FILOZOFIA – matka nauk:
* nauka o bycie (meafizyka),
* nauka o poznaniu (epistenologia),
* nauka o wartościach (aksjologia),
psychologia- nauka o człowieku
teologia- nauka bo bogach/ religiach
1) STOICYZM
Założycielem tego nurtu filozoficznego był Kition z Cypry (fenicjanin). Przyłączył się on do szkoły cyników, a następnie rpzekształcił ich nauki i sam zaczął nauczać, z tą różnicą, że jego nauki były darmowe natomiast szkoła cyników pobierała od uczniów opłaty. Uczył on ludzi w miejscu Stoa Pojkile- i właśnie od tego miejsca wzięła się nazwa „stoicyzm”. Następca Kitiona okazał się złym przewodnikiem po danych poglądach, gdyż nie potrafił uargumentować postaw stoickich co świadczy o tym, że nie do końca rozumiał założeń tej filozofii. Trzeci ideolog to Chryzyp z Solaj- człowiek ten usystematyzował poglądy tej nauki.
Madiostoicyzm- jego przedstawicielem był Posejdonias, oba te nurty działały w Gracji (Iw) oraz Atenach (II), a także na wyspach Lotos.
Neostoicyzm- przedstawicielem tego nurtu był Epiklet,
POCZĄTKI STOICYZMY DATUJEMY NA IV w p.n.e. – schyłek 300 r. n.e.
Według stoików fizyka- teoria bytu,
logika- teoria poznania,
Stoicy byli materialistami choć tą cechę dzielili na dwa rodzaje:
-> materializm bierny, ( to co można wyczuć zmysłami)
-> materializm czynny, ( pneuma- tchnienie)
Im więcej pneumy tym bardziej cos było wartościowe:
– najwięcej pneumy miały PRZEDMIOTY,
– później ROŚLINY,
– a kolejna miejsce ZWIERZĘTA,
Tomus- napięcie pneumy (ilość pneumy jaka wypełnia rzecz/ organizm),
Heraklit- uważał, że światło pochodzi od ognia, a świat jest co jakiś czas niszczony, a następnie po pożarze jest ponownie odnowiony,
Panteizm- dopatrywanie się pierwiastka Boskiego w każdej rzeczy,
Stoicy uważali, że rozum wypełnia kosmos, oraz wszechświat przepełnia pneuma. Byli zwolennikami poglądu o nieuniknionym przeznaczeniu.
CZYNY DZIELILI ONI NA (adjaphora):
– godne wyboru (zdrowie życie, wykształcenie)
– nie godne wyboru (choroba, śmierć),
– obojętne ( parzysta liczba włosów na głowie)
Rozum sprawuję kontrolą (hedemonikan) nad duszą. Dązyli wiec oni do zachowania równowagi wewnętrznej od wydarze zewnętrznych.
„Człowiek jest dla człowieka świętością”
EPIKUREIZM:
Założycielem tego nurtu jest Epikur który urodził się na wyspie Samos (341-270 r. p.n.e.). Działał on w Atench, gdzie założył szkołę tak zwaną ” Ogród Epikura”. Pozostawił po sobie wiele pism, ale prawie żadne nie zachowały się do nasych czasów. Szkoła epikurejska przetrwała do IV w. n.e. Przez chrześijan poglądy epikurejczyków były potępiane.
POGLĄDY:
Szczęście (eudajmonia), polegające na doznawaniu przyjemności, jest najwyższym dobrem. Już brak cierpień jest warunkiem wystarczającym do osiągnięciu przyjemności ( naturalny stan człowieka, gdy nie działają nań żadne bodźce jest stanem radosnym). Idealny stan umysłu, kiedyjest on pozbawiony trosk i niepokojów to ataraksja. Według Epikura nie należy obawiać się bogów (oni nie ingerują w sprawy ludzkie), cierpienia (jest łatwe do zniesienia), ani nawet śmierci ( „śmierć nie dotyka nas ani trochę, bo póki jesteśmy nie ma smierci, a odkąd jest śmierć, nie ma nas”). Środkami do osiągniecia szczęscia, a nie wartościami samymi w sobie jest cnota i rozum. Cnotliwe życie ma zapewnić potrzebny do eudajmonii spokój, natomiast rozum potrzebny jest do wybierania przyjemnosci i kierowania myslami.
