Najważniejsi Bogowie Starożytnej Grecji

Dzeus (Zeus) – początkowo jeden z wielu bogów (pochodzenia indoeuropejskie-go), który z biegiem czasu, rozwoju mitów i tradycji, znalazł się na szczycie hie­rarchii bóstw. Pierwotnie był bogiem zjawisk atmosferycznych, np. deszczu, śniegu, błyskawic, co w rolniczym kraju, jakim była Grecja, już czyniło go po­stacią nadzwyczaj ważną.

Zasadniczy wpływ na kształtowanie się wyobrażeń o Dzeusie miał Homer, który nazywał go pierwszym spośród bogów, panem lu­dzi. Uważano Dzeusa za wyraz spokoju, wiecznego ładu, sprawiedliwości oraz mądrości. Ceniono siłę tego boga, jego moc zniszczenia. To on przeniósł do świa­ta ludzi reguły ustanowione przez siebie na Olimpie. Był posiadaczem wszyst­kiego w niebie i na ziemi, ojcem bogów i ludzi, od niego wszystko pochodziło. Potężny i wielki zasiadał na tronie, miał pod swą opieką wszystkie plemiona greckie. Dysponował ogromną władzą, ale i on podlegał przeznaczeniu, wyro­kom losu.

Posejdon – syn Kronosa i Rei wychowany przez Telchinów, brat Dzeusa. Władał rzekami, morzami, wyspami i półwyspami. Były mu podporządkowane wszyst­kie bóstwa, twory morskie i słodko wodne, sam mieszkał w morskiej toni. Jak wielu bogów, słynął z uwodzenia kobiet śmiertelnych, a jego potomstwo to głównie istoty zdecydowanie złe, np. cyklop Polifem. Trójzębem, swym nieod­łącznym atrybutem, mógł uciszać burzę oraz wywoływać trzęsienia ziemi. Czci­li go przede wszystkim marynarze.

Hades – bóg podziemnego świata, pan życia i śmierci, syn Kronosa i Rei, mąż Persefony. Brat Dzeusa i Posejdona. Rządził duszami zmarłych, uważano go za władcę bezlitosnego, napawającego strachem, siedzącego z berłem w dłoni na tronie w podziemnym królestwie i narzucającego każdej istocie na Ziemi nie­ubłagane prawa śmierci. Otaczały go podziemne bóstwa, słudzy. Przedstawiany jako brodaty mężczyzna w średnim wieku, trzymający w jednej ręce róg obfito­ści, natomiast w drugiej narzędzia rolnicze – modlili się do niego rolnicy jako do \”Plutona\” (rozdawcy bogactw). Mianem Hadesu określano też państwo umar­łych, czasami wyłącznie miejsce odbywania przez zmarłych kary za swe występ­ki – ludzie dobrzy przebywali w Elizjum.

Hera – córka Kronosa i Rei, zarazem siostra i małżonka Dzeusa. Wspólnie z mę­żem sprawowała władzę nad niebem i ludźmi, ale nie przysługiwała jej godność królowej bogów i ludzi. Jedyna mężatka wśród kobiet zamieszkujących Olimp, co pociągało za sobą pewne przywileje, szacunek. Czczono ją jako opiekunkę, patronkę położnic, małżeństw. Była boginią zazdrosną, często kłóciła się z nie­wiernym mężem, prześladowała dzieci Dzeusa zrodzone ze śmiertelnych kobiet, np. Heraklesa, Dionizosa, Europę. Chętnie mieszała się w sprawy ludzi.

Atena – była jedną z najważniejszych greckich bogiń (chmur i piorunów). Jej oj­ciec, Dzeus, połknął matkę Ateny w obawie, iż może urodzić dziecko, które po­zbawi go władzy. Niebawem poczuł silny ból głowy, nakazał Hefajstosowi roz­łupać toporem czaszkę. Wtedy z głowy władcy Olimpu wyskoczyła Atena w pełnej zbroi. Stała się piękną boginią wojny (według Homera) obdarzoną wiel­ką wrażliwością, protektorką państwa, gwarantem sprawiedliwych praw, opie­kunką wojowników mogącą przynieść zwycięstwo. Czuwała też nad uprawą ro­li, nauczyła ludzi posługiwać się końmi, wynalazła pług. Później uznano ją także za boginię mądrości, roztropności, opiekunkę miast – szczególnie Aten. Ku czci Ateny obchodzono szereg świąt.

Apollo -jest zaliczany do grupy dwunastu wielkich bogów starożytnej Grecji. Był synem Dzeusa i Leto (Letony), bratem Artemidy, najpiękniejszym z bogów (za­słynął z licznych podbojów miłosnych), patronem sztuk, wróżb, wyroczni, ide­ałem piękna, młodości, postępu. To on dawał poetom natchnienie i przewodził Muzom. Utożsamiano go ze Słońcem, miał władzę nad całym życiem ludzkim, za­razem czuwał nad zdrowiem i mógł zesłać zarazę. Uważany za protoplastę ple­mion greckich, w religii greckiej zajmował zupełnie szczególne miejsce. Wyobra­żano go jako urodziwego młodzieńca w wieńcu laurowym, często z lirą w ręku.

Afrodyta – znane są różne wersje pochodzenia tej greckiej bogini. Według pierw­szej Afrodyta była córką Dzeusa i Dione (tak twierdzi Homer w Iliadzie); nato­miast druga mówi, że powstała z krwi Uranosa, zranionego przez Kronosa. Hezjod utrzymywał, iż urodziła się z piany morskiej u brzegów Cypru. Była niewierną żoną Hefajstosa, zdradzała go zarówno z licznymi bogami, jak i ludźmi. To ona zesłała na Parysa i Helenę miłość, która pociągnęła za sobą wielką wojnę o Troję. W Grecji kult tej bogini ściśle wiązał się z morzem, szcze­gólnie czczono ją w miastach portowych, modlili się do niej żeglarze.

Afrodyta była boginią miłości i piękności, małżeństwa, zapewniała małżon­kom płodność, opiekowała się narodzinami ludzi, od niej zależały również uro­dzaje. Jednak, jako bogini miłości i piękna, symbolizowała także namiętność, rozkosze cielesne, skłaniała do niewierności.