanach – asymilacja ze Słowianami, chrystianizacja w 865 r z Bizancjum
c) P. Wielkomorawskie – od 9 w. pod władzą dynastii Mojmirowiców – Świętopełek I – poszerzył granice o plemiona Czeskie, tereny górnego Śląska, państwa Wiślan; działalność chrystianizacyjna Cyryla i Metodego; najazdy Węgrów w 10 wieku doprowadziły do upadku państwa
d) W 9-10 wieku powstały państwa Chorwatów i Serbów. Państwo czeskie powstało na gruzach państwa Wielkomorawskiego pod rządami Przemyślidów. Uznali zwierzchność Niemiec w 922 r.
e) P. Ruskie (9-10 w) – dynastia Rurykowiczów połączyła ośrodki wokół Nowogrodu i Kijowa w państwo Ruskie ze stolicą w Kijowie, Książe Włodzimierz Wielki przyjął chrzest w 988 r w Bizancjum.
POWSTANIE PAŃSTWA POLSKIEGO
1. Plemiona Polskie
2. Wyodrębnienie dwóch państewek plemiennych: Państwa Wiślan i Polan.
3. Kształtowanie granic państwa Mieszka I
– podbój plemion Wielkopolski i Mazowsza
– zwycięskie zmagania z Wieletami i Niemcami o ujście Odry (972 r. – Bitwa pod Cedynią)
– odebranie Czechom Śląska i Małopolski po śmierci Dobrawy
– 971 r. – utrata grodów Czerwieńskich
4. Chrzest Polski – 966 r.
5. Polska za panowania Bolesława Chrobrego i Mieszka II
– przejęcie władzy przez Bolesława Chrobrego
– misja Biskupa Wojciecha w Prusach 997 r. (zgoda papieża na uznanie Wojciecha świętym)
6. Zjazd w Gnieźnie – 1000 r.
– uroczyste ogłoszenie fundacji arcybiskupstwa w Gnieźnie i 3 biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu.
7. Uznanie potęgi państwa polskiego.
8. Zgoda na koronację królewską
9. Włączenie Polski przez Ottona III, w zamysł stworzenie uniwersalnego cesarstwa
– nowa administracja kościelna
10. Wojny Chrobrego z Niemcami po śmierci Ottona III w latach 1002-1018.
KRYZYS PAŃSTWA PIASTOWSKIEGO PO ŚMIERCI CHROBREGO
– szybki wzrost terytorialny Polski przy powolnym rozwoju instytucji rządzenia i małej kadrze urzędniczej
– słabe powiązanie nowych nabytków z ziemiami polskimi (Mińsko, Łużyce, Grody Czerwieńskie)
– rycerze, możnowładcy dążyli do uniezależnienia się od silnej władzy centralne
– wystąpienia ludności przeciw obciążeniom podatkami na rzecz możnych i kościoła
– 1031 r – jednoczesne uderzenie i oddanie ziem – Mińsko i Łużyce – Cesarz Konrad II, Grody Czerwieńskie – Jarosław Mądry.
– Ucieczka Mieszka II z kraju, krótkie rządy Bezpryma który oddał insygnia władzy cesarzowi
Jak Karol Wielki pojmował swą zwierzchność nad kościołem?
– traktowanie duchownych jako urzędników
– ma nadzór nad prawem kanonicznym
– posłuszeństwo cesarzowi
Przedstaw Ottońską koncepcję Europy
– zjednoczenie wszystkich ludów chrześcijańskich w ramach jednej monarchii składających się z 4 części: Słowiańszczyzny, Galii, Italii i Germanii.
– przekazywanie inwestytury władcom świeckim
ZJEDNOCZENIE KRÓLESTWA POLSKIEGO
1. Czynniki sprzyjające zjednoczeniu
– mieszczanie dążyli do zniesienia granic celnych, bezpieczeństwa na szlakach handlowych
– dążenie feudałów do zaprzestania wyniszczających wojen, stworzenia silnego państwa zdolnego do obrony granic i rozproszenia ich w celu zwiększania majątków feudalnych.
– rola kościoła – granice diecezji nie pokrywały się z dzielnicami, co ułatwiało zjednoczenie.
2. Monarchia Henryków Śląskich
3. Henryk IV Probus – Książe Wrocławski i Krakowski
4. Przemysł II – Książe wielkopolski
5. Wacław II – król Czech i Polski
6. Władysław Łokietek – 1320 r koronowany w Krakowie