HEDOIZM:
Hedone- rozkosz, przyjemność
Założycielem był Arystyp z Cyreny (IV/II w p.n.e.- uważał, że sprawy praktyczne są ważniejsze od teoretycznych. Powinniśmy dążyć do dobra czyli żyć szczęśliwie. Należy umieć zadowalać się przyjemnością, któr się nadaża.
Mięli oni pięć zasad:
1) Przyjemność jest jedynym szczęściem czyli dobrem jakie może spotkać ludzkość.
STANY dzielą się na przyjemne oraz złe,
„Ani mądrość, ani cnota nie wpływają na szczęście (…)”
Uważali, że przyjacioł mamy tylko dlatego ponieważ czerpiemy z tego korzyści.
2) Przyjemność jest stanem dobrym i przyjemnym. Celem życia jest suma wszystkich chwilowych przyjemności.
3) Przyjemność jest natury cielesnej,
4) Przyjemność jest stanem pozytywnym, a jej brak jest bezruchem,
5) Przyjemności różnią suę tylko intensywnością, natomiast nie różnią się jakością,
SOKRATES:
Żył on w latach 470- 399 r. p.n.e. w Atenach. W tej miejscowości rozwijała się demokracja więc napływali tam sofiści (uczeni), uczyli oni tam retodryki. Sokrates udawał, że nie jest on mądrym człowiekiem, udawał więc, że jest głupszy od swojego rozmówcy („Soratesowa ironia”). Sofiści zastanawiali się czy w człowieku są normy warunkujące, że jest dobry czy zły- stwierdzili, że tak, ale Sokrates był temu przeciwny. Sorkates porównywał się do gza oraz mówił iz pomaga ludziom właśnie przez takie rozmowy wydobywać z człowieka jego wiedzą na światło dzienne.
Sokrates miał wielu uczniów np .Platon. Nie dbał on bardzo o swoich uczniów, a także nie zapewnił im po sobie żadnych zapisków swoich poglądów, poniewż uważał, że pismo zatraca pewna inteligencję w człowieku.
„Wiem, że nic nie wiem”
PLATON (ok. 437-347 r. p.n.e.)
– metoda filozofowania (dialektyka)
– teoria idei (parabola jaskini)
– koncepcja człowieka
CIAŁO DUSZA CNOTA PAŃSTWO
głowa rozum mądrość władcy
pierś wolamęstwo strażnicy
podbrzusze porządanie umiar wytwrócy
Od 20 do 29 roku życia był on uczniem Sokratesa. Po śmierci swego nauczyciela Platon wyruszł w podróż. Później powrócił do Aten i obok tej miejscowości założył szkołą gdzie wykładano : matematykę, filozofię a także dialektykę.
Dialektyka- umysłowe dociekanie. Sposobem dialektyki łatwo wytknąć błędy w myśleniu,
Według Platona każda dusza pochodzi ze świata idei, natomiast jest ona skazana na ciało.
ANTYSTENES: (ok/ 436-365 p.n.e.)
Nie miał on praw obywatelskich. Był uczniem Sokratesa, i tam poznał Platona, obaj nawzajem krytykowali swoje interpretacje poglądów swego nauczyciela.
Antystenes twierdził, że wiedza nie jest ważna (poglądy cyników). Ośrodkiem cyników była cnota. „Jedynym dobrem i celem życia jest cnota, wobec tego wszytklo inne jest obojętna”
Uważał on, że nalezy byc samodzielnym, aby osiagnac szczescie. Głosił, że ejst jeden Bóg. Nauczał teorii trudu( cnota( aby wyzbyć się pragnień. Uważał on, iż przyjemność cielesna jest złem, hociaż on sam nigdy tego nie doswiadczył. Jego uczniem był Diogenes. Mieszkał on w beczce, za dnia chodził po mieście z lampą. Uważał, że człowiek powinien nasladowć zwierząta, i zwalczał wszelką cywilizacje.
ARYSTOTELES (384-322 p.n.e.)
Był on uczniem Platona, po 12 latach opuścił on Akademię Platońską. W Atenach założył on swoją szkoą w oparciu o nauki Platońskie.
transcendentry- Bog istniejący na zewnatrz czegos, znajdujący się poza zasiegiem naszego doswiadczenia i poznawalnego swiata,
czynniki empiryczne- poznanie ludzkie wylacznie z doswiadczenia,
Z natury byl on realista. Definicje lub sady, dowody i namacalne stwierdzenia. Umysł i rozum wedlug Arystotelesa pelnily wazna role. teoria rozwoju- poznanie zycia praktycznegom
Teoria srodka- unikanie skrajnych rozwiazan,
