NARKOTYKI
Narkotyki są to środki odurzające pochodzenia roślinnego lub syntetycznego, powodujące – w zależności od dawki – uspokojenie, zniesienie bólu, odurzenie, euforię lub sen; wielokrotne stosowanie powoduje przyzwyczajenie i tzw. głód narkotyczny, a w konsekwencji narkomanię.
Nawyk stałego używania narkotyków prowadzi do zupełnej zależności od nich; powoduje zmiany w osobowości, zmiany w ustroju, głównie w układzie nerwowym, wyniszczenie organizmu, zawężenie zainteresowań do problemu zdobycia narkotyku.
Na zasadzie umów międzynarodowych produkcja, handel i stosowanie narkotyków pozostają pod ścisłym nadzorem, a nielegalna produkcja i obrót podlegają karze.
W medycynie narkotyki stosowane są w chirurgii do narkozy, ponadto jako środki przeciwbólowe, uspokajające i inne.
Do narkotyków należą: opium, morfina i jej syntetyczne pochodne – dionina, heroina, haszysz, kokaina oraz liczne związki syntetyczne np. amfetamina.
OPIUM – laudanum, wysuszony sok mleczny zbierany z powierzchni niedojrzałych makówek maku lekarskiego, po ich mechanicznym uszkodzeniu. Szarobrunatna żywicowata masa o charakterystycznym zapachu i gorzkim smaku. Opium używane jest głównie do produkcji morfiny i innych alkaloidów. Preparaty galenowe otrzymywane z opium używane są jako leki rozkurczające i przeciwbólowe. Częste stosowanie prowadzi do nałogu – opiumizmu.
MORFINA – główny alkaloid opium, pochodna fenantrenu, C17H19NO3. Otrzymywana na skalę przemysłową głównie przez ekstrakcję słomy makowej. Biały, krystaliczny proszek bez zapachu, o gorzkim smaku. Działa na pewne ośrodki kory mózgowej znosząc czucie bólu. Stosowana w lecznictwie głównie w postaci chlorowodorku. Częste stosowanie prowadzi do narkomanii – morfinizmu. Duże dawki mogą spowodować śmierć na skutek porażenia ośrodka oddechowego.
KODEINA – metylomorfina, C18H21NO3 * H2O, alkaloid występujący w opium, biały, krystaliczny proszek bez zapachu, o gorzkim smaku. Otrzymywana z opium lub syntetycznie z morfiny. Stosowana w postaci zasady lub fosforanu, głównie w różnych preparatach złożonych. Dłuższe stosowanie może prowadzić do uzależnienia.
DIONINA – nazwa farmaceutyczna chlorowodorku etylomorfiny C18H23NO3 * HCl * 2H2O. Biały, krystaliczny proszek bez zapachu, o gorzkim smaku. Działa porażająco i narkotycznie na ośrodkowy układ nerwowy, zmniejsza wrażliwość na ból.
HASZYSZ – zlepione wydzielającą się żywicą i sprasowane szczyty kwitnących pędów egzemplarzy żeńskich konopi indyjskich. Produkowany głównie w południowej Azji, popularny od czasów starożytnych wśród ludności muzułmańskiej. Środek narkotyczny palony w fajkach. Jego działanie jest głównie następstwem obecności w żywicy czterohydrokanabinolu, związku o wybitnych właściwościach narkotycznych. Stosowanie powoduje euforię i narkomanię prowadzącą do degradacji psychicznej.
KOKAINA – C17H21NO4, alkaloid występujący w liściach krzewu kokainowego, otrzymywany z nich lub półsyntetycznie z innych alkaloidów (o zbliżonej budowie) tej samej rośliny. W obrocie znajduje się głównie chlorowodorek kokainy. Wywołuje szybkie, lecz krótkotrwałe miejscowe znieczulenie. Jako narkotyk, zażywana głównie w postaci tabaczki, wywołuje silne pobudzenie psychiczne i ruchowe, prowadzące do stanu euforii. Nadużywanie prowadzi do groźnego w skutkach nałogu – kokainizmu.
AMFETAMINA – benzedrin, psychedryna – C9H13N. Biały, krystaliczny proszek bez zapachu, o słabo gorzkim smaku. Silnie pobudza ośrodkowy układ nerwowy, zmniejsza zmęczenie fizyczne i psychiczne, poprawia samopoczucie, wywołuje bezsenność.
HEROINA – C17H17ON(C2H3O2)2, dwuacetylomorfina, syntetyczna pochodna morfiny. Biały, krystaliczny proszek o gorzkim smaku. Działa przeciwbólowo (kilkakrotnie silniej od morfiny) i narkotycznie. Ze względu na niebezpieczeństwo narkomanii (heroinimania) obecnie nie jest stosowana w lecznictwie. Narkomani zażywają zwykle tabaczkę heroiny zmieszanej z kokainą.
MESKALINA – trójmetoksyfenyloetyloamina – C11H17O3N, alkaloid występujący w kaktusie. Jest środkiem halucynogennym, powoduje euforię i stany odurzenia połączone z barwnymi halucynacjami wzrokowymi oraz, dłużej trwające, zaburzenia osobowości. Zmiany psychiczne zbliżone są do schizofrenii. Zażywanie prowadzi do narkomanii.
MARIHUANA – rosamaria, tradycyjny lek narkotyczno-euforyczny i narkotyk, o zbliżonym składzie chemicznym oraz analogicznym zastsowaniu i działaniu jak azjatycki haszysz. Produkowany z konopi indyjskich rosnących w Ameryce.
LSD-25 – dwuetyloamid kwasu d-lizergowego, środek trujący (psychotoksyczny). Bezbarwne kryształy, temperatura topnienia 83°C, stosowany w postaci winianu. Przyjęty doustnie już w małej ilości powoduje halucynacje, zaburzenia motoryczne.
ECSTASY – 3,4 metylo dioxymetyamfetamina. Po raz pierwszy wyprodukowano ją przed pierwszą wojną światową i wykorzystywano do tego celu związki aminowe ze zwykłej gałki muszkatołowej – produkt nosił wówczas nazwę MDMA.
W stanie czystym ecstasy na rynku występuje sporadycznie. Z badań laboratoryjnych wynika, że w obiegu są mieszanki z laktozą, talkiem, amfetaminą, środkami przeciwbólowymi i uspokajającymi, kofeiną, kokainą, heroiną, płynem ceglanym, a niekiedy nawet z arszenikiem. Do dziś specjaliści doliczyli się 130 odmian ecstasy.
Ecstasy działa najpierw jako stymulant, ale potem jako halucynogent. Zbyt częste zażywanie powoduje syndrom ekstatycznego wypalenia – życie bez tabletki staje się jałowe. Znane są przypadki śmiertelne.
BARBITURANY – pochodne kwasu barbiturowego (malonylomocznika), w którego cząsteczce podstawiono atomy wodoru lub tlenu róznymi rodnikami aliafatycznymi lub aromatycznymi. Związki o dużej toksyczności, stosowane w lecznictwie jako środki nasenne np. weronal, luminal, narkozan (ewipan). Długotrwałe zażywanie barbituranów może prowadzić do narkomanii.
