NASTĘPSTWA II WOJNY ŚWIATOWEJ
Wojna ogarnęła wszystkie kontynenty. Spośród 78 istniejących w tym czasie państw tylko 6 nie przystąpiło do wojny. Wydatki wojenne pochłonęły 935 mld dolarów, straty materialne w samej Europie szacowanona 260 mld dolarów. Śmierć poniosło 53 mln ludzi. Koniec II wojny światowej dał jednocześnie początek politycznego podziału Europy I świata na dwie strefy wpływów: amerykańska i radziecką. ZSRR dążył do oparcia
swojego bezpieczeństwa w systemie państw zaprzyjaźnionych, z nim sąsiadujących. Jednocześnie państwa anglosaskie nie zamierzały rezygnować ze swych wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej. Osłabienie W.Brytanii i Francji doprowadziło do wzrostu znaczenie USA w świecie. Sprawę traktatów pokojowych z europejskimi sojusznikami III Rzeszy rozstrzygnęła paryska konferencja pokojowa 10.II.1947r . Podzielona Austriauzyskała pełną suwerenność dopiero w 1955 r.Na Konferencji w Dumbarton Oaks 1944 przyjęto projekt Statutu nowej organizacji, który przedłożony zostałKonferencji Założycielskiej ONZ w San Francisco. W czerwcu 1945 r. opracowano Kartę Narodów Zjednoczonych. Weszła ona w życie 24.X.1945 r. Głównymi organami ONZ ustanowiono :
– Zgromadzenie Ogólne
– Radę Bezpieczeństwa
– Radę Gospodarczo-Społeczną
– Radę Powierniczą
– Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
– Sekretariat
W skład Rady Bezpieczeństwa wchodzi 15 członków (5 stałych: ZSRR, USA, Francja, W.Brytania i Chiny oraz 10 niestałych). Siedzibą ONZ jest Nowy Jork, lecz niektóre agendy urzędują w Genewie.
10.XII.1948 r. Zgromadzenie Ogólne przyjęło „Powszechna Deklarację Praw Człowieka”, a w 1966 r. „Międznarodowe Pakty Praw Człowieka”.
POCZĄTEK „ZIMNEJ WOJNY”
Decydujące znaczenie dla powojennego układu sił politycznych w świecie miał potencjał gospodarczy i militarny Stanów Zjednoczonych. Już w 1946 r. udział USA w produkcji przemysłowej świata (bez ZSRR) osiągnął 62% .
Eksport USA stanowił 32,5% eksportu światowego, amerykańskie banki dysponowały 70% zapasów światowego złota. Jednocześnie armia amerykańska należała do najnowocześniejszych na świecie. Poza granicami kraju armia dysponowała 256 bazami na Pacyfiku i 228 na Atlantyku.
W 1948 r. siły zbrojne USA liczyły ponad 2 mln żołnierzy. Nowa pozycja gospodarcza i potencjał militarny USA w powojennym świecie zadecydowały o zmianie polityki zagranicznej, tym bardziej, że rewolucje komunistyczne w krajach Europy i Azji oraz wzrost siły i wpływów ZSRR zaczęły zagrażać demokracjom zachodnioeuropejskim. Stąd zrodził się termin „zimnej wojny”, będący naturalnym następstwem rozpadu wielkiej koalicji
na tle różnic interesów radzieckich i amerykańskich. Początek „zimnej wojny” dało wystąpienie W.Churchilla
w Fulton 5.III.1946 r. oraz amerykańskiego Sekretarza Stanu J.Byrnesa 6.IX.1946 r. , kwestionujące polskie zachodnie granice. Przyjmuje się także , że „zimna wojna” zaczyna się od głośnej wypowiedzi prezydenta
Trumana podczas dyskusji budżetowej w Kongresie, 12.III.1947 r. ,kiedy to wyraźnie i bez osłonek zapowiedział zwalczanie komunizmu. Bezpośrednią przyczyną ogłoszenia tzw. Doktryny Trumana była przedłużająca się wojna domowa w Grecji. W tym samym roku ogłoszona została „doktryna powstrzymywania”, obowiązująca w polityce i wojskowości do 1953 r. U jej podstaw leżało przekonanie, że przez demonstrowanie siły milita-
rnej w stosunkach z ZSRR możliwe będzie zwalczanie lewicowych ruchów społecznych oraz izolowanie państw socjalistycznych. W ślad za tą deklaracją nastąpiły konkretne posunięcia gospodarczo-polityczne, tzw. Plan
Marshalla – plan pomocy kredytowej obwarowany całym szeregiem zastrzeżeń politycznych. ZSRR początkowo zainteresowany był tą pomocą, z czasem jednak odrzucił ją, a pod jego naciskiem także Polska i Czechosłowacja. Pomoc w ramach planu Marshalla realizowana była na podstawie umów dwustronnych. Największą pomoc otrzymały: W.Brytania, Francja, Włochy, RFN. Realizacja tego planu sprzyjała procesom integracji zachodnioeuropejskiej.
W 1948 r. Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg i W. Brytania podpisały tzw. Pakt Brukselski, we wrześniu utworzono Sztab Obrony Zachodu. Pakt ten przewidywał poszerzenie układu o USA. I tak, 4.IV.1949 r. w Waszyngtonie 10 krajów europejskich i USA powołały do życia Organizację Paktu Północnoatlantyckiego NATO.
