Z wielu państw założonych na gruzach imperium rzymskiego w V i VI wieku najsilniejszy i najtrwalszy organizm polityczny stworzyli Frankowie. Zbudowana przez Klodwiga (w 496 przyjął chrzest) i jego następców monarchia Franków rządzona była przez królów z dynastii merowińskiej, aż do połowy VIII wieku. Ich władza słabła jednak, jedną z przyczyn było zwyczajowe dzielenie państwa między spadkobierców władzy. Prowadziło ono do krwawych walk między nimi. Wchodzące w skład państwa Franków ziemie nie stanowiły jedności. Na północnym wschodzie Galii przeważał język i zwyczaje germańskie, a na południu utrzymywała się cywilizacja rzymska. Słabła władza królewska. Jeden z rodów, zwany później Karolingami, już w początkach VII wieku zdołał zagarnąć dla siebie stanowisko najwyższego urzędnika w państwie (majordoma). W pierwszej połowie VIII wieku Karol Młot odsunął całkowicie Merowingów od władzy i podzielił państwo między swoich synów. Rządy nad monarchią objął jeden z nich, Pepin Krótki (dwie koronacje – pierwszej dokonał arcybiskup Mongucji, drugiej zaś papież, Stefan II).
Powstanie Państwa Kościelnego
Sojusz papiestwa z Frankami (koronacja), był jedynym sposobem na obronę niezależności Rzymu i pozycji papieża, zagrożonych przez ekspansję Królestwa Longobardów w Italii. Rezultatem porozumienie między papieżem a Pepinem były dwie wyprawy króla Franków zakończone odebraniem Longobardom terenów w środkowej Italii z Rawenną. Pepin w 775 przekazał je papieżowi jako ojcowiznę św. Piotra, stwarzając tym samym terytorialne podstawy państwa kościelnego.
Karol Wielki
Przez ponad 30 lat prowadził krwawe wojny z Sasami na północnym wschodzie. Chciał włączyć ich ziemie do swojej monarchii i prowadzić wcześniej już rozpoczętą chrystianizację. Wschodnia granicą państwa stała się teraz Łeba. Osiągnięcia Karola Wielkiego:
a) złamał potęgę Longobardów i objął w tym królestwie tron,
b) walki z Arabami prowadzone w Hiszpanii umożliwiły opanowanie części Półw. Iberyjskiego po rzekę Ebro,
c) rozbił groźne państwo Awarów, koczowników co mu przyniosło ogromne łupy,
W 800 w Rzymie papież Leon III koronował Karola, króla Franków i Longobardów na cesarza rzymskiego. Odnowienie cesarstwa na zachodzie. Po śmierci Karola Wielkiego, Ludwik Pobożny nie był w stanie kontynuować dzieła ojca – czynniki odśrodkowe:
a) różnice w rozwoju gospodarczym,
b) strukturze społecznej,
c) poszczególne ziemie miały swoją tradycję,
d) ziemie na wschód od Renu – najświeższe zdobycze Karola:
– słabo zaludnione,
– oddalone od szlaków handlowych,
– niedawno schrystianizowane,
Do rozpadu jedności karolińskiej przyczyniły się też liczne najazdy ze strony północnej – Normanowie, wschodniej – Węgrzy.
Ostatecznie w 843 dokonano w Verdun podziału monarchii karolińskiej pomiędzy trzech synów Ludwika Pobożnego:
a) Karol Łysy – królestwo jego zamieszkiwała głównie ludność romańska – zaczęła kształtować się tutaj Francja
b) Ludwik Niemiecki – jego królestwo zamieszkiwała ludność germańska – zaczęły kształtować się tutaj Niemcy
c) Lotar – nie posiadał spójnego państwa, co później stało się podstawą do sporów między Francja a Niemcami (Lotaryngia i Alzacja)
Nie udało się im również utrzymać władzy cesarskiej. Odnowił ją dopiero król niemiecki Otton I, koronowany na cesarza w 962 roku w Rzymie.
