1. Wymień i omów różne teorie motywacji.
Motywacja to uzasadnienie jakie się rodzi w celu podjęcia działania.
Teoria potrzeby, popędu i przynęty: cele ukazane są jako przynęty, przyjmuje się istnienie albo jednego pobudzającego popędu, na który wpływają rozmaite okoliczności, albo kilku odrębnych popędów, które także nadają kierunek zachowaniu,
Teoria bodźców sygnałowych: przyznająca bodźcom wartość popędu, nawyki
Teoria afektywnego pobudzania: emocjonalne konsekwencje czynów decydują o motywacji
Teoria poznawcza: M=P*p(s)*U motywacja to potrzeba razy prawdopodobieństwo sukcesu razy użyteczność. Jeśli wartość osiągniętego celu podzielona przez koszty poniesione jest większa od 1 wtedy użyteczność zwiększa motywację.
Teoria psychoanalityczna: na motywację mogą mieć wpływ popędy bezprzedmiotowe, nieświadome impulsy i ich pochodne. Nieświadome motywy przejawiają się przejawiają się w snach, w przyzwyczajeniach i przejęzyczeniach oraz w symptomach nerwic.
2. Jakie czynniki wpływają na siłę motywacji jednostki do określonego działania?
Siła motywacji jednostki zależy od:
• pewności: oceny prawdopodobieństwa, że działanie przyniesie to, czego się pragnie; jeżeli jest małe prawdopodobieństwo, to będziemy dążyć do tego w mniejszym stopniu, jeżeli szanse są duże – będziemy się bardziej starać; niechętnie podejmiemy wysiłek, jeśli brak nam uzdolnień, chętniej, jeśli mamy do siebie zaufanie
• instrumentalności: oceny prawdopodobieństwa, że to, czego pragnę zaspokoi potrzebę; jeżeli jest duże p., że przedmiot pragnień zaspokoi potrzebę, to motywacja będzie silniejsza
• równoważności: ważności zaspokojenia potrzeby w porównaniu z innymi potrzebami, które należy zaspokoić przy ograniczonych zasobach energii; in. czy warto się wysilać akurat na tym polu?
3. Co ogranicza motywacyjną rolę pieniądza w systemie wynagrodzeń o pracę? Odnieś teoretyczne ustalenia do własnych doświadczeń zawodowych.
Motywacyjna rola pieniądza zależy od:
• tego, czy są uważane za środek uzyskania satysfakcji w długim okresie
• tego, czy są uważane za środek uzyskania przedmiotów pragnień służących do zaspokojenia kilku potrzeb
• pochodzenia społeczno-ekonomicznego
• natężenia potrzeb autonomii, kompetencji i osiągnięć
• pragnienia pracy dającej zadowolenie
Motywacyjną rolę pieniądza ograniczają:
• brak zaufania do kierownictwa, wiary, że będzie im więcej płacić za lepsze wyniki
• strach, że trzeba by poświęcić zbyt wiele (bezpieczeństwo, przynależność), aby uzyskać dodatkowe wynagrodzenie, np. podniosą normę jeśli zobaczą, że tę tak łatwo wykonujemy
• preferowanie innych zajęć, nie cenienie dodatkowego wynagrodzenia tak, jak innych czynności i zaspokajania innych potrzeb (dodatkowe pieniądze nie wystarczają by ich zachęcić do pracy)
• nie dostrzeganie związków między indywidualnym wysiłkiem, a wzrostem efektywności i wynagrodzenia, nie wierzą, że wydajność pracy zapewnia pieniądze (nie tak łatwo ją mierzyć)
• wznoszenie się w hierarchii potrzeb i zdobywanie coraz większej ilości pieniędzy
• względy społeczne, zapewnienie względnej równości (pupil nielubiany przez kolegów)
4. Czy atrakcyjność celu wzrasta czy maleje, jeśli musimy włożyć duży wysiłek w jego osiągnięcie? Podaj teoretyczne uzasadnienie swojej wypowiedzi.
Teoria dysonansu poznawczego prowadzi do przekonania, że jeśli ktoś ciężko pracuje dla osiągnięcia celu, to cel ten będzie dla niego bardziej atrakcyjny niż dla kogoś, kto osiąga ten sam cel niewielkim wysiłkiem lub zupełnie bez trudu. Jeżeli aby uczestniczyć w spotkaniach jakiejś grupy musisz przejść przez trudny egzamin pisemny i ustny, to mimo że później okazuje się, że wykłady są dość nudne, starasz się przekonać się, że np. o tych sprawach nie można mówić w sposób rozrywkowy itd. Starasz się zredukować dysonans. Gdyby jednak udział w spotkaniach nie był okupiony wysiłkiem łatwo byłoby przyznać, że zajęcia nie są interesujące i po prostu z nich zrezygnować. Teorię tę potwierdzają doświadczenia psychologów. Jeżeli widzimy, że coś jest niełatwe do zdobycia, automatycznie uważamy to za wartościowsze od tego, co przychodzi bez trudu. Jeżeli ktoś znosi przykrości w celu osiągnięcia jakiegoś celu czy obiektu, to stają się one dla niego atrakcyjne. Działa też potrzeba „uzasadnienia wysiłku” – tendencja do podwyższania oceny tego, na co ciężko pracowaliśmy, by to osiągnąć.
