Mongołowie i ich ekspansja na ziemie wschodniej i środkowej Europy
KSZTAŁTOWANIE SIĘ POTĘGI MONGOŁÓW
– na dalekim wschodzie rośnie potęga
– plemiona dzisiejszej Mongolii, Mandżurii, płd. wsch. Syberii
o okres głębokich przemian społecznych
– ostateczny rozkład ustroju rodowego
– śladowe instytucje
o wspólnota
o obieralni starostowie
o krwawe zemsty
o kult przodków
– skłonienie się życia społecznego ku rodzinie patriarchalnej
– rozwarstwienie członków dawnej wspólnoty rodowej
– na czele bogate rodziny
o ordy
– one zaś łącza się w plemiona
– rządzili nimi wodzowie – chan
o mieli nieograniczona władzę nad współplemieńcami
– w czasie walk pierwsze państwa barbarzyńskie
– krótkotrwałe
– oprócz chana rada
o członkowie rodziny
o starszyzna poszczególnych plemion
PAŃSTWO CZYNGIS – CHANA
– 1206 Temuczin organizuje państwo
– tytuł wielkiego chana – Czyngis – Chana
– koczowników przekształca w karna armię
– sukcesy
– atakują Chiny
– walki w Turkiestanie
– koncepcja zjednoczenia wszystkich ludów tureckich
– chan Połowiecki przerażony
– do Mścisława Udałego po pomoc
o on rozgromiony
o Połowcy mają przesrane
o uciekają na Węgry
– obronną ręką Ruś
o Mongołowie póki co dają jej spokój
SZTUKA WOJENNA MONGOŁÓW
– nowa taktyka i organizacja wojska
– podzielone wg systemu dziesiętnego
o dziesiątki
o setki
o tysiące
o dziesiątki tysięcy
– każda jednostka ma swego dowódcę
o kieruje działaniem
o jest odpowiedzialny
– organizacja daje przewagę nad rozproszonym przeciwnikiem
– wyłącznie doskonale wyćwiczona jazda
– niesłychana ruchliwość i szybkość
– jednolicie uzbrojona i wyekwipowana
o ciężkozbrojna – szarża
o lekkozbrojna – łucznicy
– machiny miotające
– juki
– taktyka
o wywiad
o właściwy najazd poprzedzony próbnymi wyprawami
o marsz ubezpieczony
o pilne rozeznanie terenu
– oddziały rozpoznające po zauważeniu przeciwnika cofają się do głównych
o pozorowana ucieczka wciąga przeciwnika w zasadzkę
– dowódcy pozostają na tyłach
o stamtąd kierują całością operacji
– szyk bojowy ubezpieczony linią czat
– składa się
o straż przednia
o linia bojowa
o odwód
– posłuszeństwo
– karność
ORGANIZACJA IMPERIUM MONGOLSKIEGO
– Czyngis – chan genialnym organizatorem
– zdobytym państwom dawał dużą autonomię w sprawach cywilnych
– władza w rękach miejscowych monarchów
– dla Mongołów ogólna kontrola
– wojsko i finanse pod jego wyłączny zarząd
– tolerancja religijna i narodowościowa
– zacierają ślady zniszczeń wojennych
– odbudowują zburzone i wznoszą nowe miasta
– popierają miejscowy przemysł i handel
– otaczają opieka naukę i sztukę
– jednolity system rządów
– opieka i pokój
SPADEK PO CZYNGIS – CHANIE
– 1227 umiera
– dzieli państwo na 4 części
– synowie
o Ugedej – Mongolia Zachodnia
o Tuluj – Mongolia Wschodnia
o Czagataj -Turkiestan
– wnuk Batu Chorezm i step Kipczacki
– utrzymana jedność państwa
– wyznaczenie zwierzchniego chana – Ugedeja
UJARZMIENIE RUSI
– kontynuacja pomysłu jednoczenia wszystkich Turków pomiędzy Uralem a Dunajem
– Ruś ma przesrane po tych Połowcach
– teraz chcą się Mongołowie zabezpieczyć
– Subugedej w imieniu Batu – chana obejmuje naczelne dowództwo
– atakuje Bułgarów kamskich – prędko klęska
– rusza na Ruś Zaleską
o Riazań
o Kołomna
o Moskwa
o Rostów
– książe włodzimierski Wsiedołowic ucieka na północ
o pobity nad Sitą
o traci życie
– na Nowogrodzką ziemie
– potem na kijów
– wieść o buncie na południu stepów Kipczackich
– powrót i przerwanie kampanii
– 1239 – ponowne wyruszenie na zachód
– książęta czernichowscy i perejasławscy próżno starają się stawić im czoła
– rozgromieni
– ziemie zniszczeniu
WYPRAWA NA WĘGRY I POLSKĘ
CHARAKTER ZWIERZCHNICTWA ATARSKIEGO NAD RUSIĄ
– jedynie Ruś pod zwierzchnictwem tatarskim
– namiestnicy
– ściąganie daniny z miejscowej ludności
– nie wtrącają się w wewnętrzne sprawy
– książęta ruscy mają dostawać pisemne zezwolenie na sprawowanie władzy
– wielki książe pełna odpowiedzialność
o mógł się odwoływać do pomocy zbrojnej tureckiej
o wszyscy chcą to stanowisko
– pierwszy brat poległego Jerzego – Jarosław
o otruty
– Aleksander Newski
o uchodzi za najpotężniejszego
o nie próbuje się wyłamywać
ROZKŁAD IMPERIUM MONGOLSKIEGO
– zgon wielkiego chana Mangu
– objęcie rządów przez jego brata Kubilaja
– ostateczne rozbicie państwa
– rozluźnianie stosunków pomiędzy dzielnicami
