Bóg nie odpowiedział dumnemu Konradowi, miotającemu się w celi pod presją uczucia, ale odpowiedział skromnemu duchownemu – Piotrowi (nazywał siebie „prochem i niczem”). Ksiądz Piotr przeżył widzenie, które jest odpowiedzią Boga – mistycznym uniesieniem, w którym dane jest mu widzieć dzieje Polski i jej przyszłość. Wizja jest romantyczną realizacją hasła mesjanizmu narodowego, bo ksiądz Piotr widzi dzieje Polski ułożone na wzór dziejów Chrystusa – męczeństwo polskiego narodu ma zbawić inne ludy walczące o wolność.
Widzenie księdza Piotra:
1. Spojrzenie z „lotu ptaka” – splątane drogi wiodące na północ, mnóstwo wozów wiozących Polaków na Sybir. Porównanie cara do biblijnego Heroda – mordercy dzieci.
2. Wizja pojedynczego człowieka, który ocalał i będzie wskrzesicielem narodu.
Jego imię – czterdzieści cztery (mesjanizm jednostki).
3. Naród „związany” i Europa, która „nad nim się urąga”. Wizja procesu na wzór losów Chrystusa. Porównanie Gala (Francja) do Piłata, który „umywa ręce”, ale jednak wydaje wyrok.
4. Droga krzyżowa – „Naród-Chrystus” dźwiga krzyż ukuty z trzech ludów (trzy zabory), a ramiona rozciąga na całą Europę.
5. Ukrzyżowanie – na wzór Matki Boskiej Naród opłakuje matka Wolność. W bok rani go żołdak Moskal.
6. Wniebowstąpienie – Naród unosi się ku niebu w białej szacie, lecz przemienia się w portret wybawcy – namiestnika wolności.
Wizja jest niejasna. Postać o trzech obliczach stoi na trzech stolicach i trzech koronach – pognębienie zaborców. Powtarza się jego imię – czterdzieści cztery. Obrazy z Widzenia księdza Piotra są niejasne, pełno w nich symboli, niedomówień i zagadek (podobnie jak w objawieniach biblijnych, np. Apokalipsa św. Jana). Losy narodu polskiego ukazane są wyraźnie na wzór dziejów Chrystusa, poszczególne zdarzenia mają swoje analogie – dlatego cała wizja jest literacką realizacją koncepcji: „Polska Chrystusem narodów” (mesjanizm).
